Nông dân Sơn La đua nhau làm giàu nhờ khoa học công nghệ

Đằng sau thành công vang dội đó là sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành nông nghiệp địa phương nhờ ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại và vai trò ngày càng lớn của các HTX, tổ hợp tác trong việc liên kết, đồng hành cùng người nông dân làm giàu bền vững.

Công nghệ làm nên sự khác biệt

Từ giữa tháng 5 đến nay, vùng cây xoài huyện Yên Châu, đặc biệt ở bản Cốc Lắc, xã Tú Nang, nhộn nhịp không khí thu hoạch. Tại HTX Hương Xoài, các thành viên tất bật vận chuyển xoài đi các điểm thu mua, xe tải chở trái cây liên tục ra vào, vận chuyển đi khắp trong Nam ngoài Bắc, đồng thời đảm bảo một phần lớn sản phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc và các thị trường khó tính khác.

Xoài ở Yên Châu đang cho thu nhập ổn định.

Anh Hoàng Văn Hiệp, một nông dân trồng xoài tượng da xanh ở bản Cốc Lắc chia sẻ: “Gia đình tôi gần 1 ha xoài, năm nay ước đạt 9 - 10 tấn, thu hoạch đã xong khoảng 60%. Nhờ áp dụng kỹ thuật chăm sóc theo quy trình VietGAP do HTX hướng dẫn, cây xoài không chỉ năng suất tăng mà chất lượng cũng đồng đều, mẫu mã đẹp, đáp ứng tốt nhu cầu thị trường xuất khẩu”.

Thực tế, với quy trình chăm sóc hữu cơ, kiểm soát sâu bệnh bằng công nghệ sinh học và kỹ thuật tưới tự động giúp tiết kiệm nước, HTX Hương Xoài đã nâng cao rõ rệt chất lượng trái xoài.

Cụ thể, để nâng cao giá trị sản xuất, HTX tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP, sử dụng công nghệ giám sát từ xa qua thiết bị cảm biến để theo dõi độ ẩm đất, nhiệt độ môi trường nhằm điều chỉnh chế độ chăm sóc phù hợp từng thời điểm.

Nhờ đó, quả xoài có trọng lượng từ 0,8 - 1,2 kg, màu sắc tươi sáng, mẫu mã đẹp, đáp ứng tốt các yêu cầu xuất khẩu khó tính. Trong bối cảnh cạnh tranh thị trường quốc tế ngày càng khốc liệt, chất lượng và an toàn thực phẩm là “chìa khóa vàng” giúp xoài Sơn La duy trì vị thế.

Đáng chú ý, HTX còn phối hợp với các doanh nghiệp đóng gói, sơ chế hiện đại để bảo quản xoài tươi lâu hơn, giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch. Mỗi ngày, HTX Hương Xoài thu mua và xuất khẩu khoảng 30 tấn xoài, góp phần nâng cao thu nhập cho hàng trăm hộ thành viên.

Làm giàu bền vững nhờ chuỗi giá trị

Không chỉ xoài, Sơn La còn là “thủ phủ” cây ăn quả với nhiều loại trái cây chủ lực như thanh long ruột đỏ, dứa Queen, nhãn, chuối... Các HTX đã xây dựng chuỗi giá trị bền vững, liên kết từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ, trong đó ứng dụng công nghệ số và kỹ thuật canh tác hiện đại là yếu tố then chốt.

HTX Nông nghiệp Ngọc Hoàng (xã Nà Bó, Mai Sơn) là một điển hình. Với hơn 215 thành viên và diện tích hơn 1.000 ha cây ăn quả, HTX đã áp dụng quy trình sản xuất đạt chuẩn xuất khẩu, bao gồm truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chặt chẽ quy trình chăm sóc, thu hái, bảo quản sau thu hoạch bằng công nghệ lạnh hiện đại.

Ông Nguyễn Quang Vinh, Giám đốc HTX chia sẻ: “Bên cạnh thị trường truyền thống như Nga, Ba Lan, Cộng hòa Séc, Pháp, Hà Lan, Ấn Độ, chúng tôi đang nỗ lực mở rộng xuất khẩu sang các nước châu Âu và châu Á khác. HTX cũng hợp tác với doanh nghiệp chế biến để phát triển sản phẩm chế biến như xoài sấy dẻo xuất khẩu Nhật Bản, giúp tăng giá trị sản phẩm”.

Áp dụng khoa học công nghệ là chìa khóa giúp nông dân Sơn La nâng cao giá trị kinh tế cây trồng.

Tương tự, tại huyện Quỳnh Nhai, giống dứa Queen xen canh với xoài đã mang lại nguồn thu ổn định và bền vững cho người dân. Hơn 100 ha dứa được trồng theo hướng VietGAP, ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, bón phân hữu cơ vi sinh giúp giảm chi phí, tăng năng suất.

Anh Hoàng Văn Bình, xã Chiềng Ơn cho biết: “Nhờ chuyển đổi mô hình và ứng dụng kỹ thuật mới, gia đình tôi thu nhập trên 100 triệu đồng mỗi năm chỉ riêng từ dứa và xoài. Công nghệ đã giúp chúng tôi làm nông nghiệp thông minh hơn, hiệu quả hơn”.

Đầu tư đồng bộ, phát huy lợi thế vùng miền

Có thể thấy, sự kết nối giữa nông dân, HTX và doanh nghiệp đã trở thành “đòn bẩy” quan trọng giúp nông nghiệp Sơn La phát triển bền vững. Các HTX không chỉ là nơi tập hợp lao động, nguồn lực mà còn là trung tâm truyền dẫn kiến thức kỹ thuật, công nghệ mới, đồng hành với nông dân từ khâu sản xuất đến tiêu thụ.

Anh Hoàng Văn Hiệp, nông dân trồng xoài tượng da xanh ở bản Cốc Lắc, xúc động nói: “Trước đây, người trồng xoài gặp khó khăn về thị trường và kỹ thuật chăm sóc. Từ khi tham gia HTX, chúng tôi được tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật hiện đại, hướng dẫn áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Quan trọng hơn là HTX giúp thu mua, xuất khẩu xoài với giá tốt, gia đình tôi đã có nguồn thu ổn định và ngày càng mở rộng diện tích trồng”.

Thành công của các HTX tại Sơn La hiện tại có dấu ấn không nhỏ từ các chương trình hỗ trợ, đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Sơn La.

Từ năm 2021 đến nay, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Sơn La đã tổ chức hơn 60 hội nghị tuyên truyền và 20 hội nghị tư vấn khởi nghiệp tại các huyện, thành phố trong tỉnh. Các chương trình này nhằm hướng dẫn người dân, đặc biệt là nông dân, liên kết thành lập HTX, đồng thời hỗ trợ xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh và hoàn thiện hồ sơ, thủ tục thành lập HTX.

Ngày 15/1/2025, Liên minh HTX tỉnh Sơn La đã ký kết chương trình hợp tác với Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh tỉnh, ủy thác quản lý và sử dụng 20 tỷ đồng từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX để cho vay đối với HTX, liên hiệp HTX và thành viên tổ hợp tác. Nguồn vốn này được sử dụng vào mục đích mua sắm vật tư thiết bị, giống cây trồng vật nuôi và thanh toán các dịch vụ phục vụ sản xuất, kinh doanh.

Về chuyển đổi số và xúc tiến thương mại, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Sơn La đã hỗ trợ các HTX ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong việc quản lý dữ liệu và quảng bá sản phẩm. Hàng năm, các HTX được hỗ trợ tham gia quảng bá, xúc tiến thương mại, liên kết cung ứng, tiêu thụ sản phẩm thông qua các hội chợ, hội nghị và chương trình liên kết do Trung ương và tỉnh tổ chức.

Các chương trình hỗ trợ từ Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Sơn La đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng thị trường và cải thiện thu nhập cho các HTX trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, tại huyện Mai Sơn, sự hỗ trợ này đã giúp đồng bào dân tộc thiểu số chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất dốc, nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập.

Với những chương trình hỗ trợ toàn diện từ ban ngành tỉnh, của Liên minh HTX Việt Nam, Sơn La đang trở thành hình mẫu cho mô hình phát triển nông nghiệp theo hướng công nghệ cao, bền vững và có sức cạnh tranh toàn cầu.

Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật và số hóa sản xuất không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn mở rộng thị trường, tạo nguồn thu nhập ổn định và lâu dài cho hàng ngàn hộ nông dân.

Nam Phong