Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trong lĩnh vực điện lực

18 nhiệm vụ được phân quyền, phân cấp

Theo Luật Điện lực 2024 và các văn bản quy định chi tiết, lĩnh vực điện lực hiện có 18 nhiệm vụ được phân quyền, phân cấp cho các cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương. Cụ thể, Luật Điện lực năm 2024 quy định 2 nhiệm vụ liên quan đến định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên bằng đường ống và dịch vụ tồn trữ, tái hóa, vận chuyển, phân phối khí thiên nhiên hóa lỏng cho sản xuất điện.

Cụ thể hóa 18 nhiệm vụ phân cấp, phân quyền điện lực giúp giảm tải cho Trung ương, tăng vai trò địa phương và tạo hành lang pháp lý minh bạch cho doanh nghiệp. Ảnh minh họa

Tiếp đó, Nghị định số 56/2025/NĐ-CP ngày 03/3/2025 giao thêm 1 nhiệm vụ về định giá dịch vụ khí thiên nhiên hóa lỏng cho sản xuất điện. Đáng chú ý, Nghị định số 61/2025/NĐ-CP ngày 04/3/2025 quy định tới 15 nhiệm vụ về cấp giấy phép hoạt động điện lực trong các lĩnh vực phân phối, bán buôn, bán lẻ điện, bao gồm: cấp mới, sửa đổi, bổ sung, gia hạn, cấp lại và thu hồi.

Như vậy, tổng cộng có 18 nhiệm vụ quan trọng trong ngành điện lực đã được phân cấp, phân quyền, đánh dấu bước tiến mới trong cải cách hành chính, giúp các cơ quan quản lý tập trung vào chức năng hoạch định chính sách, đồng thời phát huy vai trò chủ động, trách nhiệm của địa phương.

Phân quyền rõ ràng từ Trung ương tới địa phương

Trong lĩnh vực điện lực, phân quyền được thể hiện theo hướng chuyển giao nhiệm vụ từ Thủ tướng Chính phủ xuống các bộ, ngành và từ Bộ Công Thương xuống chính quyền địa phương. Ở cấp Trung ương, Bộ Công Thương được giao phê duyệt danh mục các dự án đầu tư kinh doanh điện lực không thuộc thẩm quyền của Quốc hội nhưng đã nằm trong quy hoạch phát triển điện lực. Bộ cũng có trách nhiệm xây dựng và quyết định lộ trình giảm bù chéo giá điện, cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện và phê duyệt Chương trình quản lý nhu cầu điện quốc gia. Đây đều là những nhiệm vụ quan trọng, tác động trực tiếp đến điều tiết thị trường điện và bảo đảm an ninh năng lượng.

Đáng chú ý, một nhiệm vụ mới được phân quyền là giao cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện khảo sát các dự án điện gió ngoài khơi thông qua doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước trước khi lựa chọn nhà đầu tư. Quy định này vừa tạo sự minh bạch trong khâu khảo sát, vừa bảo đảm sự phối hợp đồng bộ trong phát triển các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn.

Ở cấp địa phương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố được trao quyền định giá một số loại hình dịch vụ quan trọng trong lĩnh vực điện lực, bao gồm dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên bằng đường ống cũng như dịch vụ tồn trữ, tái hóa, vận chuyển và phân phối khí thiên nhiên hóa lỏng cho sản xuất điện. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để chính quyền địa phương chủ động trong việc quản lý và triển khai các hoạt động liên quan đến khí và điện, phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế tại từng địa bàn.

Phân cấp cụ thể theo từng nghị định

Song song với phân quyền, công tác phân cấp cũng được thể chế hóa rõ ràng tại hai nghị định quan trọng ban hành trong tháng 3/2025.

Tại Nghị định số 56/2025/NĐ-CP, Bộ Công Thương đã phân cấp cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nhiệm vụ định giá dịch vụ tồn trữ, tái hóa, vận chuyển và phân phối khí thiên nhiên hóa lỏng cho sản xuất điện. Quy trình thực hiện phải tuân thủ Nghị định 85/2024/NĐ-CP và Thông tư 45/2024/TT-BTC của Bộ Tài chính, đảm bảo phương pháp định giá chung, khách quan và minh bạch.

Trong khi đó, Nghị định số 61/2025/NĐ-CP giao địa phương thẩm quyền cấp giấy phép hoạt động điện lực trong các lĩnh vực phân phối, bán buôn và bán lẻ điện. UBND tỉnh, thành phố có quyền cấp mới, sửa đổi, bổ sung, cấp lại, gia hạn và thu hồi giấy phép hoạt động điện lực.

Các thủ tục hành chính được quy định với mốc thời gian rõ ràng. Cụ thể, hồ sơ cấp mới giấy phép phải được thẩm định và ra quyết định trong vòng 14 ngày kể từ khi tiếp nhận đầy đủ, hợp lệ; trường hợp sửa đổi, bổ sung, gia hạn hoặc cấp lại, thời hạn tối đa là 10 ngày. Với thu hồi giấy phép, cơ quan có thẩm quyền phải ban hành quyết định trong vòng 10 ngày kể từ khi xác định có căn cứ và đồng thời thông báo tới Bộ Công Thương, địa phương cùng các đơn vị điện lực liên quan. Riêng hồ sơ chưa hợp lệ hoặc cần bổ sung phải được phản hồi cho doanh nghiệp trong vòng 3 ngày làm việc.

Đặc biệt, quy định cũng cho phép gia hạn thêm thời gian thẩm định (tối đa 10 ngày) đối với hồ sơ phức tạp, song phải có văn bản thông báo và nêu rõ lý do. Điều này vừa bảo đảm tính linh hoạt, vừa giữ nguyên nguyên tắc minh bạch, trách nhiệm giải trình.

Chi tiết tài liệu tập huấn về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực điện lực của Cục Điện lực: Tại đây .

P. C