Ông Trump, ông Zelensky, NATO, EU nói gì với nhau trong cuộc điện đàm gần 2 tiếng?

Ngày 16-8, Tổng thống Mỹ Donald Trump có cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các lãnh đạo châu Âu.

Tổng thống Zelensky cho biết cuộc điện đàm “dài và có ý nghĩa”, đề cập “những điểm chính” trong cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska, theo tờ The New York Times.

Ông Trump đề nghị Ukraine đạt thỏa thuận với Nga

Theo trang tin Axios, ông Trump đã gọi điện cho ông Zelensky từ chuyên cơ Air Force One khi trên đường trở về từ Alaska. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, những người có mặt trong thượng đỉnh Trump-Putin, cũng tham gia cuộc gọi.

Một nguồn tin nói với Axios rằng cuộc gọi kéo dài gần 2 tiếng này “không hề dễ dàng”.

Phía Mỹ đã nói chuyện với ông Zelensky trong một giờ và sau đó các nhà lãnh đạo của Anh, Pháp, Đức, Ý, Phần Lan, NATO và Ủy ban Châu Âu đã tham gia cuộc gọi trong nửa giờ nữa.

Hãng Reuters dẫn nguồn tin rằng ông Trump đã nói với ông Zelenky rằng Ukraine nên đạt một thỏa thuận với Nga để chấm dứt chiến tranh.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: WHITE HOUSE/UKRINFORM

Ông Trump cho biết ông Putin đã đề nghị đóng băng phần lớn các mặt trận nếu Ukraine nhượng lại toàn bộ tỉnh Donetsk (miền đông Ukraine).

Ông Zelensky đã bác bỏ đề nghị này, nói rằng ông Putin đã trình bày sai lệch tình hình ở mặt trận.

Trong cuộc gọi, ông Witkoff đã tóm tắt cho Zelensky và các nhà lãnh đạo NATO về cách ông Putin nhìn nhận vấn đề lãnh thổ và những gì nhà lãnh đạo sẵn sàng trao đổi.

Ông Trump cũng nói ông đồng ý với ông Putin rằng nên tìm kiếm một thỏa thuận hòa bình mà không cần đến lệnh ngừng bắn ngay lập tức, vốn là điều Ukraine và các đồng minh châu Âu yêu cầu. Đây là sự thay đổi so với lập trường trước hội nghị thượng đỉnh khi tổng thống Mỹ nói sẽ không hài lòng trừ khi có một thỏa thuận ngừng bắn.

“Cách tốt nhất để chấm dứt cuộc chiến khốc liệt giữa Nga và Ukraine là đi thẳng tới một thỏa thuận hòa bình để kết thúc chiến tranh, chứ không chỉ dừng lại ở một thỏa thuận ngừng bắn, vốn thường khó duy trì lâu dài” - ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Trong khi đó, ông Zelensky cho rằng việc Nga không muốn tạm dừng giao tranh sẽ làm phức tạp thêm nỗ lực xây dựng một nền hòa bình bền vững.

“Chấm dứt các cuộc tấn công là yếu tố then chốt để chấm dứt chiến tranh” - nhà lãnh đạo Ukraine viết trên mạng xã hội X.

Ông Zelensky cũng cho biết ông sẽ đến Washington, D.C gặp ông Trump vào ngày 18-8.

Châu Âu chưa bình luận về cuộc gọi.

Châu Âu sát cánh với Ukraine sau thượng đỉnh Trump-Putin

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh ở Alaska ngày 15-8. Ảnh: WHITE HOUSE

Các lãnh đạo châu Âu ngày 16-8 ra tuyên bố chung sau thượng đỉnh Trump-Putin, hoan nghênh nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt chiến tranh.

Tuy nhiên, tuyên bố này không lặp lại quan điểm mà ông Trump đưa ra rằng giờ đây đàm phán hòa bình dứt điểm sẽ tốt hơn là một lệnh ngừng bắn tạm thời.

“Chừng nào các cuộc tấn công ở Ukraine còn tiếp diễn, chúng tôi vẫn sẵn sàng duy trì sức ép lên Nga” - theo tuyên bố của lãnh đạo Anh, Pháp, Đức, Phần Lan, Ý, Ba Lan, Liên minh châu Âu (EU) và Hội đồng châu Âu.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục siết chặt các biện pháp trừng phạt và các biện pháp kinh tế rộng hơn nhằm gây sức ép lên nền kinh tế chiến tranh của Nga cho đến khi đạt được một nền hòa bình công bằng và bền vững” - tuyên bố cho biết thêm.

Các lãnh đạo châu Âu cũng ra tuyên bố riêng về thượng đỉnh tại Alaska.

Thủ tướng Anh Keir Starmer nói rằng ông hoan nghênh “sự cởi mở của Mỹ, cùng với châu Âu, trong việc cung cấp các đảm bảo an ninh vững chắc cho Ukraine như một phần của thỏa thuận.

Ông Starmer khẳng định quyết tâm tiếp tục gia tăng sức ép kinh tế với Nga cho đến khi chiến tranh chấm dứt.

Tương tự, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ca ngợi việc Mỹ sẵn sàng đóng góp nhưng nhấn mạnh cần “duy trì sức ép với Nga chừng nào cuộc chiến còn tiếp diễn”.

Thủ tướng Ý Giorgia Meloni nói rằng có một “tia hy vọng” cho nỗ lực chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Bà Meloni nói rằng ông Trump “đã tiếp nhận ý tưởng đảm bảo an ninh của Ý lấy cảm hứng từ Điều 5 của NATO”.

Theo ý tưởng này, Ukraine sẽ không trở thành thành viên NATO, nhưng “một điều khoản an ninh tập thể” sẽ cho phép Kiev “nhận được sự hỗ trợ của tất cả các đối tác, trong đó có Mỹ, nếu lại bị tấn công”.

Thủ tướng Canada - ông Mark Carney ca ngợi Tổng thống Trump vì đã “tạo cơ hội để chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine”, và đồng ý cung cấp đảm bảo an ninh cho Ukraine sau một thỏa thuận hòa bình.

Các nước Bắc Âu và Baltic cũng ra tuyên bố chung, nhưng có phần gay gắt hơn so với tuyên bố trước đó của các lãnh đạo châu Âu.

Các nước này cho biết sẽ tiếp tục viện trợ vũ khí cho Ukraine và củng cố phòng thủ trước mối đe dọa từ Nga.

THẢO VY