Nóng thế giới ngày 30/11: 'Địa chấn' ở Ukraine khi nhân vật quyền lực số 2 từ chức

Thời sự quốc tế hôm nay (30/11) ghi nhận những tin tức nóng đáng chú ý trên thế giới sau đây:

“Địa chấn chính trị” từ vụ Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine từ chức: Việc ông Andriy Yermak từ chức Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, chỉ vài giờ sau khi bị cơ quan chống tham nhũng khám xét nhà, đánh dấu một bước ngoặt lớn trên chính trường Ukraine. Đây có thể là thời điểm tồi tệ nhất đối với Kiev giữa lúc chiến sự và đàm phán hòa bình bước vào giai đoạn nhạy cảm, nhưng cũng có thể mở ra cơ hội để cải tổ hệ thống quyền lực vốn tập trung quá nhiều vào một vài cá nhân.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và ông Andriy Yermak tại Quảng trường Độc lập ở Kiev, ngày 2/12/2024. Ảnh: Reuters

Theo một số nhà phân tích, việc ông Yermak rời vị trí trung tâm quyền lực khiến chính trường Ukraine rơi vào trạng thái “địa chấn chính trị”. Vụ việc cũng đặt ra một nghịch lý: dù diễn ra ở thời điểm tồi tệ, nhưng bản thân sự kiện lại cho thấy các cơ quan chống tham nhũng của Ukraine đang vận hành hiệu quả. Các nhà phân tích cho rằng tốc độ gia tăng của các cuộc tiếp xúc hòa đàm trong những tuần qua có thể không phải ngẫu nhiên, khi vụ bê bối tham nhũng đe dọa làm suy giảm sự ủng hộ của các nhà tài trợ chính. Trong bối cảnh đó, Ukraine cần thể hiện tiến bộ rõ rệt trong cải cách để duy trì lòng tin của phương Tây.

Trong khi đó, Ủy ban châu Âu cảnh báo Ukraine phải chứng minh hệ thống chống tham nhũng “vững chắc” và xử lý được các vụ việc cấp cao nếu muốn tiến tới gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Tuyên bố được Ủy viên Tư pháp EU Michael McGrath đưa ra trong cuộc trả lời phỏng vấn Politico ngày 28/11, giữa lúc Kiev đối mặt với bê bối tham nhũng khoảng 100 triệu USD gây chấn động dư luận trong nhiều tuần qua.

Chuyến thăm của Thủ tướng Hungary tới Nga và những phản ứng trái chiều: Ngày 28/11, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiếp Thủ tướng Hungary Viktor Orban trong khuôn khổ cuộc gặp song phương cấp cao với sự tham dự của nhiều quan chức cấp cao hai nước và thảo luận về chương trình hợp tác năng lượng và tình hình xung đột tại Ukraine. Chuyến thăm này đã đặt ra thách thức với EU trong bối cảnh các thành viên Liên minh châu Âu đang nỗ lực chấm dứt sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga và thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình cho xung đột Ukraine. Đây là cuộc gặp thứ tư giữa Thủ tướng Orbán và Tổng thống Putin kể từ khi cuộc xung đột nổ ra vào tháng 2/2022.

Họp báo giữa Thủ tướng Hungary Viktor Orbán và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow. Ảnh: telex.hu

Trong khi đó, các nhà lãnh đạo châu Âu chỉ trích động thái trên của Thủ tướng Hungary. Trong cuộc họp báo với người đồng cấp Slovenia tại Berlin, Thủ tướng Đức cho biết Thủ tướng Hungary đã xuất hiện tại Điện Kremlin mà không có sự ủy nhiệm của châu Âu. Thủ tướng Slovenia, Robert Golob, đồng tình với Thủ tướng Đức và cho biết ông hy vọng chuyến thăm của Orbán sẽ không gây ra bất kỳ thiệt hại lớn nào cho những biện pháp tiếp theo của châu Âu.

Các nhà lãnh đạo châu Âu, bao gồm cả người đứng đầu cơ quan đối ngoại của EU, Kaja Kallas hiện là người đứng đầu bộ phận đối ngoại của EU trước đó chỉ trích chuyến thăm tới Nga khi Hungary còn giữ vị trí chủ tịch luân phiên EU và cho rằng Thủ tướng Hungary đang lợi dụng vị trí của mình ngăn chặn các lệnh trừng phạt của EU đối với Nga.

Những tín hiệu mới trong đàm phán hòa bình Ukraine: Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 28/11 đã công bố thành phần đại diện Kiev tham gia các cuộc đàm phán hòa bình, sau khi ông Andriy Yermak – Chánh văn phòng Tổng thống và là người đứng đầu nhóm đàm phán – bị miễn nhiệm. Trong thông điệp video đăng trên mạng xã hội, ông Zelensky cho biết phái đoàn mới của Ukraine sẽ gồm: Andrii Hnatov, Tổng tham mưu trưởng Các lực lượng vũ trang Ukraine; Rustem Umierov, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng; cùng các đại diện của Bộ Ngoại giao và cơ quan tình báo.

Trong khi đó, Nga xác nhận đã nhận bản dự thảo kế hoạch hòa bình Ukraine do Mỹ sửa đổi và sẽ thảo luận vào tuần tới khi đặc phái viên Steve Witkoff tới Moscow. Kế hoạch hòa bình Ukraine do Mỹ đề xuất được đưa ra từ đầu tháng 11. Theo các phiên bản bị rò rỉ, kế hoạch ban đầu yêu cầu Ukraine nhượng bộ lãnh thổ, giới hạn quy mô quân đội ở mức 600.000 quân và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO. Những điều kiện này bị Kiev cũng như các đồng minh châu Âu và Anh phản đối mạnh mẽ, dẫn tới yêu cầu soạn thảo lại và thảo luận cùng nhóm đàm phán của Mỹ tại Geneva cuối tuần trước. Một số nguồn tin cho biết bản sửa đổi đã loại bỏ hoặc điều chỉnh những điều khoản then chốt trên, dù chưa có xác nhận chính thức. Ông Peskov cho hay Nga đã nhận được bản dự thảo mới nhưng sẽ không công bố chi tiết vào thời điểm này.

Trong bối cảnh tiến trình hòa đàm về Ukraine vẫn chưa đạt được bước ngoặt, một nhân tố mới nổi và được kỳ vọng đang tham gia tích cực vào quá trình này chính là Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll. Nhiệm vụ mà ông Driscoll đảm nhận là vô cùng nhạy cảm. Ông phải cân bằng giữa kỳ vọng của Tổng thống Trump, lợi ích của Ukraine và các yêu cầu khó khăn từ Nga.

Lũ lụt và sạt lở đất nghiêm trọng ở nhiều nơi trên thế giới: Malaysia đang phải đối mặt với tình hình mưa lớn, lũ lụt và sạt lở đất diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân. Hàng chục nghìn người đã phải sơ tán, nhiều khu vực dân cư và trung tâm cứu trợ bị ngập nặng.

Trong khi đó, Thống đốc Bắc Sumatra của Indonesia đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong 14 ngày sau khi lũ lụt, lở đất và động đất xảy ra ở khu vực này, gây thiệt hại nghiêm trọng. Tính đến thời điểm này có 116 người thiệt mạng và 42 người mất tích.

Miền Nam Thái Lan cũng đang trải qua một trong những đợt lũ lụt nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ, ảnh hưởng khoảng 3 triệu người dân và đã khiến 145 người thiệt mạng. Chính phủ Thái Lan đang đẩy nhanh các biện pháp cứu trợ và giảm nhẹ tác động từ thiên tai.

Lũ lụt do mưa lớn tiếp tục đe dọa nhiều địa phương Sri Lanka trong những ngày tới do hoàn lưu của bão Ditwah. Ảnh: Daily Mirror

Còn tại Sri Lanka, tính tới ngày 28/11, ít nhất 69 người thiệt mạng và 34 người mất tích do hậu quả của cơn bão Ditwah. Theo Trung tâm Quản lý Thảm họa (DMC) Sri Lanka, thời tiết bất lợi bắt đầu từ ngày 16/11 đã ảnh hưởng đến gần 220.000 người thuộc hơn 63.000 hộ gia đình trên khắp cả nước.

Tổng thống Donald Trump điện đàm với Tổng thống Venezuela: Theo tờ New York Times, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Venezuela Maduro vào tuần trước và thảo luận về một cuộc gặp có thể diễn ra ở Mỹ. Tờ báo này trích dẫn nhiều nguồn tin cho biết, có thể hai nhà lãnh đạo Mỹ và Venezuela sẽ có một cuộc gặp trực tiếp, tuy nhiên, cho tới hiện tại chưa có kế hoạch nào được triển khai. Nếu cuộc gặp diễn ra, đây sẽ là lần đầu tiên ông Maduro gặp một tổng thống Mỹ.

Nhiều hãng hàng không trên thế giới bị ảnh hưởng vì lỗi kỹ thuật máy bay Airbus: Nhiều hãng hàng không trên thế giới bị ảnh hưởng sau khi nhà chế tạo máy bay châu Âu Airbus ra cảnh báo về nguy cơ kỹ thuật trên các tàu bay dòng A320. Trong một thông báo được đưa ra từ sáng sớm 29/11, All Nippon Airways (ANA) cho biết bắt buộc phải cập nhật dữ liệu phần mềm cho hệ thống điều khiển của 34 máy bay loại Airbus mà hãng này đang sở hữu và để làm điều này, cần 4 tiếng đồng hồ cho mỗi máy bay. Airbus thừa nhận các sửa chữa bắt buộc có thể gây gián đoạn hoạt động khai thác, nhưng nhấn mạnh đây là biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn bay. Theo truyền thông Nhật Bản và Mỹ, có khả năng khoảng 6.000 máy bay dòng Airbus A320 trên toàn thế giới bị các lỗi kỹ thuật nêu trên.

Israel cân nhắc mở rộng tấn công vào Syria: Bất chấp cảnh báo và phản đối quốc tế, quân đội Israel được cho là đang cân nhắc khả năng mở rộng các cuộc tấn công vào Syria – quốc gia láng giềng đã phải hứng chịu hàng trăm cuộc không kích và tấn công bộ binh của Israel thời gian qua.

Theo kênh số 13 của Israel, Lực lượng Phòng vệ nước này (IDF), đang cân nhắc khả năng mở rộng hoạt động quân sự tại khu vực phía Nam Syria, trong trường hợp tìm thấy bằng chứng về sự tham gia của các lực lượng thân Chính phủ Syria trong vụ nổ súng vào binh sỹ Israel ở làng Beit Jinn, phía Nam Syria sáng sớm 28/11. Cụ thể, trong trường hợp xác thực sự liên đới của các lực lượng thân Chính phủ Syria trong vụ việc, không quân Israel sẽ phát động các cuộc tập kích để loại trừ các mục tiêu, đồng thời bộ binh có thể tiến hành một số cuộc đột kích để bắt giữ các đối tượng tình nghi.

Nga phô diễn sức mạnh áp đảo của Su-35S, Ukraine phản pháo bằng Mirage 2000: Khi xung đột Nga – Ukraine tiến gần mốc bốn năm mà chưa bên nào giành ưu thế trên không, Moscow và Kiev tiếp tục công bố những đánh giá trái ngược liên quan đến hiệu suất các máy bay chiến đấu trên chiến trường, nêu bật sự đối lập giữa tiêm kích Su-35S và Mirage 2000.

Tập đoàn công nghiệp quốc phòng Rostec của Nga tuyên bố tiêm kích Su-35S của nước này đã buộc các máy bay F-16 và Mirage 2000 do phương Tây cung cấp cho Ukraine phải hoạt động ở tầm thấp và tại các khu vực phía sau, nhờ khả năng chiếm ưu thế trong các trận đánh ngoài tầm nhìn. Ngược lại, Không quân Ukraine công bố một số video khẳng định Mirage 2000 đạt tỉ lệ thành công gần như tuyệt đối trong nhiệm vụ đánh chặn tên lửa và máy bay không người lái của Nga.

Hong Kong (Trung Quốc) lập quỹ hỗ trợ gia đình nạn nhân vụ cháy chung cư: Chính quyền đặc khu Hong Kong (Trung Quốc) ngày 28/11 cho biết sẽ thành lập một quỹ trị giá 300 triệu dollar Hong Kong (tương đương 39 triệu USD) để hỗ trợ người dân trong vụ hỏa hoạn hôm 26/11, khiến ít nhất 128 người thiệt mạng. Ngoài ra, một số công ty niêm yết lớn nhất của Trung Quốc đã tuyên bố cam kết quyên góp để hỗ trợ các gia đình nạn nhân. Quá trình nhận dạng các nạn nhân trong vụ hỏa hoạn đang gặp nhiều khó khăn. Cho đến nay, mới chỉ 39 trong số 128 người thiệt mạng được nhận dạng. Đây là vụ hỏa hoạn nghiêm trọng nhất ở Hong Kong kể từ năm 1948 và được so sánh với vụ hỏa hoạn Tháp Grenfell ở London (Anh) khiến 72 người thiệt mạng vào năm 2017.

Kiều Anh/VOV.VN Tổng hợp