Nữ trưởng thôn là hòa giải viên đi 'nối những bờ vui'

Chị Nhữ Thị Hòa (bìa phải), Trưởng thôn Thôn Lầm (xã Trường Sơn, tỉnh Bắc Ninh), cùng chị em trong thôn

Người chồng biết sai và xin lỗi vợ

Trong gần 2 thập kỷ tham gia Tổ hòa giải của thôn, chị Nhữ Thị Hòa từng gặp không ít vụ việc phức tạp, trong đó, chị nhớ nhất là vụ mâu thuẫn của cặp vợ chồng trẻ tên là Liên và Cảnh. Đôi vợ chồng trẻ này thường xuyên cãi vã, căng thẳng kéo dài.

Nguyên nhân bắt nguồn từ việc anh Cảnh không cho chị Liên tham gia hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao ở thôn. Anh Cảnh đã đánh chị Liên và đốt cả quần áo của vợ. Đồng thời, anh Cảnh còn làm đơn ly hôn kiên quyết bỏ vợ.

Khi chị Hòa đến nhà tìm hiểu, người chồng nhất quyết yêu cầu vợ ký đơn ly hôn, không nhận sai khi đã đánh vợ, thậm chí anh còn tuyên bố: "Vợ tôi thì tôi đánh, ai có quyền can thiệp?". Nghe vậy, chị Hòa nhẹ nhàng phân tích để anh Cảnh hiểu rằng việc cấm đoán, đánh đập vợ là vi phạm pháp luật. Hành vi bạo lực gia đình có thể bị xử lý hình sự nếu tiếp diễn.

Chị Hòa cũng giải thích rằng những hoạt động của chị Liên như đi tập thể dục, tham gia sinh hoạt đoàn thể không phải là điều xấu, mà ngược lại còn giúp chị Liên khỏe mạnh, vui vẻ, giữ được sự cân bằng trong cuộc sống hôn nhân. Sau 3 ngày vận động, anh Cảnh đã rút đơn ly hôn. Lần đầu tiên, người chồng xin lỗi vợ và cam kết sẽ không tái phạm.

Lắng nghe và không chỉ trích

Theo chị Hòa, phần lớn mâu thuẫn gia đình ở vùng tập trung đông đồng bào dân tộc thiểu số xuất phát từ ghen tuông, từ việc người chồng lười lao động, nghiện rượu, gây ảnh hưởng tới kinh tế gia đình.

Với người dân thôn Thôn Lầm, chị Nhữ Thị Hòa (bên phải) không chỉ là Trưởng thôn mà còn là một hòa giải viên giúp nhiều cặp vợ chồng tìm lại hạnh phúc

Có những vụ việc rất căng thẳng, tưởng như không thể cứu vãn. Nhưng kinh nghiệm của chị Hòa là không vội quy kết, không tiếp cận vấn đề bằng sự chỉ trích.

"Trước tiên, mình phải tìm hiểu lý do thực sự đằng sau mâu thuẫn. Nếu họ không cởi mở, giữ ý, ngại chia sẻ thì mình nhờ người thân của họ gợi chuyện trước. Mình phải biết lắng nghe họ chia sẻ từ góc nhìn của họ", chị Hòa cho biết.

Có lúc Trưởng thôn Nhữ Thị Hòa đến thăm nhà, uống chén nước, thăm hỏi những chuyện thường ngày, không đề cập trực diện đến mâu thuẫn của gia đình. Khi đối phương cảm thấy được cảm thông, họ mới bắt đầu mở lòng. Đó là lúc nữ Trưởng thôn này nhẹ nhàng mở lời, phân tích, vận động.

Theo chị, để hòa giải thành công, cần 3 yếu tố: Uy tín, kiên trì và biết lắng nghe. Uy tín đến từ việc không thiên vị ai. Kiên trì là không bỏ cuộc dù người trong cuộc ban đầu bất hợp tác. Còn lắng nghe là để tìm được đúng "nút thắt" của vấn đề. Chị cũng luôn khéo léo kết hợp giữa cái lý và cái tình.

Có những chuyện nhỏ có thể bỏ qua nhưng nếu liên quan đến hành vi bạo hành, vi phạm pháp luật thì phải phân tích rõ để người có hành vi đó hiểu rằng đây không phải là "chuyện trong nhà, đóng cửa bảo nhau" mà có thể bị xử lý theo pháp luật.

Từ năm 2008 đến nay, chị Hòa đã hòa giải thành công hàng chục vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình. Mỗi lần có vụ việc căng thẳng, người dân lại tìm đến nữ trưởng thôn này vì tin rằng chị sẽ biết cách "hạ nhiệt" mâu thuẫn đó.

Chị Hòa tâm sự: "Nhiều lúc tôi cũng thấy mệt vì không phải ai cũng hiểu và nhìn thấy điều tích cực. Có vụ việc kéo dài cả tuần, thậm chí cả tháng, mình phải đi lại nhiều lần vận động, thuyết phục. Nhưng tôi nghĩ, nếu mình không kiên nhẫn thì 2 người đó sẽ tan vỡ, con cái họ sẽ khổ. Thế là tôi lại cố, lại nhẹ nhàng từng chút một".

Với chị Hòa, giữ hạnh phúc gia đình không chỉ là giữ một mái nhà, mà là giữ sự ổn định của thôn xóm. Chị Hòa chia sẻ: "Được góp phần nhỏ giữ gìn các tổ ấm gia đình trong thôn, để phụ nữ được tôn trọng, đàn ông thấu hiểu, với tôi là một niềm vui".

An Khê