Phân tích tàu tên lửa Karakurt Amur của Nga tại Baltic

Hình ảnh chụp ngày 26.10 tại cảng Petrovskaya ở Kronstadt, gần Saint Petersburg, xác nhận tàu tên lửa nhỏ Amur lớp Karakurt đã đến căn cứ mới thuộc Hạm đội Baltic. Con tàu trước đó hoàn tất thử nghiệm tại Biển Caspi, được biên chế ngày 26.8.2024 và điều chuyển từ Hạm đội Biển Đen sang Baltic thông qua mạng lưới đường thủy nội địa của Nga.

Tàu tên lửa lớp Karakurt trang bị bệ phóng 3S14 UKSK với 8 tên lửa hành trình Kalibr, pháo 76mm AK-176MA và hệ thống phòng không Pantsir-M trên các phiên bản mới - Ảnh: Airbase.Ru

Thông số kỹ thuật: nhỏ gọn nhưng hỏa lực mạnh

Amur thuộc lớp Karakurt – dòng tàu tên lửa nhỏ được phát triển để thay thế lớp Buyan. Thân tàu dài khoảng 67 m, rộng 11 m, lượng choán nước khoảng 800 tấn. Trọng tâm hỏa lực là bệ phóng thẳng đứng 3S14 UKSK với 8 ống phóng tên lửa hành trình Kalibr. Theo phiên bản, tầm bắn Kalibr linh hoạt: khoảng 300 km với bản xuất khẩu, có thể vượt 2.500 km với bản nội địa.

Vũ khí trên tàu gồm pháo hạm AK-176MA cỡ 76 mm. Trên các phiên bản mới, hệ thống phòng không – pháo phòng thủ tầm gần Pantsir-M được tích hợp nhằm tăng khả năng đánh chặn máy bay và tên lửa hành trình ở cự ly ngắn.

Cảm biến và hệ thống điều khiển

Radar Mineral-M: phát hiện mục tiêu tầm xa.
Radar Pozitiv-MK: theo dõi mục tiêu bay thấp.
Hệ thống điều khiển tác chiến Sigma: hợp nhất cảm biến – vũ khí trên tàu.
Radar định vị MR-231: hỗ trợ dẫn đường.
UAV Orlan-10: trinh sát, mở rộng tầm quan sát.

Động lực sử dụng ba động cơ diesel M507D-1, cho tốc độ tối đa khoảng 30 hải lý/giờ (hơn 55 km/h) và tầm hoạt động 2.500 hải lý (4.630 km). Thủy thủ đoàn ước tính 50–70 người tùy cấu hình trang bị.

Học thuyết tác chiến ven bờ

Karakurt được thiết kế cho môi trường ven bờ, nơi tàu lớn khó cơ động và dễ bị phát hiện. Kích thước nhỏ, chi phí vận hành thấp, cùng hỏa lực tầm xa cho phép triển khai kín đáo trong vùng nước nông và không gian hẹp. Với tầm bắn Kalibr, các tàu cỡ nhỏ như Amur có thể tạo sức ép tầm xa trong khu vực bị giám sát dày đặc, phù hợp xu hướng phân tán lực lượng và tác chiến cơ động.

Chương trình đóng tàu và những tổn thất

Karakurt được đóng tại nhiều cơ sở: Pella (Saint Petersburg), Zelenodolsk, Zaliv (Kerch) và Amur Shipyard (Komsomolsk-on-Amur). Amur là chiếc thứ ba đóng tại Zaliv theo hợp đồng năm 2016 do tập đoàn Ak Bars phụ trách. Hai tàu trước cùng dòng là Askold và Tsiklon đều chịu tổn thất: Askold hư hại trong cuộc tấn công năm 2023; Tsiklon được cho là đã mất tích năm 2024.

Bất chấp thiếu hụt động cơ và gián đoạn nguồn cung, các nhà máy Nga duy trì sản xuất. Năm 2023, hai tàu mới Rzhev và Udomlya được hạ thủy tại xưởng Amur. Các tàu hoàn thiện dự kiến phân bổ cho các hạm đội Baltic, Thái Bình Dương và Caspi, nhằm duy trì hiện diện hải quân ở nhiều hướng chiến lược.

Tàu tên lửa lớp Karakurt của Hải quân Nga - Ảnh: Internet

Lộ trình điều chuyển nội địa

Amur hạ thủy cuối năm 2022, chạy thử từ 12.2023. Tháng 4.2024, tàu được đưa từ Biển Đen sang Biển Caspi để tiếp tục thử nghiệm và huấn luyện trong điều kiện an toàn hơn, trước khi biên chế ngày 26.8.2024. Sau đó, thay vì quay lại Biển Đen, con tàu được điều sang Hạm đội Baltic.

Để luân chuyển, Nga khai thác mạng lưới sông – kênh đào nối Biển Caspi, sông Volga, Biển Baltic và Biển Đen. Tuyến vận tải nội địa cho phép di chuyển tàu chiến xa mà không cần ra vùng biển quốc tế, giảm rủi ro trinh sát và tấn công, đồng thời giúp cân bằng lực lượng giữa các hạm đội.

Vai trò tại Hạm đội Baltic

Amur hiện neo tại cảng Petrovskaya, căn cứ Kronstadt trên đảo Kotlin – đầu mối chỉ huy quan trọng của Hạm đội Baltic, phụ trách bảo vệ tuyến hàng hải vào vịnh Phần Lan và Saint Petersburg. Khu vực này có hạ tầng bảo trì, tiếp nhiên liệu và kho bãi có thể vận hành quanh năm.

Hạm đội Baltic gồm các tàu tên lửa lớp Buyan-M, Karakurt, tàu đổ bộ, hộ tống, tàu ngầm diesel-điện cùng lực lượng hỗ trợ. Việc bổ sung Amur tăng cường năng lực tấn công tầm trung và tác chiến ven bờ trong không gian biển hẹp, bị giám sát dày đặc. Những năm gần đây, hạm đội được hiện đại hóa với Kalibr và Pantsir-M trên tàu mới, đồng thời nâng cấp các căn cứ Kronstadt và Baltiysk để duy trì hoạt động ổn định trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Đánh giá kỹ thuật – chiến thuật

Dựa trên dữ liệu hiện có, Karakurt là nền tảng hỏa lực tầm xa chi phí thấp cho nhiệm vụ ven bờ. Cấu hình 3S14 UKSK mang 8 Kalibr, kết hợp cảm biến đa lớp và UAV trinh sát, tạo khả năng phát hiện – chỉ thị mục tiêu linh hoạt. Việc điều chuyển Amur sang Baltic phản ánh ưu tiên triển khai các tàu nhỏ, cơ động, có sức răn đe tầm xa tại khu vực địa hình biển hẹp và mật độ giám sát cao.

CTVX