Ở nơi 'chạy đua với tử thần'

Vừa bước vào Khoa Cấp cứu (tách ra từ Khoa Hồi sức cấp cứu), Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai đã nhận ra ngay sự khác biệt. Ở đây không có sự thong thả của người đi khám bệnh thông thường, cũng ít có đón tiếp bằng sự hỏi han từ tốn của y, bác sĩ. Thay vào đó là cảnh mỗi khi có xe chuyên dụng của bệnh viện với tiếng còi “ú òa”, đèn hiệu nhiều màu nhấp nháy giục giã hay xe taxi, xe của người nhà bệnh nhân dừng xịch trước cửa là các y tá, hộ lý chạy ào ra hỗ trợ chuyển ngay bệnh nhân vào phòng cấp cứu. Tiếp đó là bước chân vội vã, hối hả của người nhà bệnh nhân xen trong tiếng than khóc vượt quá sự kìm nén, rồi tiếng rên đau của người bệnh, tiếng “tít... tít... tít” đều đặn phát ra từ máy trợ thở, trợ tim...

Bệnh nhân tại Khoa Cấp cứu thường phụ thuộc hoàn toàn vào sự chăm sóc của bác sĩ và sự hỗ trợ của máy móc.

Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, bác sĩ Lưu Xuân Đăng đón tiếp chúng tôi sau khi thăm khám một lượt những ca bệnh nặng mới nhập viện và giao lại việc này cho cấp dưới. Cuộc hẹn đột xuất có phần may mắn cho chúng tôi, bởi hôm sau bác sĩ Đăng lại xuôi về Hà Nội để đảm bảo cho lịch học Chuyên khoa II. Hành trình vừa làm, vừa học của anh vẫn đều đặn diễn ra hằng tuần như vậy.

Một bệnh nhân vừa qua cơn nguy kịch sau khi nhập Khoa Cấp cứu.

Bác sĩ Chuyên khoa I về Hồi sức cấp cứu Lưu Xuân Đăng tự nhận là có “duyên nợ” với cấp cứu, là “việc chọn người”. Bác sĩ Đăng kể, hồi đang học tại Đại học Y dược Thái Nguyên, lần đầu đi thực tế đến Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thái Nguyên, chứng kiến sự vất vả, thử thách tại đây anh tự nhủ với lòng mình là khi ra trường sẽ “né” khoa này. Nhưng rồi lời tự nhủ ấy cũng bị lung lay cùng với bài giảng của các giáo sư đầu ngành trên giảng đường và bước ngoặt ngoài sự lựa chọn của cử nhân Đa khoa Lưu Xuân Đăng đến từ sự phân công của tổ chức.

Bác sĩ Lưu Xuân Đăng, Trưởng Khoa cấp cứu trong một ca trực đêm.

Công tác tại Khoa Hồi sức cấp cứu rồi, bác sĩ Đăng vẫn có suy nghĩ ngày nào đó được chuyển tới một khoa phòng khác đỡ áp lực hơn, cho đến khi người thầy thứ 2 ngoài trường đại học là Phó Trưởng Khoa Hồi sức cấp cứu Mã Văn Đăm (nay đã về hưu) luôn theo sát và động viên, tiếp thêm tình yêu, niềm tin cho anh cống hiến lâu dài với chuyên môn cấp cứu. Ở tuổi 43, bác sĩ Lưu Xuân Đăng là người công tác lâu năm, cũng là người dày dạn kinh nghiệm nhất trong số 28 y, bác sĩ, trong đó có 9 bác sĩ của Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai.

Y, bác sĩ Khoa Cấp cứu dường như lúc nào cũng bận rộn, tíu tít. Trong ảnh: Bác sĩ Lưu Xuân Đăng tranh thủ kiểm tra hồ sơ bệnh án, trao đổi nghiệp vụ trên đường tới các phòng thăm, khám bệnh nhân.

15 năm công tác tại Khoa Cấp cứu, bác sĩ Lưu Xuân Đăng trải lòng để chúng tôi hiểu hơn vì sao rất nhiều bác sĩ đến công tác tại khoa một thời gian rồi đều xin chuyển sang bộ phận khác. Yêu cầu khách quan là đặc thù chuyên môn đòi hỏi con người nhanh nhẹn, hoạt bát, khả năng phán đoán nhạy bén, chính xác thông qua chẩn đoán lâm sàng các ca bệnh, trước khi triển khai biện pháp cấp cứu nhờ sợ hỗ trợ của phương tiện, máy móc hiện đại. Nhưng điều đó không đáng kể so với áp lực, vất vả của người làm chuyên môn cấp cứu tại khoa duy nhất của các bệnh viện không bao giờ đóng cửa.

Có một nghịch lý là cán bộ, công chức bình thường mong có ngày nghỉ lễ, tết dài để sắp xếp cho các chuyến du lịch, thăm thú, nghỉ dưỡng nhưng với y, bác sĩ Khoa Cấp cứu đó lại là nỗi ám ảnh. Bởi ngày nghỉ lễ, tết cũng đồng nghĩa các khoa, phòng khám bệnh thông thường đóng cửa, bệnh nhân dồn hết về Khoa Cấp cứu, vốn đã áp lực, những ngày này lại càng áp lực hơn.

Các y, bác sĩ Khoa Cấp cứu luôn cảm thấy những đêm trực dài đằng đẵng.

Bác sĩ Đăng dẫn chứng, bình thường mỗi ngày khoa tiếp nhận 60 đến 80 ca cấp cứu, như mùng 2 tết Nguyên đán 2025 khoa tiếp nhận tới 128 ca bệnh, cùng với khoảng 20 bệnh nhân lưu từ trước. Tính ra ngày trực hôm đó, ca trực gồm 8 người, mỗi người phải tiếp nhận, cứu chữa, chăm sóc khoảng 18 bệnh nhân. Trong khi bệnh nhân cấp cứu cũng có “độ khó” hơn hẳn, vì phải phụ thuộc hoàn toàn vào sự chăm sóc của cán bộ y tế. Vậy nên những đêm trực của y, bác sĩ các khoa cấp cứu thường dài hơn, căng thẳng hơn.

Khoa Cấp cứu luôn có số bệnh nhân điều trị đông hàng đầu.

Bác sĩ Lưu Xuân Đăng kể thêm, đặc thù của khoa, ngoài sự nhanh nhạy, linh hoạt thì cần bản lĩnh, quyết đoán và năng lực chuyên môn tốt. Hàng trăm ca bệnh nhân đang ở giữa lằn ranh sự sống và cái chết, do vậy y, bác sĩ chuyên khoa cấp cứu, hồi sức phải thật sự vững vàng tâm lý mới làm tốt công việc.

Đặc biệt là những tác động ngoại cảnh như tâm lý, tình cảm người nhà, người thân bệnh nhân lo lắng quá mức, dễ bị kích động, mất kiểm soát; hoặc phải xử lý các tình huống phức tạp nếu đó là ca bệnh cấp cứu do xô xát, cố ý gây thương tích. Đó chính là lý do hiện tại Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh đang có 8/9 bác sĩ là nam giới, riêng nữ bác sĩ duy nhất Đặng Khánh Huyền, sinh năm 1997 cũng mới chuyển từ khoa, phòng chuyên môn tới đây được mấy tháng.

Kiểm tra sự phục hồi sức khỏe một bệnh nhân bị đột quỵ.

Khi được hỏi về những kỷ niệm trong nghề, bác sĩ Lưu Xuân Đăng hạ giọng trầm ấm rằng, nhớ nhất lần tham gia cứu chữa 44 bệnh nhân cấp cứu đi xe khách Sao Việt bị lao xuống vực tại Sa Pa, hồi tháng 9/2014. “Mới làm thực nghề vài năm nên hôm đó tôi thấy choáng. Khoảng từ hơn 19 giờ đến ngoài 22 giờ, bệnh nhân nhập viện liên tục, trong đó có nhiều ca rất nặng. Đó là một đêm chúng tôi làm việc với cường độ gấp 3 - 4 lần, đó cũng là kỷ niệm nghề đáng nhớ sau bao năm khoác áo blouse trắng” - bác sĩ Đăng hồi tưởng.

Làm thầy thuốc vốn đã là “làm dâu trăm họ”, y bác sĩ cấp cứu càng vất vả hơn, khi phải thường xuyên đối mặt với những trường hợp nghẹn nước mắt. Bác sĩ Đăng kể, khi mới vào nghề, trong một lần cùng đồng nghiệp cứu chữa trường hợp sốc phản vệ do sử dụng ma túy, bệnh nhân thuộc diện nặng, toàn thân đã tím tái. Thế mà khi thanh niên này hồi phục bình thường trở lại, không những không cảm ơn mà còn quát mắng bác sĩ “sao không để cho tôi chết đi cho rồi?”.

Trao đổi nghiệp vụ từng ca bệnh.

Bác sĩ Đăng nhớ lại: “Lúc ấy, mình uất nghẹn tức đến cổ nhưng đã khoác áo thầy thuốc là học chữ “nhẫn” rồi. Vả lại, cứu người là chức phận của thầy thuốc cơ mà”. Bằng giọng trầm buồn, anh kể thêm: “Cách đây chưa đến 10 tháng, điều dưỡng của khoa chúng tôi mới hơn 40 tuổi, khỏe mạnh, không bệnh lý nền, thế mà trong một buổi sáng đang ca trực thì đột tử. Tham gia cứu sống biết bao người mà không tự cứu được mình. Áp lực công việc của người làm nhiệm vụ cấp cứu như thế đấy. Thương đồng nghiệp của tôi lắm...!”.

Với bác sĩ Lưu Xuân Đăng, công việc ở Khoa Cấp cứu là việc chọn người.

Câu chuyện về công việc của những người mặc áo blouse trắng ở Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh còn dài... Nhưng ngoài sân đã lại vang lên tiếng hú còi xe cấp cứu. Tôi vội chia tay bác sĩ Đăng, trong khi anh vẫn còn dặn theo: “Mình chỉ tâm sự chuyện nghề thế vậy thôi, đừng thành tích hóa lên nhé. Dù thế nào thì mình cũng vẫn yêu nghề, bởi nghề chọn người rồi”.

Cao Cường