Nông thôn Hà Nội chuyển mình mạnh mẽ

Đây cũng là thời điểm Thủ đô vừa công bố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, đánh dấu hành trình 15 năm kiên trì, bền bỉ với những bước tiến dài. Khắp ngoại thành hôm nay là sự hiện hữu của những con đường rộng thoáng, nhà cửa khang trang... Nhiệm kỳ mới đang hứa hẹn chuyển động mạnh mẽ hơn khi khu vực nông thôn Hà Nội tiếp tục được Thành phố quan tâm, đầu tư.

Một góc làng Hạ Mỗ (xã Ô Diên) đổi thay cùng hành trình xây dựng nông thôn mới. Ảnh: Khắc Hiển

Nông thôn trù phú

Từ trên cao nhìn xuống, làng Hạ Mỗ (xã Ô Diên) hiện lên với những xóm làng xanh tươi, bao quanh là hệ thống sông, kênh uốn lượn khiến không gian làng quê thêm thơ mộng. Bí thư Chi bộ Cụm dân cư số 1 Hạ Mỗ Đinh Thị Hiền chia sẻ, những đổi thay mạnh mẽ ấy đến từ khi địa phương triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. 15 năm qua, hàng loạt công trình hạ tầng được đầu tư đồng bộ, từ trường học, nhà văn hóa, đường giao thông đến khu vui chơi, công viên... đều phục vụ đời sống người dân.

Không chỉ phát triển kinh tế, Hạ Mỗ còn là vùng đất “địa linh, nhân kiệt” - kinh đô của nhà nước Vạn Xuân thế kỷ VI, quê hương của Thái úy Tô Hiến Thành, nơi lưu giữ hệ thống di tích lịch sử, phong tục, tập quán đặc trưng vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Chính những giá trị ấy đã giúp Hạ Mỗ trở thành điểm du lịch được UBND thành phố công nhận, góp phần gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.

Theo Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Ô Diên Nguyễn Văn Đức, việc triển khai xây dựng nông thôn mới đã đưa Ô Diên trở thành vùng quê năng động, giàu sức sống. Trước thời điểm thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp (1-7-2025), cả 7/7 xã hợp nhất thành Ô Diên đều hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Đặc biệt, Ô Diên là một trong những địa phương dẫn đầu thành phố trong xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, phát triển giao thông nông thôn, đồng thời “phủ sóng” hệ thống nhà văn hóa, phong trào “Đường có hoa - nhà có số - tường bích họa”... tạo diện mạo xanh - sạch - đẹp, giàu sức sống.

Tương tự, tại xã Gia Lâm, Chủ tịch UBND xã Dương Viết Cường cho biết, các xã hợp nhất thành Gia Lâm đều đã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nhiều xã đạt kiểu mẫu. Vùng đất phía Đông Thủ đô vốn là vựa nông sản, nay chuyển mình thành vùng phát triển năng động bậc nhất của Hà Nội. Những tuyến đường lớn như quốc lộ 5, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, cầu Vĩnh Tuy, cầu Thanh Trì... đưa Gia Lâm trở thành “cửa ngõ” kết nối Thủ đô với vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Cùng với các khu công nghiệp Phú Thị, Dương Xá, Kiêu Kỵ và các khu đô thị hiện đại như Vinhomes Ocean Park, Masteri Waterfront... đang tạo sức bật cho vùng đất này”. Điều đáng quý là giữa tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ, Gia Lâm vẫn giữ được “hồn quê” qua các làng nghề truyền thống như vàng quỳ Kiêu Kỵ, đồ gỗ Dương Xá, gốm Bát Tràng cùng những lễ hội, di tích được địa phương trân trọng gìn giữ. Nhiều tuyến đường hoa, khu dân cư kiểu mẫu được người dân cùng nhau duy trì, thể hiện tinh thần cộng đồng và ý thức giữ gìn môi trường sống - nét đẹp tiêu biểu của nông thôn Hà Nội thời kỳ mới.

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội, sau 15 năm triển khai, khu vực nông thôn Thủ đô đã có những thay đổi căn bản. Hệ thống hạ tầng ngày càng đồng bộ; trường học, trạm y tế, nhà văn hóa được đầu tư khang trang. Các mô hình chuyển đổi sinh kế, phát triển dịch vụ, làng nghề gắn với công nghệ và du lịch được khuyến khích mạnh mẽ; người dân được tiếp cận các dịch vụ hiện đại, như khám, chữa bệnh điện tử, quản lý hành chính công trực tuyến. Đặc biệt là sự thay đổi trong tư duy phát triển - từ “làm cho đạt tiêu chí” sang “phát triển bền vững, văn minh, gắn với đô thị hóa”.

Hà Nội hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2024, trở thành địa phương dẫn đầu cả nước trong phong trào xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu. Các chỉ tiêu đề ra cho cả nhiệm kỳ 2021- 2025 đều vượt kế hoạch; mức chênh lệch thu nhập giữa nông thôn và thành thị thu hẹp từ 1,73 lần (năm 2020) còn 1,47 lần (năm 2024); thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 74,3 triệu đồng/người/năm - gấp 1,33 lần so với năm 2020, góp phần nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, tinh thần nhân dân.

Hướng tới đô thị văn minh - hiện đại

Theo Dự thảo Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Thành phố định hướng: “Phát triển nông thôn mang bản sắc Thủ đô về mọi phương diện: Cơ sở vật chất, văn hóa, lối sống, lao động việc làm và môi trường sản xuất; từng bước chuyển vùng nông thôn từ vai trò “hậu cần đô thị” thành vành đai xanh, thông minh, sinh thái; tích hợp hài hòa giữa sản xuất nông nghiệp an toàn, công nghệ cao, xanh, sạch, bảo tồn sinh thái, cảnh quan tự nhiên với lưu giữ giá trị văn hóa làng xã truyền thống; xây dựng khu vực nông thôn theo hướng mô hình làng nông nghiệp đô thị có không gian sống trong lành - sinh thái với các tiêu chí tiệm cận tiêu chí đô thị; phát triển một số xã lên phường trong giai đoạn 2026 - 2030”.

Trên nền tảng thành quả, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Ô Diên Nguyễn Văn Đức cho biết: “Bám sát định hướng của Thành phố, Ô Diên chú trọng đầu tư hạ tầng khung, mở rộng hệ thống giao thông, duy trì 5 làng nghề truyền thống, gắn phát triển kinh tế đô thị với gìn giữ giá trị di sản”. Trên địa bàn xã Ô Diên, nhiều dự án đang được triển khai như Khu đô thị mới Đan Phượng (128ha), Khu đô thị mới Tân Lập (40ha), Dự án sân golf (68ha)... Sự hiện diện của các tập đoàn lớn như Vingroup, Sunshine Group... đang từng bước định hình dáng dấp đô thị hiện đại. Theo quy hoạch phát triển Thủ đô đến năm 2050, dự án Công viên Di sản văn hóa Danh nhân Tô Hiến Thành và khu vực phục hồi di sản thành cổ Ô Diên được xác định là trọng điểm, quy mô khoảng 800ha - không chỉ là điểm nhấn cảnh quan mà còn mở ra hướng phát triển du lịch, sinh kế bền vững cho người dân.

Ở phía Nam Thủ đô, xã Thường Tín cũng đang chuyển mình mạnh mẽ. Chủ tịch UBND xã Phan Thanh Tùng cho biết, Thường Tín có lợi thế lớn về truyền thống nghề thủ công và văn hóa. Xã đang phát triển sản phẩm theo hướng sáng tạo, gắn nghề với du lịch trải nghiệm, đồng thời mở rộng dịch vụ, thương mại nhờ hệ thống giao thông thuận lợi. Còn ở phía Đông, Gia Lâm phấn đấu trở thành cực tăng trưởng năng động, là vùng phát triển trọng điểm của thành phố.

Thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, công tác điều hành, quản lý của các địa phương trở nên linh hoạt, bám sát quy hoạch chung của Thủ đô. Những xã đã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu tiếp tục nâng cao chất lượng tiêu chí. Điều đáng quý là nếp nghĩ, nếp sống của người dân dần đổi thay. Họ không còn xem nông thôn là “vùng trũng” mà là nơi đáng sống, nơi có thể làm giàu và tự hào. Nhiều thanh niên sau khi học tập, làm việc ở thành phố đã quay về quê khởi nghiệp bằng mô hình nông nghiệp công nghệ cao, sản phẩm OCOP, du lịch trải nghiệm - tạo làn gió mới cho vùng ven đô.

Theo Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn, đơn vị đang tham mưu Thành phố xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện giai đoạn 2026 - 2030. Trên nền tảng thành quả đã đạt, những xã nông thôn mới nâng cao hôm nay chính là “tế bào khỏe mạnh” của Thủ đô giàu bản sắc, đang trên đà phát triển...

Nguyễn Mai