Pháp luật về an toàn, an ninh mạng: Những điều cơ bản

An ninh mạng - trật tự của xã hội trên không gian mạng. Đồ họa: Thái Bình

An toàn, an ninh mạng là gì và vì sao cần có luật pháp bảo vệ?

An toàn, an ninh mạng, nói một cách dễ hiểu nhất, là việc bảo vệ thông tin và các hoạt động của chúng ta trên môi trường mạng khỏi những nguy hiểm, rủi ro. Giống như việc chúng ta cần có luật giao thông để đảm bảo trật tự, an toàn khi đi lại trên đường, không gian mạng cũng cần những quy định pháp luật chặt chẽ để mọi người có thể giao tiếp, học tập, làm việc và giải trí một cách an toàn, không bị kẻ xấu lợi dụng, lừa gạt hay tấn công.

Đặc biệt, với cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và đồng bào vùng sâu, vùng xa, nơi hạ tầng công nghệ còn nhiều hạn chế, việc nắm vững những kiến thức cơ bản về an toàn, an ninh mạng càng trở nên cấp thiết. Bởi lẽ, khi thiếu hiểu biết, chúng ta dễ dàng trở thành nạn nhân của các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng, gây thiệt hại không chỉ cho bản thân, mà còn ảnh hưởng đến gia đình và cộng đồng. Pháp luật về an toàn, an ninh mạng ra đời chính là để tạo hành lang pháp lý vững chắc, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mọi người, đồng thời duy trì trật tự, an toàn xã hội trên không gian mạng.

Tại Việt Nam, Luật An ninh mạng năm 2018 là văn bản pháp luật quan trọng nhất, đóng vai trò là kim chỉ nam cho mọi hoạt động liên quan đến an toàn, an ninh mạng. Luật này quy định rõ ràng về các nguyên tắc bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên không gian mạng, cũng như trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Một trong những điểm cốt lõi của Luật là việc xác định các hành vi bị nghiêm cấm trên không gian mạng. Đó là những hành vi lợi dụng mạng để chống phá Nhà nước, xuyên tạc lịch sử, kích động bạo loạn, gây rối trật tự công cộng, hoặc phát tán thông tin sai sự thật gây hoang mang dư luận...

Ngoài ra, Luật An ninh mạng cũng nghiêm cấm các hành vi tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, hay sản xuất, phát tán các công cụ, phần mềm gây hại cho hệ thống mạng. Việc hiểu và tuân thủ những quy định này không chỉ giúp chúng ta tự bảo vệ mình, mà còn góp phần cùng các lực lượng chức năng giữ vững an ninh, trật tự trên không gian mạng, đặc biệt là ở những khu vực biên giới, hải đảo, nơi thông tin có thể bị lợi dụng để gây chia rẽ, mất đoàn kết.

Quyền và trách nhiệm của mỗi người dân trên không gian mạng

Luật An ninh mạng không chỉ đặt ra các quy định cấm, mà còn nêu rõ quyền và trách nhiệm của mỗi công dân khi tham gia không gian mạng. Mỗi người dân đều có quyền được bảo vệ thông tin cá nhân, được tự do ngôn luận trong khuôn khổ pháp luật và được tiếp cận thông tin chính xác, đáng tin cậy. Đồng thời, chúng ta cũng có trách nhiệm tuân thủ pháp luật, không thực hiện các hành vi vi phạm đã được quy định. Điều này có nghĩa là khi sử dụng mạng xã hội, đọc tin tức hay chia sẻ thông tin, chúng ta cần phải tỉnh táo, kiểm chứng nguồn tin, không tin theo những thông tin xuyên tạc, bịa đặt.

Đặc biệt, đối với cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và đồng bào vùng xa, việc nâng cao ý thức cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến, các chiêu trò dụ dỗ, lôi kéo của kẻ xấu là vô cùng quan trọng. Mỗi cá nhân cần chủ động bảo vệ tài khoản cá nhân, không cung cấp thông tin nhạy cảm cho người lạ và báo cáo ngay cho cơ quan chức năng khi phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng. Đây là cách thiết thực nhất để chúng ta cùng nhau xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh, phục vụ tốt cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Để đảm bảo an toàn, an ninh mạng, Nhà nước và các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp đồng bộ. Các biện pháp này bao gồm việc thẩm định, đánh giá, kiểm tra, giám sát an ninh mạng đối với các hệ thống thông tin quan trọng của quốc gia. Các lực lượng chuyên trách về an ninh mạng luôn sẵn sàng ứng phó, khắc phục các sự cố an ninh mạng, bảo vệ thông tin mật và ngăn chặn các cuộc tấn công mạng. Đối với người dân, việc sử dụng mật mã để bảo vệ thông tin cá nhân, không truy cập vào các trang web độc hại, không tải về các phần mềm không rõ nguồn gốc là những hành động thiết thực để tự bảo vệ mình. Các cơ quan chức năng cũng thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, tập huấn kiến thức về an toàn, an ninh mạng, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng cho người dân. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, các cơ quan chức năng và toàn thể nhân dân là yếu tố quyết định để tạo nên một lá chắn vững chắc, bảo vệ không gian mạng quốc gia khỏi mọi nguy cơ, thách thức.

Hướng tới một không gian mạng an toàn, phát triển bền vững

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển công nghệ không ngừng, việc xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh là mục tiêu chiến lược của nước ta. Điều này không chỉ giúp bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc chuyển đổi số, phát triển kinh tế số và xã hội số.

Đối với cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và mỗi người dân, việc chủ động tiếp cận, học hỏi và áp dụng các kiến thức về pháp luật an toàn, an ninh mạng là vô cùng cần thiết. Mỗi người hãy là một “chiến sĩ” trên không gian mạng, biết cách tự bảo vệ mình, bảo vệ thông tin cá nhân và cùng nhau đấu tranh chống lại các hành vi vi phạm pháp luật. Luật An ninh mạng đã và đang đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì hiện diện pháp luật trên không gian mạng - không gian số của xã hội ngoài đời và nhiệm vụ của mỗi người dân là trở thành một công dân tuân thủ pháp luật, bất kể là trên mạng hay ở đời thực.

Thái Bình