Ớn lạnh lò mổ heo '4 không' - Bài 3: Heo lậu đến từ đâu và đi về đâu?

Trong các số báo trước, báo Pháp Luật TP.HCM đã phản ánh tình trạng giết mổ heo theo kiểu “4 không”: Không giấy phép; không giấy chứng nhận nguồn gốc heo; không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; không xử lý nước thải trước khi đẩy ra môi trường trên địa bàn phường Long Bình, tỉnh Đồng Nai.

Tháng 7-2025, chúng tôi cũng theo chân các nhóm giao nhận để tìm nguồn gốc của các đàn heo trước khi được chuyển đến lò mổ lậu và đường đi của thịt heo từ lò mổ lậu đến mâm cơm của người tiêu dùng.

Liên tục trong nhiều ngày, nhóm PV ghi nhận nhiều xe tải từ 3-5 tấn liên tục di chuyển vào đường A2, Công viên Tam Hiệp để sang heo cho các xe nhỏ chở đến các lò mổ lậu trong hẻm đường Bùi Văn Hòa.

Quá trình tìm hiểu, chúng tôi nhận ra nhiều xe tải giao heo tại Công viên Tam Hiệp xuất phát từ một lán heo tạm nằm phía sau nghĩa trang Xuân Trà của một người tên H. Tiếp tục truy vết, chúng tôi nghi ngờ lán heo của ông H nhận nguồn từ nhiều trại heo khác nhau trên địa bàn tỉnh Đồng Nai trước khi tập kết rồi phân phối cho các lò mổ không phép.

Sau nhiều ngày thăm dò, sang một ngày đầu tháng 8-2025, chúng tôi theo dõi, quan sát thấy hai xe tải biển số 60C-54XXX và 60H-10XXX xuất hiện, nhanh chóng lùa heo xuống lán của ông H. Sau khi thả gần 100 con heo vào lán, xe tải tiếp tục hành trình vòng vèo qua các xã vùng ven rồi hướng thẳng đến khu hồ Sông Mây, địa bàn thuộc xã Sông Trầu, huyện Trảng Bom cũ.

Tại đây, PV ghi hình chiếc xe lùi đuôi vào một nhà kho lợp tôn, khuất sâu trong khu hồ cá, nơi có hàng chục hồ lớn nhỏ, rải rác trong rừng tràm. Nhà kho được bịt kín mọi phía, chỉ chừa đúng một khoảng nhỏ để lùa heo ra vào. Không lâu sau, một nhóm người bên trong bắt đầu gom heo đưa lên lại xe tải.

Tại đây, PV ghi hình chiếc xe lùi đuôi vào một nhà kho lợp tôn, khuất sâu trong khu hồ cá, nơi có hàng chục hồ lớn nhỏ, rải rác trong rừng tràm. Nhà kho được bịt kín mọi phía, chỉ chừa đúng một khoảng nhỏ để lùa heo ra vào. Không lâu sau, một nhóm người bên trong bắt đầu gom heo đưa lên lại xe tải.

Khoảng 13 giờ 30 cùng ngày, chiếc xe đã đầy heo, rời khỏi khu hồ và quay trở lại lán của người đàn ông tên H, tiếp tục lùa xuống chuồng. Trong không gian chật chội, heo bị dồn cục, nhiều con nằm bệt, có dấu hiệu mệt lả. Ngay trước cửa trại, chúng tôi đã ghi hình hai con heo nằm bất động, để ngay cạnh lối ra vào, không biết còn sống hay đã chết.

Từ lán “trung chuyển” của ông H, các xe tải chở heo đến Công viên Tam Hiệp rồi chia nhỏ cho hàng chục chuyến xe len lỏi vào các hẻm nhỏ ở đường Bùi Văn Hòa để đưa heo không kiểm dịch về các lò mổ lậu.

Đơn cử chiều tối một ngày cuối tháng 7-2025, tại Công viên Tam Hiệp, chúng tôi theo dõi quy trình sang heo giữa các xe tải, một trong những mắt xích quan trọng để đưa heo không rõ nguồn gốc về các lò mổ lậu. Tại đường A2, đoạn sát công viên, liên tục nhiều xe tải trọng tải từ 3-5 tấn tấp vào lề đường để sang hàng chục con heo từ thùng xe lớn sang các xe nhỏ. Mỗi xe tải nhỏ sau khi nhận heo lại tỏa đi các con hẻm nhỏ, chui sâu vào các khu dân cư để mổ lậu.

Khoảng 40 phút sau, trong vai người đi phụ lùa heo, PV tiếp cận khu vực đường A2, nơi các xe nhỏ tiếp nhận heo. Tại đây, một chiếc xe tải nhỏ mang BKS 54S-53XXX dừng lại. Những người vận chuyển dùng cây sắt, gậy điện chích vào thân heo để lùa lên xe. Heo hoảng loạn, giãy giụa, nhưng vẫn bị dồn ép lên thùng. Chỉ trong vòng 10 phút, xe đã chất khoảng 10 con heo và bắt đầu di chuyển.

Trên xe, khi được hỏi về kỹ thuật lùa heo, tài xế chia sẻ: “Heo gột giờ nhiều con tăng động, bị chích điện nó cũng không đi, toàn phải dùng cái thúng úp mặt lại cho nó sợ, không thấy đường nữa mới xử lý được”. Tài xế cũng cho biết mỗi đêm giao heo cho khoảng 20 nhà, mỗi nhà 1-3 chuyến, có tổng cộng gần 40 chuyến lùa heo như vậy chỉ trong vài tiếng.

Tất cả đều từ điểm sang tải ở Công viên Tam Hiệp rồi chia về các hẻm nhỏ ở đường Bùi Văn Hòa. Trên đường này, chiếc xe ì ạch len lỏi vào hẻm số 113 rồi dừng lại trước một căn nhà dân sâu trong hẻm. Tài xế tự mở cửa, hạ bửng xe rồi lùa từng con heo vào bên trong một căn nhà không bảng hiệu, không một chỉ dấu gì cho thấy đây là lò mổ heo. Căn nhà được ngăn vách, chia khu, vậy là một lò mổ lậu trá hình ngay giữa khu dân cư.

Bên trong khu nuôi nhốt và mổ heo này, một người đàn ông bật vòi nước xịt heo, đồng thời vào chuồng, dùng tay giật mạnh chân cho con heo đổ vật xuống sàn. Giải thích với PV đang “học việc” nghề giết mổ heo, người này nói thản nhiên: “Phải giật nằm xuống vì heo này ăn thuốc tạo nạc, chân yếu lắm, không đứng nổi lâu”.

Việc sang tải, lùa heo bằng chích điện, tập kết vào lò mổ lậu là vi phạm pháp luật nghiêm trọng nhưng đã tồn tại dai dẳng tại khu vực Long Bình. Dù cơ quan chức năng đã nhiều lần kiểm tra, xử phạt nhưng hệ thống này vẫn liên tục tái diễn và ngày càng tinh vi hơn.

Heo sau khi được mổ ở các lò mổ lậu sẽ được chở chủ yếu bằng xe máy ra chợ đầu mối Tam Hòa hoặc phân phối cho nhiều khách hàng trên địa bàn phường Long Bình trước khi đến bàn ăn của người dân.

Ghi nhận của PV Pháp Luật TP.HCM vào một số buổi rạng sáng tại chợ đầu mối Tam Hòa, liên tiếp nhiều xe máy chở theo con heo vừa chẻ đôi từ lò mổ lậu, không dấu kiểm dịch, phóng nhanh vượt đèn, đi ngược chiều trên Quốc lộ 1A rồi len vào từng sạp thịt trong chợ. Những tảng thịt heo không dấu kiểm dịch, không rõ nguồn gốc… nhanh chóng được bán lại cho tiểu thương rồi đến các chợ nhỏ trước khi vào bữa ăn thường nhật.

Theo lãnh đạo UBND phường Long Bình, nhu cầu tiêu thụ thịt heo tại địa bàn phường và các khu vực lân cận như chợ Tam Hòa luôn ở mức cao. Đặc biệt, người dân có thói quen mua thịt tươi sống, được giết mổ ngay trong đêm hoặc rạng sáng để kịp bán vào các buổi chợ sớm và chiều, phục vụ công nhân đi làm về.

Bên cạnh đó, thói quen mua bán “quen biết bạn hàng” của một bộ phận người dân vẫn còn phổ biến. Họ ưu tiên sự tiện lợi và giá cả hơn là quan tâm đến nguồn gốc hay quy trình kiểm dịch của sản phẩm. Chính điều này đã tạo điều kiện cho các lò mổ lậu hoạt động tùy tiện, khó kiểm soát. Đây là một "nút thắt" quan trọng trong việc quản lý, bởi chừng nào người dân còn chấp nhận và tìm mua các sản phẩm không rõ nguồn gốc thì chừng đó thị trường cho thịt lậu vẫn còn tồn tại, làm suy yếu mọi nỗ lực kiểm soát từ phía cơ quan chức năng.

Người tiêu dùng sẽ khó mà biết được hành trình của những con heo được nuôi bằng thứ thức ăn có trộn hóa chất gì, bị hành hạ đủ kiểu rồi chuyển đến các lò mổ lậu một cách hãi hùng ở phường Long Bình, trước khi chở đến các chợ và chẳng may rơi vào giỏ hàng của họ.

Thế nhưng, các chuyên gia y tế khi xem các đoạn video mà nhóm PV ghi nhận được đều có chung cái lắc đầu ngao ngán rồi tặc lưỡi: Những thứ thịt bẩn, không lai lịch, không kiểm dịch như thế này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ chứa vi khuẩn salmonella, E.coli, virus dịch tả heo châu Phi, lở mồm long móng, mà hơn hết, nếu chẳng may có các chất tạo nạc như salbutamol thì bệnh tật chỉ có người tiêu dùng là lãnh đủ.

Thực hiện: MINH HẬU - NGUYỄN TIẾN - THẢO PHƯƠNG

Đồ họa: HOÀNG GIANG - HÀ PHƯƠNG