Nông dân Hải Phòng thu 300 triệu đồng mỗi năm nhờ trồng táo kết hợp du lịch sinh thái

Trong ký ức của nhiều người đi qua con đường ven biển Đồ Sơn, không chỉ có gió biển mặn mòi và những bãi cát trải dài mà còn có những vườn táo xanh mướt, sai trĩu quả. Đó chính là táo muối Bàng La, “đặc sản” của vùng đất ven biển – nơi từng là cánh đồng muối nắng gió. Nhưng hôm nay, từ những gốc táo ấy, người dân Bàng La đã tìm thấy không chỉ trái ngọt mà còn là tương lai tươi sáng cho chính mình.

Táo muối Bàng La là một giống táo đặc sản chỉ có ở phường Bàng La (nay là phường Nam Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng) – nơi từng là vùng đất muối ven biển với thổ nhưỡng chua mặn đặc trưng. Nhờ điều kiện đất đai kết hợp với kỹ thuật nhân giống và chăm sóc phù hợp, giống táo này đã trở thành sản phẩm nông sản đặc trưng, nổi tiếng khắp miền Bắc và được ưa chuộng, đem lại giá trị kinh tế cao, nhất là vào dịp cuối năm.

Những vườn táo muối Bàng La đã giúp những người dân biển Đồ Sơn tăng thêm thu nhập, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: D.A

Từ cánh đồng muối đất mặn đến vườn táo trĩu quả, mang lại thu nhập tới 300 triệu đồng/năm

Phía Đông thành phố Hải Phòng, vùng Bàng La – Nam Đồ Sơn – xưa kia vốn nổi tiếng với những cánh đồng muối. Đất ở đây mang vị đặc trưng là mặn và phèn, khiến nhiều loại cây trồng khác khó phát triển. Nhưng chính môi trường tưởng như khắc nghiệt ấy lại là “mảnh đất vàng” nuôi dưỡng một giống táo đặc biệt, khác biệt hoàn toàn so với những loại táo ta thường gặp: đó là táo muối Bàng La.

Táo Bàng La không lớn như táo nhập ngoại hay táo ở miền núi; trái nhỏ, vỏ mỏng, mọng nước, vị ngọt thanh xen chút chua nhẹ đặc trưng. Những người đã từng một lần cắn thử đều nhớ mãi độ giòn rụm và hương vị khó lẫn vào đâu được. Nhưng hơn cả vị ngon – chính là khả năng thích ứng tuyệt vời với đất mặn đã giúp bà con nơi đây “biến hóa” cánh đồng khô hạn thành vườn táo trĩu quả.

Trước khi trồng táo, nhiều gia đình Bàng La chỉ có thu nhập bấp bênh từ sản xuất muối, trồng lúa mùa khô cằn hoặc đi làm thuê. Mỗi năm, thu nhập chỉ đủ trang trải, việc tích lũy vốn mở rộng sản xuất hầu như không thể. Thế nhưng từ khi có giống táo muối Bàng La, cuộc sống người dân bắt đầu thay đổi.

Ban đầu, chỉ vài hộ tiên phong thử nghiệm. Họ chịu khó tìm hiểu kỹ thuật trồng, chọn lọc giống, áp dụng phương pháp bón phân hợp lý và chăm sóc vườn cây đúng thời điểm. Kết quả là những cây táo sinh trưởng tốt, ra hoa kết trái đều và bắt đầu cho thu hoạch sau 2–3 năm. Khi thương lái và người tiêu dùng biết đến vị ngon riêng biệt ấy, táo Bàng La nhanh chóng được săn đón – đặc biệt vào các dịp lễ, Tết – thu hút khách khắp các tỉnh thành.

Ông Trần Văn Tịnh, Phó Chủ tịch Hội Nông dân phường Nam Đồ Sơn (áo trắng) tới thăm và động viên bà con trồng táo Bàng La. Ảnh: D.A

Theo thống kê, tại phường Nam Đồ Sơn, hiện có khoảng 800 hộ trồng táo trên diện tích 120 ha, trong đó 50% số hộ xem đây là cây trồng chủ lực. Mỗi năm, táo Bàng La cung cấp cho thị trường lượng lớn sản phẩm “sạch”, ít sâu bệnh và được người tiêu dùng tin tưởng.

Người dân cũng không ngừng tìm tòi, phát hiện những kỹ thuật trồng táo mới đem lại năng suất cao hơn. Tiêu biểu là phương pháp cho táo “leo giàn” đang được xem là chìa khóa nâng tầm giá trị đặc sản táo Bàng La. Người tiên phong triển khai mô hình này là ông Bùi Duy Dũng, nguyên Bí thư Đảng ủy phường Bàng La cũ.

Sau quá trình tìm hiểu mô hình táo giàn ở Ninh Thuận và Bình Thuận cũ, ông Dũng đã thử nghiệm 40 cây ngay tại vườn nhà. Kết quả bước đầu cho thấy năng suất tăng gấp đôi so với trồng truyền thống, chất lượng quả cũng đẹp và ngon hơn nhờ nhận được ánh sáng đều.

Theo ông Dũng, mô hình táo giàn được thiết kế với thân cây chính vươn thẳng, khoảng cách 5m mỗi gốc và hệ thống giàn thép cao 2m để cây vươn cành phía trên. Nhờ không gian thoáng và ít tiếp xúc với mặt đất, cây táo có khả năng chống chịu sâu bệnh và mưa bão tốt hơn. Công tác chăm sóc, thu hoạch cũng thuận lợi, giảm chi phí nhân công.

Trong khi đó, chị Nguyễn Thị Vân (Tổ dân phố Đồng Tiến 1, phường Nam Đồ Sơn) – chủ vườn 190 gốc táo “leo giàn” trên diện tích 1,5 mẫu ruộng hào hứng chia sẻ: Vụ táo chiêm năm nay trúng mùa nhờ thời tiết thuận lợi khi cây đơm hoa, kết trái. Trung bình mỗi gốc táo cho 70kg quả, thậm chí có gốc đạt 1 tạ. Giá táo đầu mùa đang dao động ở mức 50-60 nghìn đồng/kg.

Chị Vân nhẩm tính, nếu thương lái thu mua với giá 30-40 nghìn đồng/kg thì sau khi trừ chi phí, mỗi gốc táo đem lại cho gia đình chị khoảng 1 triệu đồng tiền lãi. Mỗi năm chị Vân thu về khoảng 300 triệu đồng.

Theo chị Vân, việc cho táo “leo giàn” vừa giúp mở rộng không gian sản xuất, vừa tạo thêm cảnh quan xanh, có thể kết hợp làm du lịch vườn vào mùa hè – một hướng phát triển mới bền vững hơn so với cách trồng truyền thống chỉ cho một vụ.

Chị Nguyễn Thị Vân (áo hồng), Tổ dân phố Đồng Tiến 1, phường Nam Đồ Sơn giới thiệu về giống táo có vỏ mỏng, vị giòn, ngọt khác hẳn các loại táo thông thường. Ảnh: D.A

Kết hợp du lịch sinh thái, nuôi ong lấy mật mở ra cơ hội xóa đói giảm nghèo bền vững

Điều khiến táo muối Bàng La trở nên khác biệt không chỉ nằm ở chất lượng, mà còn ở vai trò của nó trong phát triển kinh tế địa phương. Xóa đói giảm nghèo không phải là chuyện một sớm một chiều, và táo Bàng La không tự nó làm điều đó. Nhưng nó là cơ hội thực sự cho người dân tự chủ về kinh tế – một bước chuyển từ nông nghiệp truyền thống sang nông sản giá trị cao.

Nhận thấy tiềm năng to lớn, chính quyền địa phương đã khuyến khích mở rộng diện tích, hỗ trợ tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc, đồng thời tạo điều kiện kết nối với thương lái, siêu thị và chợ đầu mối. Nhờ vậy, nhiều nhóm hộ đã thành lập hợp tác xã, cùng nhau tiêu thụ sản phẩm, chia sẻ kinh nghiệm và giảm chi phí đầu vào.

Có gia đình trước đây phải đi làm thuê tại các tỉnh khác, giờ đây chọn ở lại quê hương để chăm sóc vườn táo và thu hoạch đều đặn mỗi năm. Có những thanh niên trẻ vốn nghĩ rời quê lập nghiệp ở thành phố, cuối cùng quyết định “đầu tư” cho vườn táo – bởi ở đây, họ thấy tương lai và sự tự chủ.

Một yếu tố quan trọng làm nên hiệu quả kinh tế bền vững của táo muối Bàng La là giá trị thương hiệu. Táo Bàng La không chỉ là sản phẩm trái cây; nó đã trở thành “đặc sản” của Hải Phòng, được quảng bá rộng rãi tại các hội chợ nông sản và trong các dịp Tết – khi nhu cầu quà biếu tăng cao.

Chị Ngân Hà (Hà Nội) chia sẻ, mỗi năm vào dịp Tết Nguyên đán chị đều đặt táo muối Bàng La về ăn tết và biếu tặng. Chị thường tìm cách liên lạc với các chủ vườn đặt trực tiếp táo và gửi theo xe khách lên Hà Nội. Mỗi lần chị Hà thường đặt 20-30kg. Có lần chị rủ người thân, bạn bè mua chung để bõ công vận chuyển.

Chị nhận xét, táo muối Bàng La có hương thơm ngon, đặc trưng khác hẳn với những giống táo khác. Người già, trẻ nhỏ trong gia đình chị đều yêu thích giống táo này. Hơn nữa táo được trồng theo phương pháp hữu cơ nên đảm bảo sạch sẽ, gia đình chị rất yên tâm khi sử dụng.

Táo Bàng La được bày bán ở khắp các chợ tại Hải Phòng. Ảnh: D.A

Không dừng lại ở thu hoạch trái, nhiều hộ còn phát triển theo hướng du lịch sinh thái: mở vườn đón khách tham quan, tổ chức các tour hái táo, chụp ảnh và trải nghiệm. Điều này không chỉ tăng thêm thu nhập mà còn giúp quảng bá táo Bàng La đến với du khách gần xa, tạo nên một chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ và trải nghiệm.

Hình ảnh những gia đình đón khách dưới tán táo xanh, tiếng cười trẻ nhỏ hái quả chín mọng, hay những bàn tay dặn dò của người nông dân về cách chọn táo ngon – tất cả tạo nên một bức tranh nông thôn hiện đại, đầy sức sống.

Không chỉ phát triển du lịch sinh thái, nông dân phường Nam Đồ Sơn còn tìm cách khai thác những giá trị phụ trợ để tăng hiệu quả kinh tế từ cây táo muối. Trong đó có mô hình nuôi ong lấy mật ngay tại vườn táo.

Trên diện tích 8 sào ruộng muối, ông Nguyễn Khắc Tuân (Tổ dân phố Đại Phong, phường Nam Đồ Sơn) đã trồng 110 gốc táo “leo giàn”, đồng thời nuôi 400 thùng ong dưới tán cây. Trước đây, ông Tuân cũng đã từng nuôi ong ở khu vực riêng biệt nên đã có kinh nghiệm chăm sóc. Năm nay, ông đã mạnh dạn thử nghiệm kết hợp trồng táo và nuôi ong tại vườn.

Người nông dân này cho hay: Ong lấy mật từ hoa táo cho chất lượng mật thơm, đậm vị và được đánh giá cao. Để đảm bảo nguồn mật sạch, gia đình ông hạn chế tối đa thuốc trừ sâu, thay thế bằng các biện pháp diệt sâu, bọ truyền thống. Nhờ vậy, cả táo và mật ong đều đạt tiêu chí sản phẩm hữu cơ.

Ông Nguyễn Khắc Tuân (Tổ dân phố Đại Phong, phường Nam Đồ Sơn) kết hợp trồng táo và nuôi ong lấy mật. Ảnh: D.A

Ông Trần Văn Tịnh, Phó Chủ tịch Hội Nông dân phường Nam Đồ Sơn thông tin: Bên cạnh hiệu quả kinh tế, mô hình kết hợp táo – ong còn tạo hệ sinh thái nông nghiệp bền vững, hạn chế hóa chất, nâng cao chất lượng sản phẩm và cải thiện môi trường trồng trọt.

Khi kết hợp với du lịch trải nghiệm, du khách có thể tham quan vườn táo, tìm hiểu quy trình nuôi ong, tự tay thu mật… tạo nên sản phẩm du lịch độc đáo mà ít nơi có được.

Hội Nông dân phường Nam Đồ Sơn thăm mô hình nuôi ong hoa táo của gia đình ông Nguyễn Khắc Tuân. Ảnh: D.A

Để hỗ trợ nông dân, Hội Nông dân phường Nam Đồ Sơn đã phối hợp Trung tâm Khuyến nông thành phố tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, hội thảo quảng bá táo Bàng La trên nền tảng số. Nhờ đó, thị trường tiêu thụ được mở rộng đáng kể. Sản phẩm táo Bàng La hiện đã có mặt tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước, sản lượng thu hoạch đến đâu tiêu thụ hết đến đó.

Táo muối Bàng La không chỉ là một sản phẩm nông sản ngon miệng, nó là biểu tượng của sự đổi mới, của tinh thần vượt khó và khát vọng nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Đồ Sơn. Từ cánh đồng muối nắng gió, người dân đã tạo ra thứ trái ngọt mang lại thu nhập ổn định, tạo cơ hội xóa đói giảm nghèo và định hướng phát triển bền vững cho nhiều thế hệ. Đó chính là minh chứng khi con người biết biến thách thức thành lợi thế, thì ngay cả đất mặn nắng gió cũng có thể nuôi lớn những khát vọng xanh tươi.

LÃ TIẾN