Phân cấp quản lý xuất nhập khẩu: Hà Nội chủ động, doanh nghiệp hưởng lợi

Sản xuất hàng xuất khẩu tại Khu công nghiệp Nội Bài, Hà Nội. Ảnh Phạm Hùng

Khẩn trương vào cuộc

Triển khai mô hình chính quyền địa phường 2 cấp theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, Hà Nội đang thể hiện rõ tinh thần chủ động trong việc thực hiện phân quyền, phân cấp theo Nghị định số 146/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Theo nghị định này, Bộ Công Thương đã chuyển giao 47 trong tổng số 87 nhiệm vụ quản lý xuất nhập khẩu về cho các địa phương, một bước đi quan trọng nhằm tăng tính linh hoạt, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục và tạo thuận lợi cho DN.

Ngay sau khi tiếp nhận nhiệm vụ, Sở Công Thương Hà Nội đã khẩn trương vào cuộc với nhiều giải pháp cụ thể, hướng tới mục tiêu phục vụ tốt nhất cho cộng đồng DN. Với vai trò là đầu mối thực hiện, Sở đã được UBND TP ủy quyền giải quyết 37 thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu. Trong đó, 36 thủ tục liên quan đến cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) và văn bản chấp thuận tự chứng nhận xuất xứ; một thủ tục khác là cấp chứng thư xuất khẩu cho lô hàng dệt may sang Mexico.

Theo Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Võ Nguyên Phong, khối lượng nhiệm vụ được phân cấp lần này là rất lớn, mở ra cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức không nhỏ. Bởi bên cạnh việc đáp ứng yêu cầu về chuyên môn và nhân lực, Sở phải bảo đảm tiến độ xử lý nhanh, chính xác, tránh gây gián đoạn cho hoạt động của DN trong bối cảnh thương mại quốc tế đang có nhiều biến động. Theo đó, Sở Công Thương đã chủ động chuẩn bị đội ngũ nhân lực được đào tạo chuyên sâu về xuất xứ hàng hóa, đồng thời đầu tư hạ tầng kỹ thuật hiện đại. Hệ thống eCoSys được vận hành ổn định, tài khoản thu phí chứng nhận xuất xứ được mở tại ngân hàng Techcombank, và khu vực lưu trữ hồ sơ cấp C/O riêng biệt cũng đã được bố trí.

Mọi khâu đều được số hóa và kết nối liên thông, giúp DN giảm tối đa thời gian chờ đợi, minh bạch quy trình và dễ dàng tra cứu hồ sơ trực tuyến. Bên cạnh đó, Sở Công Thương Hà Nội còn phối hợp chặt chẽ với Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) trong việc triển khai thủ tục cấp C/O theo lộ trình. Việc nghiên cứu kỹ các hiệp định thương mại tự do (FTA) và văn bản liên quan được đặc biệt coi trọng, nhằm tránh phát sinh vướng mắc trong thực tiễn. Nhờ đó, DN có thể tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơn khẳng định, việc phân quyền cho địa phương trong lĩnh vực xuất nhập khẩu là bước đi hợp lý, phù hợp nguyên tắc phân định thẩm quyền. “DN giờ đây có thể thực hiện các thủ tục ngay tại địa bàn hoạt động, thay vì phải lên Bộ Công Thương. Đồng thời, chính quyền địa phương cũng có thể trực tiếp theo dõi, kiểm tra, hướng dẫn để bảo đảm minh bạch và hiệu quả” - ông Nguyễn Anh Sơn cho biết.

Hướng tới nền hành chính phục vụ

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai phân cấp cũng bộc lộ không ít khó khăn. Một số văn bản pháp luật chưa được ban hành kịp thời, dẫn tới chồng chéo trong quá trình xử lý hồ sơ. Đơn cử, đối với thủ tục nhập khẩu tàu bay không người lái, Sở Công Thương đã tiếp nhận hồ sơ từ DN, nhưng do chưa có nghị định hướng dẫn thi hành Luật Phòng không Nhân dân 2024, việc giải quyết thủ tục vẫn gặp vướng mắc. Cùng với đó, khối lượng công việc tăng trong khi biên chế phải tinh giản khiến nhiều cán bộ, công chức chịu áp lực lớn. “Chúng tôi đang nỗ lực sắp xếp, điều tiết nhân lực, đồng thời kiến nghị Bộ Công Thương tiếp tục đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ thực hiện nhiệm vụ mới để bảo đảm tính chuyên nghiệp và hiệu quả” - Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết.

Trong bối cảnh Hà Nội đặt mục tiêu năm 2025 tăng trưởng xuất khẩu trên 7% và tăng GRDP hơn 8%, công tác hỗ trợ DN xuất nhập khẩu được xem là yếu tố then chốt. TP đang triển khai đồng bộ các giải pháp như đẩy mạnh cải cách hành chính, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, số hóa toàn bộ quy trình và nâng cấp hạ tầng công nghệ. Đặc biệt, Sở Công Thương Hà Nội đang hướng tới xây dựng “nền hành chính phục vụ”, trong đó, DN là trung tâm. Các thủ tục được giải quyết nhanh gọn, công khai, minh bạch, với tinh thần “đồng hành cùng DN”.

Mọi phản ánh, kiến nghị của DN đều được tiếp nhận và xử lý trực tuyến qua hệ thống một cửa điện tử, giúp giảm tối đa chi phí và thời gian giao dịch. Ngoài ra, Sở còn tăng cường phối hợp với các cơ quan ngoại giao, hiệp hội ngành hàng và tổ chức xúc tiến thương mại để cung cấp thông tin thị trường, chính sách thương mại quốc tế cho DN. Đây là cơ sở giúp DN Hà Nội chủ động ứng phó với biến động toàn cầu, tận dụng hiệu quả các FTA thế hệ mới như: CPTPP, EVFTA, RCEP…

Với những bước đi quyết liệt và chủ động, Hà Nội đang dần khẳng định vai trò là địa phương tiên phong trong việc cụ thể hóa chủ trương phân quyền, phân cấp của Chính phủ. Sự chuyển mình mạnh mẽ trong lĩnh vực xuất nhập khẩu không chỉ giúp giảm tải cho Bộ Công Thương, mà còn tạo cú hích cho DN Thủ đô phát triển bền vững hơn, đủ sức cạnh tranh trên thị trường khu vực và toàn cầu. Khi phân quyền đi đôi với trách nhiệm và năng lực quản lý, Hà Nội đang chứng minh rằng phân cấp không chỉ là “chia việc”, mà là trao cơ hội để chính quyền gần dân hơn, DN phát triển nhanh hơn và nền kinh tế Thủ đô tiến xa hơn.

Trong 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Hà Nội đạt 15,677 tỷ USD, tăng 12,1% so với cùng kỳ năm 2024, một con số tích cực cho thấy năng lực sản xuất và khả năng tiếp cận thị trường quốc tế của DN Thủ đô đang được củng cố. Hiện hàng hóa của DN Hà Nội đã có mặt tại 205 quốc gia và vùng lãnh thổ, với các nhóm hàng chủ lực gồm: nông sản, dệt may, giày dép, điện tử, máy móc, gỗ và thủy tinh.

Văn Quý