Nút Like kiếm lời như thế nào?

Ảnh: Irish Times.

Nút "like" (thích) và bảng màu biến thể của nó được sử dụng khoảng 160 triệu lần/ ngày trên toàn cầu và hiện là biểu tượng được sử dụng rộng rãi nhất trong thế giới số.

Do đó, hành trình nút thích thiết lập được vị thế từ những năm 2000, cách các nền tảng xã hội đã khai thác biểu tượng này để thúc đẩy mô hình kinh doanh của họ cho đến tương lai của nút thích trong thế giới AI đã thu hút được sự quan tâm của Martin Reeves cùng Bob Goodson và được thể hiện trong cuốn Like: The Button That Changed the World.

Bob Goodson đã đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển nút thích. Nhóm hai người của Bob đã phát triển kho lưu trữ trực tuyến Yelp và đây cũng là công ty đầu tiên đặt nhiều nút cảm xúc trên một trang web. Lý do là để thúc đẩy sự tương tác.

“Trong những năm đầu phát triển web, khoảng 5% mọi người tạo nội dung và 95% chỉ đơn giản là tiêu thụ nội dung đó, trong khi không hề có thêm động tác nào. Đó là một vấn đề lớn đối với các nền tảng muốn phát triển”, Bob cho hay.

Một yếu tố nữa cần tính tới là vào thời kỳ đầu, giao diện web đơn thuần là văn bản, thay vì có nhiều hình ảnh hay đồ họa đẹp mắt như hiện tại. Do đó, nút “like” ra đời được coi là một chiến thắng thực sự”.

Nút thích và tâm lý học

Về góc độ tâm lý, sự phấn khích và vui mừng khi được ngợi khen trong đời sống thực đã được số hóa bằng nút thích. Nhận được các lượt thích đối với một bài đăng trên mạng xã hội cũng tạo nên cảm giác phấn khích và dễ chịu cho chủ nhân của bài đăng.

Trong khi đó, cảm giác tiêu cực khi bị chê cũng được số hóa. Các nhà phát triển web tiên phong đã thử nghiệm nút "không thích" và phải nhanh chóng từ bỏ chúng vì không nhận được sự chào đón của người dùng.

Tận dụng sự đón nhận của người dùng, các biến thể khác của nút thích như biểu tượng ngón tay cái hay những biến thể khác kết hợp các yếu tố của bàn tay cũng được phát triển.

Cuốn sách ra mắt ngày 29/4. Ảnh: Amazon.

"Chúng tôi nghĩ rằng bàn tay có ý nghĩa rất lớn. Các nhà sư vào thế kỷ 14 thường vẽ bàn tay với ngón tay trỏ duỗi ra ở lề của bản thảo, được gọi là manicule. Đó là cách mọi người đã tương tác với văn bản từ rất lâu", Goodson lưu ý.

Hiện nay, các biểu tượng thích đã được dùng rất phong phú và lượt thích cũng trở thành một chỉ số của giao tiếp xã hội, thậm chí giúp phân cấp xã hội trên không gian mạng.

Sự nổi tiếng của một người được đo bằng một số chỉ số cơ bản như số lượt người theo dõi, số người thích các bài viết hay cả số người bình luận. Những chỉ số này càng cao thì càng đưa chủ nhân tài khoản lên tầm ảnh hưởng lớn.

"Nền kinh tế thích"

Việc Facebook áp dụng nút thích là bước phát triển quan trọng cho "nền kinh tế thích". Nút cảm xúc này không chỉ tạo ra động lực to lớn cho sự phát triển của Facebook kể từ năm 2009 mà còn nhanh chóng được nhân rộng hầu hết ngành truyền thông xã hội.

Dữ liệu thích hiện trở thành một mỏ vàng kỹ thuật số, là căn cứ để các nền tảng tùy chỉnh nội dung cho người dùng và bán dữ liệu đó cho những doanh nghiệp có nhu cầu.

Như các tác giả đã nói: "Bạn đang sử dụng một nền tảng có thể tiết lộ hành vi của bản thân. Tuy nhiên, cách họ khai thác điều đó khiến bạn không nghĩ đến hoặc thậm chí không nhận ra. Ví dụ, thời điểm bạn hoạt động trên mạng xã hội có thể nói lên rất nhiều điều về nhịp điệu sinh hoạt của bạn. Hay loại cảm xúc bạn thể hiện với các bài đăng có thể gián tiếp thể hiện tâm trạng bản thân”.

“Giống như những người chơi bài poker rất giỏi trong việc phát hiện ra dấu hiệu tâm trạng từ đối thủ, thì các nền tảng truyền thông xã hội cũng có sự nhạy bén tương tự. Chúng sẽ nhận ra các tín hiệu cảm xúc từ bạn trong khi bạn còn không ý thức điều đó", các tác giả viết.

Giá phải trả khi dùng nút thích

Trong khi người dùng đang là hàng hóa của mạng xã hội, dù một cách vô thức, thì có một yếu tố ngày càng đáng lo ngại đó là tác động của có/không có lượt thích đối với những người dễ bị tổn thương. Ví dụ, trẻ em là một đối tượng đặc biệt đáng quan tâm, Bob nhận định.

Điều này còn đáng lo hơn khi mạng xã hội, vốn đã rất gây nghiện, ngày càng phát triển các tính năng để thu hút sự chú ý của người dùng, ví dụ như kiếm tiền từ các câu chuyện, các trò chơi, tặng quà…

Dư luận lo ngại rằng trẻ em chưa sẵn sàng cho điều đó. Tại Australia, chính phủ đã cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng các nền tảng xã hội. Trong khi chưa rõ xu hướng này có được lan rộng hay không thì rõ ràng là “cần phải có các biện pháp bảo vệ và quy định chặt chẽ hơn đối với những người trẻ tuổi”, các tác giả cho hay.

Thêm vào đó, việc sử dụng nút thích một cách bất cẩn có thể khiến người dùng phải trả giá rất đắt. “Khi bạn nhấp vào nút thích, bạn không chỉ đóng góp một lượt tương tác mà còn thể hiện rõ ràng quan điểm của bạn. Nếu bạn không cẩn thận với nội dung mà mình thích, điều đó có thể khiến bạn mất việc”.

Minh Hoa