Phập phồng qua ngầm tràn, cầu cũ mùa mưa lũ

Mỗi mùa mưa lũ, người dân các xã vùng cao của tỉnh Bắc Ninh lại canh cánh nỗi lo bị chia cắt. Ở các xã Yên Định, Tuấn Đạo, Vân Sơn hay Đại Sơn, chỉ cần mưa lớn kéo dài là những con ngầm nối thôn, xóm với bên ngoài lại chìm trong nước.

Giao thông tê liệt, nhiều khu dân cư bị cô lập suốt nhiều ngày. Giữa hiểm nguy ấy, bà con chỉ mong có một cây cầu kiên cố để việc đi lại thuận tiện, cuộc sống bớt nhọc nhằn.

15 năm chờ nối lại nhịp cầu

Sau trận lũ lớn do hoàn lưu bão số 11 (Matmo) gây ra, đoạn ngầm dài hơn 300m nối các thôn Rộc Nẩy, Trại Răng với trung tâm xã Yên Định (tỉnh Bắc Ninh) vẫn chìm trong dòng nước đục ngầu, cuộn xoáy đất đá và rác thải.

Người dân bên này chỉ biết đứng nhìn sang bên kia, bất lực trước con nước dữ. Những chuyến hàng nông sản chuẩn bị mang ra chợ bán đành nằm lại, ướt sũng giữa mưa lũ.

Sau lũ, người dân xã Yên Định lại tất bật ra ngầm dọn bùn đất, rác thải. Đằng xa là cây cầu Ao Giang bị lũ cuốn sập từ năm 2008.

Chị Nguyễn Thị Hương, một người dân trong thôn, chia sẻ: “Nước dâng cao thế này, chẳng ai dám liều mình qua ngầm. Trước đây từng có người bị cuốn trôi rồi, nên giờ chỉ biết chờ nước rút. Lũ về đúng lúc thu hoạch, hàng hóa để lâu hỏng hết, xót lắm mà chẳng biết làm sao".

Người dân ở đây đã quen với việc “sống chung với lũ”. Khi trời ngớt mưa, nước rút, bà con lại tất bật ra ngầm dọn bùn đất, rác thải. “Cứ nghe loa thôn gọi là mọi người lại ra làm. Mỗi người một tay, ai có máy bơm thì mang ra hỗ trợ", chị Hoàng Thị Hà vừa nói vừa vác chiếc cào, chuẩn bị dọn đường.

Bà Hoàng Thị Thanh, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng Ban công tác Mặt trận thôn Rộc Nẩy chia sẻ, sau mỗi trận lũ, nghe dự báo thời tiết chuyển nắng, bà con lại tất bật bắt tay vào việc rửa ngầm. Lũ qua để lại lớp bùn đất dày đặc khiến việc đi lại trở nên khó khăn.

Khi trời mưa to, các ngầm tràn sẽ bị ngập nước, giao thông chia cắt.

Trước kia, công việc này chủ yếu làm thủ công, mất vài ngày mới xong, còn nay đã có thêm máy móc hỗ trợ. Khi con nước bắt đầu đứng lại, tiếng loa thôn vang lên, bà con lại cùng nhau dọn dẹp, khôi phục đường đi.

Thế nhưng, điều khiến người dân trăn trở nhất là cây cầu Ao Giang bị sập từ năm 2008, đến nay chỉ còn trơ lại hai trụ rêu phong. Hơn 15 năm qua, bà con vẫn mong mỏi một cây cầu kiên cố để không còn cảnh bị cô lập mỗi mùa mưa lũ.

Dân nín thở đi qua cầu cũ

Cách xã Yên Định không xa, xã Tuấn Đạo cũng chung cảnh ngộ. Cây cầu treo dân sinh dài hơn 100m, rộng 1,5m bắc qua sông Lục Nam được xây dựng cách đây hơn 25 năm, giờ đã xuống cấp nghiêm trọng. Nhiều thanh gỗ mục nát, lan can sắt hoen gỉ, khiến người dân nín thở mỗi lần qua cầu.

“Cầu rung bần bật, đi xe máy qua mà tim muốn rớt ra ngoài. Có lần gió mạnh, cầu lắc dữ quá, tôi phải dừng giữa chừng chờ yên mới dám đi tiếp", ông Trần Văn Nghiệp, người dân thôn Sầy, kể lại.

Lan can hoen gỉ, nhiều thanh gỗ mục nát khiến người dân nín thở khi đi qua cây cầu dân sinh.

Cây cầu là tuyến đi lại chính của khoảng 260 hộ dân hai bên bờ sông. Dù chính quyền đã cắm biển cảnh báo “cầu yếu”, nhiều người vẫn phải đi qua vì đường vòng xa cả cây số. Tuy nhiên, từ đầu mùa mưa năm nay, khi ngầm thôn Sầy tiếp tục ngập sâu, chính quyền xã buộc phải chốt chặn, cắm biển “cầu hỏng” và bố trí lực lượng trông coi không cho người dân đi qua.

Ông Nguyễn Ngọc Sơn, Chủ tịch UBND xã Tuấn Đạo cho biết: “Cầu treo này đã hết niên hạn sử dụng, chúng tôi rất lo lắng mỗi khi người dân qua lại. Xã đã đề xuất đưa dự án xây dựng cầu mới vào Chương trình Mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 – 2030, với thiết kế cầu bê tông cốt thép dài 100m, rộng 9m. Tuy nhiên, đề xuất vẫn đang chờ phê duyệt”.

Theo ông Sơn, nếu có cây cầu kiên cố, con đường đến trường của học sinh sẽ an toàn hơn, đồng thời mở ra hướng giao thương thuận lợi, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Cầu treo thôn Sầy, xã Tuấn Đạo đã hỏng, lực lượng chức năng phải cắm biển cấm qua lại.

Các xã vùng cao Bắc Ninh - nơi địa hình hiểm trở, bị chia cắt bởi sông suối vẫn là “điểm nghẽn” về giao thông của tỉnh. Mỗi mùa mưa bão, nhiều thôn bản bị cô lập, trẻ em nghỉ học, người dân không thể ra ngoài mưu sinh.

Bà Nguyễn Thị Hòa, giáo viên ở xã Yên Định, chia sẻ: “Có hôm nước dâng nhanh, học sinh phải nghỉ liền 3-4 ngày. Chúng tôi chỉ mong sớm có cầu để các em không phải học trong nỗi lo lũ".

Những năm qua, tỉnh Bắc Ninh và Trung ương quan tâm đầu tư cho vùng cao, song do địa hình phức tạp, thời tiết khắc nghiệt, nhiều công trình vẫn chưa thể hoàn thiện đồng bộ. Các ngầm tràn, cầu tạm vẫn là “nút thắt” khiến cuộc sống người dân bấp bênh.

Ngầm tràn ở các xã vùng cao Bắc Ninh thường xuyên bị ngập khi trời mưa to.

Để những bản làng vùng cao thật sự “thoát ngập, thoát nghèo”, người dân nơi đây mong có thêm sự đầu tư thiết thực hơn - những cây cầu bê tông vững chắc, những tuyến đường an toàn nối liền bản với bản, thôn với xã, để mỗi mùa mưa bão về, họ không còn phải “đánh cược” với tính mạng khi qua sông.

Văn Chương