Ở nơi hồi sinh những đứa trẻ vừa chào đời đã mang 'án tử'

Bên trong phòng khám P20

Vừa nhìn thấy Bảo – cậu bé 10 tuổi mở cửa bước vào Phòng khám, chị Phạm Thị Lụa, nhân viên xã hội, Phòng khám điều trị ngoại trú của Khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 liền nhanh tay rút tập hồ sơ để trên bàn. Sau những lời chào hỏi, đùa vui thân tình, Bảo được chị Lụa hướng dẫn cân đo, hỏi han tình trạng sức khỏe và dẫn vào gặp bác sĩ.

Từ Bạc Liêu, cứ 2 tháng một lần, bố mẹ lại đưa Bảo đến Bệnh viện Nhi đồng 1 để tái khám. Mẹ mang thai Bảo nhưng không biết mình nhiễm HIV. Thế nên, ngay từ khi ra đời, Bảo đã bị lây truyền từ mẹ. Cũng từ đó đến nay, cứ hai tháng một lần em lại được đưa lên bệnh viện để khám bệnh, lãnh thuốc.

10 năm, Bảo sống chung với HIV và uống thuốc ARV, tái khám liên tục. Sau khi khám xong, Bảo đến góc phòng lấy 2 lốc sữa – món quà hỗ trợ mà các y bác sĩ Khoa Nhiễm – Thần kinh vận động từ các mạnh thường quân, khoanh tay chào các bác sĩ Quy, chào cô Lụa, cô Phượng điều dưỡng, cùng bố đón xe khách trở lại quê nhà.

Bác sĩ Dư Tuấn Quy - Trưởng Khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 - khám cho trẻ nhiễm HIV điều trị nội trú.

Bác sĩ Dư Tuấn Quy - Trưởng Khoa Nhiễm – Thần kinh cho biết, sở dĩ phải mã hóa tên gọi phòng khám bởi HIV vẫn còn là căn bệnh bị nhiều người kì thị và sự kì thị ấy của cộng đồng có thể làm tổn thương, ảnh hưởng đến tâm lý và tương lai của trẻ.

Đặc điểm của bệnh HIV là phải điều trị suốt đời, vì thế giữa trẻ và nhân viên y tế phòng khám có một sợi dây liên kết vô hình.

"Hầu như các y bác sĩ đều 'quen mặt, thuộc tên' của trẻ, còn trẻ cũng luôn coi y bác sĩ là những người cô, người bác thân quen. Chúng tôi đồng hành với trẻ trong suốt quá trình điều trị, chúng tôi nắm rõ thông tin, hoàn cảnh, tình trạng gia đình của mỗi bệnh nhi và các em cũng xem chúng tôi là người thân của mình" - bác sĩ Quy cho hay.

Có 18 năm gắn bó với Phòng khám và đồng hành cùng những đứa trẻ nhiễm H nên với chị Phạm Thị Lụa, các con là những người bạn nhỏ đáng yêu. Mỗi lần bệnh nhi tái khám, chị Lụa đều không cần hỏi tên mà vẫn rút đúng hồ sơ bệnh án. Chị còn có thể nhớ được đặc điểm từng đứa trẻ và không thiếu những câu chuyện để trò chuyện với chúng.

Ở chiều ngược lại, những đứa trẻ cũng luôn yêu quý cô Lụa dù thỉnh thoảng vẫn bị cô Lụa la mắng khi không chịu uống thuốc hay không chịu đi học.

"Hầu hết các con ở đây đều bị lây nhiễm từ mẹ nên vừa sinh ra đã mắc bệnh, các con đã thiệt thòi và đáng thương lắm rồi nên chúng tôi không nỡ để các con mặc cảm thêm về bệnh tình của mình" - chị Lụa chia sẻ.

Nâng bước, tìm con đường sáng cho trẻ nhiễm

Theo bác sĩ Dư Tuấn Quy, nếu chỉ điều trị bằng thuốc ARV thì việc điều trị cho trẻ nhiễm HIV sẽ thất bại mà cần phải có nhiều giải pháp toàn diện. Do đó, bên cạnh công tác điều trị, các bác sĩ Khoa Nhiễm – Thần kinh còn thực hiện tư vấn, nâng đỡ tâm lý cho trẻ cũng như gia đình. Đặc biệt, trong giai đoạn trẻ bắt đầu bước vào tuổi dậy thì, tâm sinh lý có nhiều thay đổi thì việc để trẻ biết tình trạng bệnh, hướng dẫn các cách phòng tránh lây nhiễm cho những người xung quanh là điều quan trọng.

Đặc biệt, có những trẻ có tâm lý buông xuôi hoặc nổi loạn cũng cần được hướng dẫn, uốn nắn kịp thời. Hàng tháng, Khoa Nhiễm – Thần kinh phối hợp cùng Phòng Công tác xã hội của bệnh viện tổ chức các buổi tư vấn, nói chuyện, giáo dục để cung cấp thêm kiến thức, kỹ năng cho trẻ nhiễm.

Bệnh viện Nhi đồng 1 tổ chức tư vấn tâm lý, giáo dục giới tính cho trẻ nhiễm HIV.

Như những người dẫn dắt và đồng hành, các y bác sĩ ở đây luôn trò chuyện, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của trẻ; giải thích để trẻ có thể nắm rõ đặc điểm của bệnh cũng như làm sao để sống chung với bệnh một cách an toàn nhất.

Bên cạnh đó, các bác sĩ còn tư vấn nghề nghiệp, định hướng học nghề, vận động tài trợ để hỗ trợ kinh phí cho trẻ học nghề.

Không chỉ hỗ trợ trẻ đang điều trị tại Khoa, với những trẻ đã hết tuổi điều trị (sau 16 tuổi trẻ nhiễm HIV chuyển sang điều trị ở các cơ sở dành cho người lớn), các y bác sĩ của phòng khám cũng giang tay giúp đỡ, tiếp sức cho trẻ trên đường đời.

"Chúng tôi giáo dục đầy đủ cho các con tất cả các kỹ năng để có thể sống độc lập, nhất là những đứa trẻ mồ côi, không nơi nương tựa bởi nếu không trang bị cho trẻ cả về tâm lý, kiến thức lẫn định hướng công việc thì khi ra đời trẻ sẽ không có công việc ổn định, dễ sa vào con đường phạm pháp. Thực tế đã có một số trẻ do gặp các biến cố trong cuộc sống nên đã bỏ trị, buông xuôi theo số phận và tử vong. Chúng tôi không muốn chứng kiến những điều này và tự nhủ mình phải giúp đỡ, hướng các con đi theo con đường sáng" - bác sĩ Dư Tuấn Quy trải lòng.

Và niềm vui của bác sĩ Dư Tuấn Quy, chị Phạm Thị Lụa là mỗi lần gặp lại những đứa trẻ của mình khi đã trưởng thành. Rất nhiều lần các nhân viên y tế ở đây được mời dự đám cưới, nhận nhiều cuộc điện thoại báo tin vui đậu đại học, tìm được việc làm… từ những đứa trẻ năm xưa.

Nhân viên y tế lấy máu xét nghiệm cho trẻ phơi nhiễm HIV.

Nhìn những đứa trẻ đã từng bị cho là mang "án tử" giờ đây có cuộc sống bình thường, có đứa sẽ trở thành những kỹ sư, bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên ngân hàng trong tương lai, đội ngũ y bác sĩ của Phòng khám không khỏi vui mừng.

Gắn bó, yêu thương những đứa trẻ nhiễm HIV gần 20 năm nhưng bác sĩ Quy, chị Lụa không khỏi chạnh lòng khi sự kì thị đối với trẻ nhiễm vẫn còn tồn tại. Thỉnh thoảng các câu chuyện về việc trẻ nhiễm H bị "ép" phải nghỉ học, hay lúc các con ra đời không xin được việc làm, bán hàng không có người mua… vẫn xảy ra.

Bác sĩ Dư Tuấn Quy tâm tư: "HIV bây giờ chỉ là một bệnh lý mạn tính và các con cần được đối xử một cách bình đẳng, chúng tôi mong cộng đồng có cái nhìn thấu hiểu và đồng cảm hơn đối với người nhiễm HIV bởi họ cũng cần được sống như những người bình thường khác. Đặc biệt với trẻ nhiễm H, các con cần được thắp nên những tia hi vọng về một ngày mai tươi sáng".

Đinh Hằng