'Phao cứu sinh' cho người hoàn lương (Bài 1): 'Mở lối' cho người lầm lỗi

Hội CCB, Công an xã Đông Minh (TP Thanh Hóa) thăm hỏi, động viên gia đình có người lầm lỗi tại thôn 3. Ảnh: P.V

Hành trình hướng thiện của người CHXAPT gặp không ít “rào cản” bởi tâm lý mặc cảm, tự ti và lo ngại trước sự kỳ thị của cộng đồng. Những năm qua, việc tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT trở về địa phương luôn được cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh quan tâm, thực hiện bằng nhiều việc làm thiết thực, hiệu quả.

Lấy tình thương cảm hóa người lầm lỗi

Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách giúp người CHXAPT tái hòa nhập cộng đồng và ổn định cuộc sống, như ban hành Chỉ thị số 33/CT-TTg, ngày 5/12/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng (THNCĐ) đối với người CHXAPT; Nghị định số 49/2020/NĐ-CP, ngày 17/4/2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thi hành án hình sự về THNCĐ; Quyết định số 22/2023/QĐ-TTg, ngày 17/8/2023 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với người CHXAPT. Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 25-CT/TU, ngày 30/8/2024 về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng đối với công tác thi hành án hình sự tại cộng đồng và THNCĐ trên địa bàn tỉnh. Công an tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện công tác THNCĐ trong lực lượng công an, gồm: Kế hoạch số 66/KH-CAT-PC10 về tổ chức tuyên truyền THNCĐ trên không gian mạng; Kế hoạch số 226/CAT-PC10 về tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về công tác thi hành án tại cộng đồng và THNCĐ năm 2025... Các chính sách này không chỉ là cơ sở pháp lý vững chắc trong việc giúp hỗ trợ hiệu quả quá trình tái hòa nhập của người CHXAPT mà còn tạo điều kiện giúp họ tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống.

Trên cơ sở quy định của pháp luật và chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về công tác THNCĐ, Công an tỉnh, các ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc triển khai thực hiện công tác THNCĐ ở cơ sở. Từ đó, nắm chắc diễn biến tình hình, tâm tư, nguyện vọng của người CHXAPT để có biện pháp giúp đỡ, giải quyết kịp thời. Đồng thời, căn cứ vào tình hình thực tế, các địa phương, đơn vị đã chủ động xây dựng và nhân rộng được nhiều mô hình, điển hình về công tác cảm hóa, giáo dục người lầm lỗi có hiệu quả. Trong đó, mô hình “3/1” do Hội Cựu chiến binh (CCB) tỉnh Thanh Hóa chủ trì được triển khai, xây dựng đã được nhiều tỉnh, thành trong cả nước tham quan, học tập.

Ông Phạm Văn Thân, Trưởng Ban Tuyên giáo - Phong trào, Hội CCB tỉnh Thanh Hóa cho biết: Mô hình “3/1”, tức là 3 hội viên CCB sống gần nhau trực tiếp quản lý, giáo dục, giúp đỡ 1 người lầm lỗi tại cộng đồng dân cư, được Hội CCB tỉnh triển khai từ năm 2016. Đến nay, mô hình đã triển khai thực hiện hiệu quả tại 26/26 hội CCB các huyện, thị xã, thành phố. Với sự giúp đỡ của lực lượng công an, sự phối hợp của hội CCB các cấp, MTTQ và các đoàn thể đã vận động, cảm hóa, hỗ trợ hàng nghìn người lầm lỗi vượt qua mặc cảm, tự ti, nhanh chóng hòa nhập cộng đồng.

Hội CCB huyện Thọ Xuân là đơn vị được Hội CCB tỉnh chọn làm điểm để thực hiện mô hình “3/1”. Ông Nguyễn Văn Bình, Chủ tịch Hội CCB huyện Thọ Xuân cho biết: Với phương châm “lấy tình thương cảm hóa người lầm lỗi”, cán bộ, hội viên CCB huyện Thọ Xuân không chỉ gần gũi, chia sẻ, động viên mà còn giúp đỡ người lầm lỗi vượt qua khó khăn, tìm lại niềm tin vào bản thân và cộng đồng. Đến nay, mô hình đã cảm hóa, giúp đỡ được hơn 100 đối tượng lầm lỗi THNCĐ.

Trong ngôi nhà khang trang, anh Đỗ Ngọc Phúc ở xã Xuân Hòa chia sẻ: “Sau khi bị Tòa án nhân dân huyện Thọ Xuân xử phạt 36 tháng tù treo về tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”, tôi rất mặc cảm. Tuy nhiên được sự giúp đỡ của người thân, các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là Hội CCB xã Xuân Hòa luôn động viên, chia sẻ, giúp tôi ổn định tâm lý. Bên cạnh đó, cấp ủy, chính quyền địa phương tạo điều kiện cho gia đình tôi thuê đất, vay vốn đầu tư sản xuất vật liệu xây dựng, nỗ lực vươn lên làm chủ cuộc sống”.

Tại TP Thanh Hóa, nhằm cảm hóa, giúp đỡ người hoàn lương, Hội CCB TP Thanh Hóa đã xây dựng mô hình “CCB tham gia cảm hóa, giúp đỡ người được phục hồi quyền công dân”. Triển khai thực hiện mô hình, hội luôn xác định CCB là lực lượng nòng cốt phối hợp cùng lực lượng công an, MTTQ và các đoàn thể thường xuyên gặp gỡ người lầm lỗi để nắm bắt hoàn cảnh, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và động viên họ hoàn lương. Khi hết thời gian theo quy định, căn cứ mức độ phấn đấu của người lầm lỗi, các chi hội CCB cùng công an tham mưu, đề xuất với chủ tịch UBND phường, xã đề nghị xóa án tích, giúp họ hòa nhập cộng đồng. Đến nay, 100% chi hội CCB phố, thôn thực hiện hiệu quả mô hình, giúp đỡ 1.300 người CHXAPT được phục hồi quyền công dân có cuộc sống ổn định.

Doanh nghiệp đồng hành

Nhằm giúp đỡ những người có quá khứ lầm lỗi và trao cho họ cơ hội làm lại cuộc đời, các ban, ngành, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã chủ động kết nối với các doanh nghiệp xây dựng mô hình “Doanh nghiệp với công tác tái hòa nhập cộng đồng”. Thông qua mô hình, nhiều người sau khi CHXAPT được các doanh nghiệp hỗ trợ, tạo việc làm, trở thành người có ích cho xã hội. Anh Trần Văn Sùng ở xã Nga Thạch (Nga Sơn) là tấm gương sáng trong việc làm lại cuộc đời.

20 năm trước, khi đang là sinh viên năm cuối Trường Đại học Nông nghiệp 1 Hà Nội, nghe theo lời rủ rê của bạn bè, anh Sùng tham gia vào đường dây tiêu thụ tiền giả và bị kết án 7 năm tù. Khi thụ án trong Trại giam Ninh Khánh (Cục C10, Bộ Công an) được sự quan tâm, giúp đỡ của cán bộ trại giam, anh Sùng phấn đấu cải tạo tốt và luôn tự nhủ sau khi CHXAPT trở thành người lương thiện.

“Sau khi trở về địa phương sinh sống, bản thân tôi cũng có những lúc chông chênh, bế tắc, không lối thoát. Tôi luôn sợ ánh mắt của người khác nhìn mình và lúng túng không biết phải bắt đầu công việc từ đâu để làm lại cuộc đời. Đúng thời gian đó, “Quỹ an ninh doanh nghiệp” do Công an huyện và Hội Doanh nghiệp Nga Sơn thành lập đã cho tôi vay vốn 30 triệu đồng để khởi nghiệp. Sẵn có kinh nghiệm nghề khắc, ốp đá ngay khi còn ở trong trại giam, tôi đã đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất đá ốp lát” - anh Sùng cho biết.

Từ vốn vay “Quỹ an ninh doanh nghiệp” và sự hỗ trợ của gia đình, anh Sùng đã mua đá ốp lát về sản xuất, lắp đặt các công trình cho khách hàng trong và ngoài huyện. Bằng sự kiên trì, nỗ lực không ngừng vươn lên, từ việc thành lập cơ sở, tổ hợp đá ốp lát, đến nay, anh Sùng đã thành lập Công ty TNHH Đầu tư xây dựng hạ tầng Tuấn Thành có nguồn vốn lưu động lên tới hàng chục tỷ đồng. Hiện nay, doanh nghiệp tạo việc làm cho 20 lao động với thu nhập từ 7,5 - 15 triệu đồng/người/tháng, trong đó có 3 lao động là người CHXAPT trở về địa phương. Những người đã từng lầm lỗi muốn phát triển nghề đá, anh Sùng luôn tạo mọi điều kiện về vật chất và tinh thần giúp họ trong quá trình khởi nghiệp.

Tại thị trấn Tân Phong (Quảng Xương), Công ty TNHH JMJ Apparel là một trong những địa chỉ tin cậy mà nhiều người có quá khứ lầm lỗi tìm đến để được hỗ trợ, giúp đỡ việc làm phù hợp. Hiện nay, công ty đang tạo việc làm cho 6 lao động là người có án tích trở về địa phương. Ban lãnh đạo công ty thường xuyên động viên, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng tìm hiểu hoàn cảnh của người lầm lỗi, từ đó, hỗ trợ họ về nguồn vốn phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống.

Anh Cù Văn Hùng, thị trấn Tân Phong, chia sẻ: “Tôi rất phấn khởi khi được Công an thị trấn Tân Phong giới thiệu vào làm tại Công ty TNHH JMJ Apparel. Công việc không đòi hỏi bằng cấp, lại được đào tạo, cầm tay chỉ việc phù hợp với khả năng của tôi. Với mức thu nhập 7 - 8 triệu đồng/tháng đã giúp tôi trang trải cuộc sống sinh hoạt hàng ngày”.

Hoàn lương - hai từ ngắn gọn nhưng chứa đựng cả một hành trình đầy nỗ lực của những con người từng lầm lỗi. Bên cạnh ý chí, quyết tâm của chính họ, sự đồng hành của cấp ủy, chính quyền các cấp, địa phương, đơn vị, doanh nghiệp và cộng đồng là động lực quan trọng “tiếp sức” cho người lầm lỗi vươn lên làm lại cuộc đời.

Nhóm Phóng viên

Bài 2: Quyết định số 22 - “điểm tựa” cho người tái hòa nhập cộng đồng