Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Công ty CP Sách Thái Hà (Thái Hà Books) Làm sách để góp phần phát triển văn hóa đọc

Học tiến sĩ ở Nga, làm việc 12 năm tại Tập đoàn FPT trong vai trò quản lý, trở thành CEO của Thái Hà Books suốt 18 năm qua, ông Nguyễn Mạnh Hùng dành rất nhiều công sức cho con đường khuyến học.

Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: NVCC

Làm sách với tinh thần phụng sự, tiến sĩ NGUYỄN MẠNH HÙNG đã dành cho Báo Đồng Nai cuối tuần cuộc trò chuyện về con đường đến với sách cũng như những trăn trở của ông trong hiện tại và tương lai.

Muốn làm “một cái gì đó” cho sách và văn hóa đọc

* Thưa tiến sĩ, cơ duyên nào đưa ông đến với nghề xuất bản sách, làm sách và khuyến đọc?

- Tôi thích đọc sách từ nhỏ. Hồi nhỏ, cứ vớ gì đọc nấy, đọc ngấu nghiến. Có những cuốn sách được mượn và phải trả ngày hôm sau, tôi thức cả đêm để đọc. Sau này được đi học ở Nga, tôi có cơ hội đắm mình trong sách, đọc khá nhiều. Rồi 12 năm làm việc ở FPT, tôi cũng đọc nhiều, mua nhiều sách để tặng. Thực ra, thú vui tặng sách của tôi có từ lâu rồi, từ thời sinh viên và có lẽ đấy là những mầm mống sâu thẳm của khuyến đọc.

Năm 2007, tôi quyết định rẽ ngang, lập Công ty CP Sách Thái Hà với mong muốn cùng những cộng sự cùng tâm huyết tạo ra dòng sông tri thức (Hà là dòng sông, Thái là ánh sáng mà ánh sáng này không phải của mặt trời ban ngày, của trăng sao ban đêm hay của đèn trong đêm tối mà là ánh sáng của tri thức, của trí tuệ).

* Chuyển sang làm sách khi đang ở vị trí khá nhiều người mơ ước trong một doanh nghiệp lớn của ngành công nghệ, phải chăng đây là cách để “nghĩ khác, làm khác” như tên tựa đề một cuốn sách mà ông vừa hợp tác với tác giả là giáo sư Trương Nguyện Thành xuất bản, xin ông chia sẻ thêm về điều này?

- Thực ra, trong mỗi giai đoạn của đời người, mỗi chúng ta có một đam mê riêng. Tuy nhiên, có những thứ hun đúc trong tâm từ nhỏ thì sớm muộn cũng có cơ hội đủ duyên để bùng phát. Khi con người ở đỉnh cao, khi đã leo lên đỉnh của một ngọn núi, nhất định sẽ tìm ngọn núi khác để trèo. Tính tôi rất thích làm những gì mới, lạ, khác biệt, thậm chí khó để thử thách mình, đặc biệt là làm những gì giúp giải quyết những bài toán lớn, có tính thay đổi.

Vào năm 2005-2007, tôi thấy sách còn thiếu nhiều, hơn nữa sách được xuất bản ra còn khá xấu về hình thức, nhiều lỗi trong nội dung, nhất là sách vi phạm bản quyền rất nhiều. Tôi quyết định thử sức, cùng lắm là thất bại. Tôi tự nhủ, sẽ bỏ ra 3 tỷ đồng, sau có thể lên 5 tỷ và nếu bỏ đến 10 tỷ đồng mà thất bại thì dừng lại. Không chỉ “nghĩ khác, làm khác” mà dùng đến “tư duy ngược” như tên một cuốn sách khác mà chúng tôi cũng mới xuất bản gần đây.

Theo tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hùng, nếu chúng ta đọc và ứng dụng thực sự tốt những cuốn sách có giá trị vào cuộc sống thì con người trở nên khỏe mạnh nhiều, khỏe mạnh cả thân lẫn tâm và sống tử tế nhiều lắm.

* Ông từng nói rằng, với ông, hạnh phúc được khai sáng trí tuệ lớn hơn nhiều so với việc sở hữu tài sản triệu đô. Vậy thì dưới góc độ là nhà làm sách, nhà truyền tải thông điệp khuyến đọc, điều đó được ông cụ thể hóa ra sao trong suốt những năm qua?

- Đúng là có nhiều tiền cũng thích thật đấy nhưng khi bạn có tiền đến một mức nào đó thì tiền không còn quan trọng với bạn nữa. Cái mà bạn muốn khi đó là làm điều mình thích, mình muốn, làm điều mang lại hạnh phúc cho chính bạn, cho những người xung quanh và cho xã hội. Bản chất của kiếm tiền, du lịch, giải trí, tiệc tùng… chung quy vẫn là để mang lại cho bạn hạnh phúc. Hạnh phúc từ việc mình làm, mình thích lớn hơn rất nhiều chứ, vì là hạnh phúc từ bên trong!

Khi có của cải vật chất đến mức nào đó thì con người quan tâm đến trí tuệ (wisdom). Bạn cùng tôi cùng nhau nhắm mắt lại và tưởng tượng mỗi đầu sách thật sự có giá trị, mang tính ứng dụng cao, Thái Hà Books in vài ngàn cuốn và chỉ cần 10% số đó đến tay bạn đọc và 10% trong số đó ứng dụng tốt vào cuộc sống thì kết quả cao thế nào và hạnh phúc được nhân lên khủng khiếp ra sao!

Riêng Chương trình ATM TỦ SÁCH đã tặng gần 300 tủ sách miễn phí đến khắp mọi miền đất nước và một số quốc gia chắc chắn đã giúp bao người hạnh phúc, bao người thay đổi đời rồi. Không triệu đô, tỷ đô nào mua được hạnh phúc này, hạnh phúc của người âm thầm làm khuyến đọc, lan tỏa văn hóa đọc.

Khuyến đọc, khuyến viết để lan tỏa tinh thần đọc sách trong cộng đồng

* Qua 18 năm kể từ khi Thái Hà Books ra đời, giờ đây nhìn lại, ông có cảm nhận và điều gì là tâm đắc với bản thân?

- Vừa qua, chúng tôi tiếp đoàn lãnh đạo một đơn vị xuất bản Hàn Quốc tại trụ sở công ty. Vị lãnh đạo rất thích văn phòng xanh, sạch, đẹp và nhiều sách. Ông ngạc nhiên vì tại sao tại Việt Nam lại có văn phòng tuyệt vời thế này và rồi hiểu ra rằng, tất cả nhờ đọc và ứng dụng sách. Hạnh phúc của 18 năm bền bỉ khuyến đọc đơn giản vậy đấy.

Tuần trước, chúng tôi tham gia Hội sách quốc tế Kuala Lumpur và Hội sách Bản quyền ASEAN 2025 với bao gặp gỡ, giao lưu, hội thảo, tọa đàm cùng lãnh đạo xuất bản từ 24 quốc gia. Hầu hết đều biết đến Thái Hà Books. Rất nhiều lãnh đạo các nhà xuất bản quốc tế đã đến chúc mừng khi chúng tôi nhận giải thưởng sách ASEAN Right Fair. Về đến Việt Nam rồi mà hàng ngày vẫn có nhắn tin, điện thoại gọi đến với những lời chúc mừng. Hạnh phúc với những gì tôi đã làm được 18 năm qua là vậy thôi.

18 năm kiên trì, không bỏ cuộc, cùng với các cộng sự, đối tác và bạn đọc thấm đẫm kỷ niệm như khắc sâu vào tâm trí chúng tôi. Điều tâm đắc nhất là có hàng triệu bạn đọc đã có Thái Hà Books trong tâm với hơn chục tựa sách in trên 100 ngàn bản và hàng trăm tựa sách in trên 10 ngàn bản được bạn đọc đón nhận.

Điều chưa làm được là vẫn thấy sách lậu, sách giả tràn lan, vẫn thấy số lượng sách Việt Nam đọc còn quá khiêm tốn so với những quốc gia xung quanh như Malaysia, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản… và tôi thấy những nỗ lực của mình còn quá nhỏ bé.

Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hùng ký tặng sách cho độc giả tại Đường sách Nguyễn Văn Bình (Thành phố Hồ Chí Minh).

* Một cách thực tế, ông có nhận xét gì về việc làm sách, xuất bản sách và đọc sách của Việt Nam hiện nay? Đâu là điều đáng lưu tâm để có thể hướng tới xây dựng một xã hội có tinh thần khuyến đọc?

- Ở đây có 3 khu vực là tác giả, đơn vị xuất bản và bạn đọc. Các khu vực này cần kết nối chặt chẽ, sâu rộng và gắn kết hơn nữa. Hiện nay, quãng 70% sách Thái Hà Books xuất bản vẫn là sách mua bản quyền nước ngoài và dịch ra tiếng Việt. Chúng tôi đang đẩy mạnh Chương trình “Khuyến viết” với mong muốn có thêm thật nhiều tác giả Việt, để làm sao lượng xuất bản sách tác giả Việt và tác giả nước ngoài bằng nhau, tiến đến cao hơn là tác giả Việt nhiều hơn.

Muốn có một xã hội học tập thì cần mang sách và văn hóa đọc đến từng gia đình, từng ngôi trường. Rất tiếc rằng sách chưa ảnh hưởng ngay đến cuộc sống hiện tại nên chúng ta chưa thật sự quan tâm, trừ khi người dân có tầm nhìn xa cho tương lai con và cháu chúng ta. Tôi nghĩ phải 20-30 năm nữa, khi một thế hệ mới thấm và ngấm, khi đó mới có sự thay đổi căn bản.

* Sắp tới đây, ông có những dự định gì đối với thương hiệu sách mà mình gầy dựng suốt nhiều năm qua?

- Mốc quan trọng là 20 năm Thái Hà Books. Ngoài các mảng sách truyền thống và là thế mạnh như sách cha mẹ, sách sức khỏe, sách Phật giáo, sách quản trị, sách văn hóa giáo dục…, chúng tôi đang có những thành công trong mảng sách đặc biệt được chế tác làm quà tặng và dành cho người chơi sách, sưu tập sách. Chúng tôi ra được 6 đầu sách của thể loại sách bỏ túi, sách rút gọn (Pocket book) dành cho nhóm bạn đọc muốn đọc ít nhưng vẫn đủ nội dung cả cuốn sách hay vài trăm hay cả ngàn trang.

Và quan trọng nhất vẫn là 2 chương trình khuyến đọc và khuyến viết rồi sau đó sẽ có các chương trình khác nữa để vừa lan tỏa văn hóa đọc trong công chúng, vừa đưa sách của Việt Nam vươn ra thế giới.

* Xin cảm ơn ông!

Vương Thế (thực hiện)