Nông thôn mới thông minh

Mô hình “Xã thông minh” đảm bảo an toàn trật tự ở nông thôn

Ba trụ cột

Để thực hiện chuyển đổi số tại khu vực nông thôn, năm 2021, UBND tỉnh (nay là thành phố Huế) đã triển khai thí điểm mô hình “Xã thông minh” tại xã Quảng Thọ (cũ), nay thuộc xã Quảng Điền, với quyết tâm hoàn thiện chính quyền điện tử cấp xã và hướng đến chính quyền số, hỗ trợ việc điều hành chính quyền cấp xã thông minh hơn. Đồng thời đảm bảo an sinh xã hội, an toàn trật tự ở nông thôn; ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ cho sản xuất, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, tăng giá trị nông sản và mở rộng giao dịch trên mạng internet.

Ông Lê Thành Nam, Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM thành phố cho biết, xã Quảng Thọ (cũ) là một trong 6 xã của cả nước và là xã duy nhất của Huế được Trung ương chọn làm mô hình thí điểm “Xã nông thôn mới thông minh” vào thời điểm tháng 5/2023. Đến nay, chương trình đã đạt được những kết quả rất tích cực, góp phần nâng cao đời sống của người dân. Mô hình này được xây dựng dựa trên 3 trụ cột chính gồm chính quyền số, cũng đồng nghĩa với việc tăng cường hiệu quả quản lý, minh bạch hóa thông tin và cung cấp dịch vụ công thuận tiện cho người dân. Tiếp đến là kinh tế số, chú trọng ứng dụng công nghệ để nâng cao giá trị nông sản, phát triển thương mại điện tử, du lịch nông thôn. Thứ 3 là xã hội số nhằm cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục, văn hóa… chất lượng cao cho người dân.

Điểm nhấn quan trọng nhất tại Quảng Thọ (cũ) này thuộc xã Quảng Điền là việc xây dựng thành công một chính quyền điện tử cấp xã hoạt động hiệu quả, hướng đến chính quyền số. Trong đó, nổi bật là đưa vào hoạt động phòng giám sát, điều hành thông minh với đầy đủ trang thiết bị hiện đại như máy tính, màn hình lớn phục vụ họp trực tuyến, hội thảo và giám sát; thực hiện báo cáo số liên thông đến Văn phòng Chính phủ trong công tác kiểm soát thủ tục hành chính, cùng các hệ thống báo cáo khác theo yêu cầu. 100% hoạt động quản lý nhà nước sử dụng văn bản điện tử có chữ ký số và 100% dịch vụ công trực tuyến toàn trình được cung cấp trên môi trường mạng. Đây được xem là “bộ não số” của địa phương, giúp lãnh đạo theo dõi, chỉ đạo và ra quyết định nhanh chóng. Hệ thống internet cáp quang đã phủ khắp với 9 điểm wifi công cộng được lắp đặt miễn phí, giúp người dân dễ dàng truy cập thông tin. Toàn xã đã lắp đặt 31 camera an ninh, vừa phục vụ giám sát an ninh trật tự, an toàn giao thông, vừa là “mắt thần” giúp cảnh báo sớm tình hình ngập lụt trong mùa mưa bão.

Theo Chủ tịch UBND xã Quảng Điền Nguyễn Ánh Cầu, chuyển đổi số đã tạo ra động lực mới cho kinh tế nông nghiệp tại địa phương, đặc biệt là với các sản phẩm chủ lực. 70% doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ tiếp cận và tham gia vào các hoạt động giao dịch điện tử trên môi trường mạng, ứng dụng giải pháp thanh toán trực tuyến. Xã cũng đã lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường không khí và nước để cung cấp dữ liệu phục vụ sản xuất nông nghiệp hiệu quả hơn. Quản lý và số hóa quy trình sản xuất sản phẩm, quản lý vùng nguyên liệu, thành viên, truy xuất nguồn gốc. Nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng cơ giới hóa và liên kết chuỗi giá trị được người dân đưa vào sản xuất, phát triển đem lại thu nhập cao từ 250 đến 350 triệu đồng/ha/năm…

Nhân rộng mô hình

Xã Quảng Thọ (cũ) đã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao vào năm 2024 và đang từng bước khẳng định vị thế là mô hình “Xã thông minh” điển hình, tạo tiền đề để nhân rộng ra toàn thành phố. Theo ông Lê Thành Nam, thành công tại Quảng Thọ chỉ là bước khởi đầu. Thách thức lớn phía trước là việc vận hành, duy trì và liên tục cải tiến mô hình này, để nó thực sự “sống” và mang lại giá trị bền vững mới là con đường dài, đòi hỏi nguồn lực rất lớn cả về nhân lực, tài chính và kỹ thuật, công nghệ... Do vậy, đơn vị đang phối hợp với UBND xã Quảng Điền và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng một chiến lược vận hành và phát triển bền vững ngay từ đầu, để tiếp tục triển khai và mở rộng mô hình này ra toàn bộ xã Quảng Điền (mới) nói riêng và các xã của thành phố nói chung.

Kinh nghiệm rút ra trong quá trình triển khai mô hình “Xã nông thôn thông minh” là thực hiện chuyển đổi số và bắt đầu từ nhu cầu thực tiễn của người dân, phải mang lại lợi ích cụ thể cho họ. Do đó, cần tạo một diễn đàn để các địa phương chia sẻ kinh nghiệm, bài học thành công trong quá trình xây dựng làng, xã thông minh. Đồng thời, khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển, chuyển giao các giải pháp công nghệ phù hợp với giá cả phải chăng cho các khu vực nông thôn đang phát triển; xây dựng các tiêu chuẩn chung về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm để nông sản từ các làng, xã thông minh có thể dễ dàng giao thương; tổ chức các chương trình đào tạo, các khóa học trực tuyến về kỹ năng số cho nông dân và cán bộ quản lý nông thôn... Qua đó, góp phần nhân rộng mô hình này trên toàn thành phố.

Bài, ảnh: Bá Trí