Phân làn trên cao tốc: Tối ưu hóa hệ thống và giáo dục ý thức

Dù còn có những băn khoăn trước khi triển khai nhưng ở nhiều nước trên thế giới việc phân làn phương tiện trên cao tốc được thực hiện phổ biến mà chúng ta có thể tham khảo để điều chỉnh phương án phân làn một cách hiệu quả nhất.

Thí điểm tổ chức lại giao thông, phân làn tốc độ, phân luồng phương tiện trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (ảnh minh họa)

Cục Cảnh sát giao thông (CSGT), Bộ Công an cho biết, tai nạn giao thông liên quan đến xe tải, xe khách tăng cao, chiếm 1/3 tổng số vụ trong 6 tháng đầu năm nay. Ý thức tham gia giao thông của người lái xe kinh doanh vận tải còn hạn chế.

Cá biệt có một số trường hợp cố tình vi phạm như: điều khiển phương tiện tốc độ thấp đi ở làn đường bên trái sát dải phân cách giữa (đặc biệt là xe tải lớn, xe container); chuyển làn đường liên tục làm cản trở, hạn chế khả năng lưu thông của đường cao tốc.

Do đó, Cục CSGT đề nghị Cục Đường bộ Việt Nam phối hợp triển khai thực hiện kế hoạch thí điểm tổ chức lại giao thông, phân làn tốc độ, phân luồng phương tiện trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và đoạn tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ. Theo đó, thực hiện cấm xe tải, xe khách hoạt động trên làn trái trong cùng sát dải phân cách.

Đề xuất này được dư luận đồng tình vì phù hợp với thực tế hiện nay khi chúng ta không ít lần chứng kiến trường hợp, một là xe tải, xe khách chiếm dụng làn tốc độ cao rồi đi chậm khiến xe con phải thường xuyên chuyển làn gây nguy cơ xảy ra va chạm giao thông; hoặc nguy hiểm hơn là xe tải, xe khách di chuyển với tốc độ cao như xe con thì với khối lượng lớn như vậy, nếu xảy ra tai nạn thường để lại hậu quả rất nặng nề.

Do đó, đã đến lúc cần có giải pháp tổ chức lại giao thông để ngăn chặn xe tải, xe khách lưu thông tự do trên mọi làn đường của đường cao tốc. Trước Việt Nam. đã có nhiều quốc gia trên thế giới quy định về tốc độ trên cao tốc, làn vượt, làn dành cho các phương tiện khi lưu thông.

Ở Mỹ, luật giao thông tại nhiều bang quy định rất rõ ràng làn trái trên cao tốc là làn vượt, và phương tiện đi chậm bắt buộc phải giữ ở làn bên phải. Nếu xe tải hoặc bất kỳ phương tiện nào chiếm làn trái mà không vượt, hoặc vượt quá chậm gây cản trở, tài xế có thể bị cảnh sát giao thông phạt nặng.

Tại Nhật Bản, hệ thống cao tốc được quản lý bằng mạng lưới camera và cảm biến tự động cực kỳ hiện đại. Xe tải chỉ được phép chạy ở làn ngoài cùng bên phải và chỉ được phép vượt khi đủ điều kiện, tức là không gây cản trở cho các phương tiện khác, và việc vượt phải hoàn tất nhanh chóng. Cảnh báo liên tục hiển thị trên bảng điện tử treo trên đường, yêu cầu tài xế giữ đúng làn và tốc độ.

Ở Thái Lan cũng đã triển khai quy định hạn chế xe tải lưu thông trên cao tốc vào một số khung giờ cao điểm ở thủ đô Bangkok hoặc trên các tuyến vào đô thị lớn. Đồng thời, Thái Lan áp dụng biển chỉ dẫn rất rõ ràng yêu cầu xe tải chỉ được chạy ở hai làn ngoài cùng bên phải. Những tuyến đường mới đều có camera giám sát và trạm kiểm soát tốc độ tự động với cả tốc độ tối đa và tối thiểu.

Điểm chung của nhiều quốc gia vừa nêu là không chấp nhận tình trạng các phương tiện tự do khi lưu thông trên cao tốc. Các nước đầu tư không chỉ vào hạ tầng, mà còn vào công nghệ quản lý, luật pháp rõ ràng và ý thức thực thi nghiêm túc.

Ở nước ta đã nhiều tuyến cao tốc được đưa vào sử dụng và nhiều cao tốc khác sắp hoàn thành. Nếu cứ để cảnh xe tải “rùa bò” ở làn tốc độ cao, rõ ràng là đang làm chậm cả dòng chảy giao thông và lãng phí tài nguyên.

Vậy nên, xét ở một khía cạnh tích cực, việc cấm xe tải và xe khách vào làn trong cùng là cách để tối ưu hóa hệ thống, giảm tai nạn và tiết kiệm thời gian cho người dân.

Để khai thác hiệu quả hệ thống cao tốc, cần có các quy định tổ chức giao thông trên cao tốc thật khoa học, phù hợp với thực tế., song song với việc thí điểm sắp triển khai tới đây, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức tham gia giao thông của tài xế, cụ thể là văn hóa đi đúng làn đường theo đúng tốc độ lưu thông, nhường đường khi có đủ điều kiện, bởi khi ý thức đã tốt thì dù xe tải, container hay xe con, không cần cấm cũng sẽ tuân thủ, có văn hóa giao thông.

Nguyễn Yên/VOV - Giao thông