Phân cấp giải quyết thủ tục hành chính về xã, phường:Gần dân hơn, hiệu quả hơn

Đặc biệt, các thủ tục được phân cấp về xã, phường đã giúp rút ngắn thời gian, giảm phiền hà, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Tuy nhiên, thực tế triển khai cũng cho thấy vẫn còn một số vướng mắc cần tiếp tục tháo gỡ, để mô hình này phát huy hiệu quả tối đa.

Giải quyết thủ tục hành chính cho người dân tại Điểm phục vụ hành chính công xã Đại Thanh. Ảnh: Hiền Thu

Người dân hưởng lợi

Để bảo đảm việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không bị gián đoạn, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền; đồng thời, các bộ, ngành cũng kịp thời ban hành 58 thông tư hướng dẫn.

Kết quả, có 556 thủ tục hành chính được phân cấp từ trung ương về địa phương. Trong đó, UBND cấp tỉnh thực hiện 262 thủ tục hành chính, chủ tịch UBND tỉnh 217 thủ tục, các cơ quan chuyên môn thuộc tỉnh 70 thủ tục, UBND xã 6 thủ tục và chủ tịch UBND xã 1 thủ tục. Đồng thời, 24 thủ tục không còn phù hợp đã được bãi bỏ.

Đáng chú ý, có 346 thủ tục từng thuộc cấp huyện được phân định lại, trong đó 278 thủ tục được “đưa” về cấp xã - nơi gần dân nhất. Tổng cộng, số thủ tục hành chính sau phân cấp như sau: Cấp tỉnh có 2.161 thủ tục, cấp xã 463 thủ tục, và 74 thủ tục bị bãi bỏ.

Là một trong những người đầu tiên trải nghiệm sự thay đổi này khi làm thủ tục kết hôn với người nước ngoài, chị Nguyễn Thị Phương Anh (phường Hoàng Liệt, Hà Nội) cho biết: “Nhờ việc phường được phân quyền giải quyết, tôi chỉ cần đến trụ sở UBND phường, là được cán bộ hướng dẫn tận tình và nhận kết quả nhanh chóng. Mong rằng các thủ tục hành chính có yếu tố nước ngoài tiếp tục được phân cấp cho cơ sở để người dân thuận tiện hơn nữa”.

Tương tự là trường hợp của bà Đỗ Thị Hằng (phường Định Công, Hà Nội). Bà Hằng chia sẻ, đã nộp hồ sơ làm sổ đỏ cách đây gần 6 năm, nhưng mãi đến tháng 9-2025 mới xong vì nhiều khâu trung gian. Giờ hồ sơ được phường giải quyết trực tiếp, tiến độ nhanh hơn hẳn, cán bộ lại thân thiện, hướng dẫn tỉ mỉ.

Hai câu chuyện nhỏ nhưng mang thông điệp lớn: Phân cấp thủ tục hành chính về nơi gần dân đã rút ngắn hành trình giấy tờ, giảm tải cho cấp trên và nâng cao sự hài lòng của người dân. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang cho thấy hướng đi đúng đắn của việc phân cấp, ủy quyền thực hiện thủ tục hành chính theo hướng: Cấp nào sát cơ sở, sát nhân dân thì giao cấp đó giải quyết, không để tình trạng nhiều tầng nấc, kéo dài thời gian hoàn thành thủ tục.

Chủ động, linh hoạt, nhưng còn “vướng”

Ngay từ khi mô hình đi vào vận hành, các xã, phường đã nhanh chóng triển khai các giải pháp cụ thể, phù hợp với thực tiễn địa phương.

Tại xã Đại Thanh (Hà Nội), Điểm phục vụ hành chính công đã được đầu tư đầy đủ máy móc, thiết bị nhằm đáp ứng yêu cầu số hóa hồ sơ. Từ ngày 1-7-2025 đến nay, đầu mối này đã tiếp nhận tới 4.656 hồ sơ, bao gồm nhiều thủ tục vừa được phân cấp trong các lĩnh vực hộ tịch, chứng thực, đất đai, văn hóa - xã hội, tài chính...

Bà Nghiêm Thị Phương Chi, Phó Chánh Văn phòng HĐND và UBND xã Đại Thanh, cho biết: “Công chức ở đây đều có thâm niên ít nhất 20 năm, nên việc tiếp nhận hồ sơ rất chỉn chu, rõ ràng. Chúng tôi cũng có nhóm Zalo để chia sẻ tình huống nghiệp vụ, bảo đảm xử lý đúng quy trình với những thủ tục hành chính mới được giao”.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện cũng có vấn đề phát sinh. Tại phường Định Công, bà Đặng Thị Tiệp, công chức Phòng Quản lý kinh tế, hạ tầng và đô thị, phản ánh: Việc phân cấp giúp người dân rất thuận tiện. Nhưng phần mềm đăng ký kinh doanh trực tuyến còn lỗi, có lúc khiến hồ sơ không được trả kết quả đúng thời hạn 3 ngày như quy định. Ngoài ra, hồ sơ còn vướng mã số thuế cũ, mới, hoặc bị lỗi đánh máy phải làm lại.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Hànôịmới, nhiều địa phương vẫn đang loay hoay với hệ thống công nghệ thông tin chưa hoàn thiện. Một số lỗi điển hình là: Dữ liệu công dân thường xuyên bị lỗi; thủ tục cấp bản sao trích lục hộ tịch chưa có cấu hình bắt buộc các trường thông tin quan trọng như nơi cấp, năm cấp. Chưa kể, phần mềm hộ tịch điện tử không có phần đính kèm file PDF như phần mềm cũ để đối chiếu; cán bộ không thể chỉnh sửa thông tin kê khai sai, công dân phải kê khai lại.

Từ thực tiễn triển khai, các địa phương kiến nghị: Hoàn thiện phần mềm một cửa điện tử và Cổng dịch vụ công quốc gia, tránh tình trạng hệ thống bị lỗi; kết nối, đồng bộ cơ sở dữ liệu; tăng cường đào tạo, tập huấn chuyên sâu cho cán bộ xã, phường, đặc biệt là kỹ năng sử dụng phần mềm, xử lý tình huống nghiệp vụ. Cùng với đó, rà soát và điều chỉnh các quy định pháp lý, nhất là trong lĩnh vực đất đai, đăng ký kinh doanh, để phù hợp với thực tiễn.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang mở ra bước chuyển mạnh trong cải cách hành chính. Phân cấp thủ tục hành chính về cấp xã đã và đang tạo thuận lợi cho người dân. Tuy nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả trọn vẹn, cần tiếp tục đầu tư cho hạ tầng công nghệ thông tin, hoàn thiện quy trình và nâng cao năng lực thực thi cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Khi chính quyền thực sự đồng hành cùng dân trong từng thủ tục nhỏ nhất, sẽ tạo nền tảng vững chắc cho một nền hành chính phục vụ.

Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Nguyễn Thị Liễu:
Cần sớm có văn bản hướng dẫn thực thi

Chính phủ đã ban hành 28 nghị định về phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Tuy nhiên, các văn bản luật và văn bản dưới luật vẫn chưa đầy đủ trên các lĩnh vực. Do đó, Sở Nội vụ cần tham mưu thành phố Hà Nội đề xuất Chính phủ, các bộ, ngành kịp thời sửa đổi các luật chuyên ngành có liên quan, ban hành các văn bản hướng dẫn để tổ chức thực hiện. Các bộ, ngành trong quá trình soạn thảo, ban hành cần có sự rà soát, đánh giá tác động để tránh tình trạng các quy phạm pháp luật chuyên ngành chồng chéo.

Bên cạnh đó, hiện nay việc phân bổ công chức chuyên môn có trình độ chuyên sâu chưa đủ, chưa bố trí đồng đều. Chất lượng, trình độ chuyên môn của cán bộ, công chức tại các xã cũ còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng nhất định đến hiệu quả công việc. Chúng tôi mong Bộ Nội vụ có định hướng, hướng dẫn cho các tỉnh, thành phố xây dựng, triển khai các nội dung đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Chủ tịch UBND phường Cầu Giấy Ngô Ngọc Phương:
Sớm hoàn thiện phần mềm

Hiện nay, theo danh sách mà thành phố ban hành, có nhiều thủ tục toàn trình thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã, nhưng phần mềm hiện tại chưa cấu hình để hiển thị là thủ tục trực tuyến toàn trình. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến các chỉ số của phường. Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng quá tải tại Điểm phục vụ hành chính công. Cụ thể là ở quầy tiếp nhận lĩnh vực hộ tịch và chứng thực, do khối lượng hồ sơ và công dân đến làm thủ tục lớn. Mặt khác, phần mềm còn lỗi, chưa thực sự thân thiện với người dùng nên để hoàn thiện một hồ sơ mất rất nhiều thời gian…

UBND phường Cầu Giấy đề xuất Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố và đơn vị xây dựng phần mềm sớm hoàn thiện hệ thống, cấu hình bổ sung những nội dung mà các đơn vị đã phản ánh để công tác giải quyết thủ tục hành chính được thực hiện đúng thời hạn, đúng quy định và thuận tiện cho người sử dụng.

Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hưng Phạm Hải Bình:
Chủ động giải quyết các vấn đề

Sau hơn 2 tháng thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Đảng ủy, UBND phường Vĩnh Hưng đã tổ chức trao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho 2 hộ gia đình. Bên cạnh đó, phường cũng đã cấp giấy phép kinh doanh cho gần 300 hộ đăng ký kinh doanh trên địa bàn, cấp phép xây dựng cho 22 trường hợp... Việc này thể hiện tinh thần trách nhiệm của cán bộ, công chức phường khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân.

Khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt là thực hiện Luật Thủ đô với những cơ chế, chính sách đặc thù riêng cho Hà Nội, chính quyền cấp xã cũng được thụ hưởng những điểm tích cực như: Giao thẩm quyền, trách nhiệm cho chủ tịch UBND cấp xã thực hiện những nội dung mà trước đây thuộc thẩm quyền của bộ, thành phố, sở, quận, huyện... Qua đó, chúng tôi chủ động trong việc giải quyết các vấn đề của người dân.

Phong Thu ghi

Hiền Chi