Phân định rõ trách nhiệm hỗ trợ của cơ quan thuế đối với hộ kinh doanh

Phiên làm việc chiều qua của kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại hội trường về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi). Các đại biểu đã tập trung đóng góp ý kiến nhằm hoàn thiện dự án Luật, hướng đến mục tiêu giảm thất thu, chống gian lận thuế và thúc đẩy chuyển đổi số, tạo lập một môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch.

Quốc hội thảo luận tại hội trường về Luật Quản lý thuế vào chiều qua - Ảnh: Quochoi.vn

Hộ kinh doanh e ngại trước ngưỡng chuyển đổi

Các đại biểu đều bày tỏ sự đồng tình với sự cần thiết của việc sửa đổi luật, nhằm bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước bền vững và tăng cường quản lý rủi ro.

Phát biểu thảo luận, ĐB Hoàng Văn Cường (Đoàn ĐBQH TP.Hà Nội) đã đặt vấn đề về Điều 13 quy định hộ kinh doanh phải chuyển sang kê khai thuế từ ngày 1.1.2026. Ông Cường nhận định thực tế các hộ kinh doanh thường không có thói quen ghi chép sổ sách, dẫn đến tâm lý e ngại việc kê khai.

"Điều này có thể vô tình dẫn đến tình trạng hộ kinh doanh không kê khai đủ và trốn thuế", đại biểu Hoàng Văn Cường cảnh báo.

Đại biểu Hoàng Văn Cường, đoàn Hà Nội - Ảnh: Quochoi.vn

Giải pháp được đại biểu Cường đề xuất là Nhà nước cần có chủ trương hỗ trợ công cụ để hộ kinh doanh thực hiện tính thuế thông qua máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Cơ quan thuế sẽ biết ngay được doanh thu, từ đó thông báo nghĩa vụ thuế cho hộ kinh doanh vào cuối năm mà không cần họ phải tự báo cáo. Điều này vừa giúp quản lý chặt chẽ, vừa tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Hóa đơn in ra từ máy tính tiền sẽ được công nhận, giúp hộ kinh doanh tránh được chi phí đi mua hóa đơn điện tử từ các công ty dịch vụ như hiện nay.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng nhấn mạnh: "Nếu chúng ta hỗ trợ được cho hộ kinh doanh các phương tiện tính tiền, hỗ trợ được cách thức quản lý, kể cả phần mềm, thì với việc trích 0,1% phần vượt khung thuế để hỗ trợ công tác quản lý thuế, tôi cho rằng việc này là phù hợp".

Hỗ trợ phải đi đôi với nguyên tắc tự khai

Giải trình, làm rõ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã ghi nhận và khẳng định sự cần thiết của việc hỗ trợ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, tiếp thu các ý kiến thảo luận của các ĐBQH - Ảnh: Quochoi.vn

Đối với nội dung kê khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết cơ quan soạn thảo dự kiến chỉnh lý theo hướng: Phân định rõ trách nhiệm hỗ trợ của cơ quan thuế đối với hộ kinh doanh đã sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền kết nối với dữ liệu của cơ quan thuế.

Bộ trưởng Thắng cho hay, cơ quan thuế sẽ xây dựng các công cụ hỗ trợ như tờ khai thuế đơn giản, gợi ý tính thuế tự động.

Theo Bộ trưởng, việc này sẽ dựa trên cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử và các nguồn cơ sở dữ liệu khác mà cơ quan thuế có được. Mục tiêu là đảm bảo thuận lợi tối đa cho hộ kinh doanh nhưng vẫn phải phù hợp với nguyên tắc chung là tự khai, tự nộp thuế của người nộp thuế.

Bên cạnh vấn đề hộ kinh doanh, phiên thảo luận còn đạt được sự đồng thuận về các giải pháp chống thất thu và đẩy mạnh chuyển đổi số.

ĐB Nguyễn Thanh Hùng - Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn ĐBQH TP.HCM đề xuất áp dụng cơ chế cảnh báo rủi ro đối với hồ sơ khai bổ sung thuế và phân loại hồ sơ "hoàn trước, kiểm tra sau" hoặc "kiểm tra trước, hoàn sau" đối với hoàn thuế tự động, nhằm bảo vệ an toàn ngân sách.

Đại biểu Hùng bày tỏ băn khoăn về sự chưa rõ ràng ranh giới chức năng giữa hệ thống thông tin điện tử của Chính phủ và hệ thống thông tin quản lý thuế (khoản 7, 8 Điều 4 dự thảo), tiềm ẩn nguy cơ trùng lặp hạ tầng và tăng chi phí. Ông đề nghị bổ sung nguyên tắc tích hợp, liên thông và kết nối dữ liệu thuế một cửa với hệ thống Chính phủ điện tử, nhằm đảm bảo tiết kiệm và tránh phân mảnh.

Trả lời ĐB Hùng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cam kết tiếp tục rà soát để đảm bảo tính đồng bộ của Luật Quản lý thuế (sửa đổi) với các luật khác như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, và các luật thuế liên quan.

Nam Phong