Nỗi buồn lan dọc thủ phủ mai vàng miền Trung

Thế nhưng, sau thiên tai kép, hết bão đến lũ, thủ phủ mai vàng này trở nên xác xơ, khó phục hồi kịp cho dịp Tết tới.

Tàn úa sau bão, lũ

Sau khi bão số 13 quét qua, mưa lũ dồn dập trút xuống khiến nhiều phường trồng mai của Gia Lai gần như "gục ngã". Những vườn mai được đầu tư cả trăm triệu, thậm chí hàng tỉ đồng, bỗng hóa thành những thân cây đen sạm, nụ kim rụng non, lá cháy quắt như bị lửa táp. Cùng với đó là giấc mơ Tết đủ đầy của hàng trăm hộ nông dân, vốn sống dựa vào nghề trồng mai truyền thống, giờ cũng gãy đổ.

Tại 2 phường An Nhơn Bắc và An Nhơn Đông, từng được biết đến như nơi hội tụ những vườn mai đẹp nhất miền Trung - Tây Nguyên, những hàng mai vốn thẳng tắp, xanh mướt giờ chỉ còn cành khẳng khiu, nhiều chậu bị quật nghiêng, đất vỡ, thân cây xơ xác.

Tại cánh đồng Trung Lý, phường An Nhơn Bắc, bà Trần Thị Kim Hà với hơn 20 năm gắn bó nghề trồng mai, đứng lặng trước khu vườn mà gia đình đã dốc toàn bộ tài sản gây dựng. Giọng bà lạc đi trong gió lạnh: "Gia đình tôi đầu tư 2 - 3 tỉ đồng cho vụ mai năm nay, phần lớn là vay ngân hàng. 3.000 cây 4 - 5 năm tuổi đã có khách đặt cọc hơn 200 triệu đồng. Vậy mà chỉ sau một đêm bị cuốn sạch. Thật sự chưa bao giờ tôi thấy cảnh này trong đời làm nghề".

Cạnh đó, vườn mai của ông Trần Ngọc Tuấn cũng trong tình trạng hoang tàn. Trong số 2.000 cây chuẩn bị xuất bán, có đến 1.800 cây gãy nhánh, nụ bị tuốt sạch. "Bão đúng thời điểm cây ra nụ, coi như công chăm cả năm mất trắng, thiệt hại khoảng 90%. Những cây 4 - 5 năm tuổi, vốn là tài sản lớn nhất của vườn, giờ chỉ còn trơ cành. Nhìn mà đau lắm" - ông Tuấn buồn bã.

Thủ phủ mai vàng miền Trung thiệt hại nặng sau bão, lũ dồn dập

Khi người dân chưa kịp thu dọn đổ nát, mưa lũ lại ập đến. Nước ngập cả tuần khiến rễ cây bị thối, bệnh hại lan như cháy rừng. Nhiều chủ vườn tuyệt vọng nhìn cây chết rũ chỉ sau vài ngày ngâm nước. Tại phường An Nhơn Bắc, thống kê sơ bộ có hơn 726.000 cây mai bị ngập, trong đó hàng trăm ngàn cây gần như mất khả năng hồi phục.

Ông Lê Văn Sang, khu phố Trung Lý, không giấu được nỗi lo: "Bà con kiệt vốn rồi. Tiền phân, tiền đất, tiền công suốt cả năm đâu phải ít. Giờ mất mùa, nợ ngân hàng chồng chất, nhiều nhà tính chuyện bán đất, cầm cố nhà cửa nhưng cũng chưa biết nghề có trụ nổi nữa không".

Dẫu mệt mỏi, người trồng mai vẫn ra đồng mỗi sáng. Họ cắt bỏ cành khô, bón lại gốc, tưới giữ ẩm… Họ biết khả năng cứu được không bao nhiêu nhưng trong tình cảnh này thì mỗi gốc mai không chỉ là cây cảnh, mà là tài sản, là hy vọng cho cả năm.

Khẩn trương hỗ trợ

Trước thiệt hại quá lớn, chính quyền địa phương đã khẩn trương vào cuộc. UBND hai phường An Nhơn Bắc và An Nhơn Đông đề xuất giãn nợ, khoanh nợ ngân hàng cho các hộ trồng mai; hỗ trợ giống, phân bón, thuốc phục hồi; đồng thời huy động các đoàn thể giúp người dân dựng lại chậu, thu gom cây gãy, vệ sinh vườn để hạn chế bệnh.

Nhiều chuyên gia cây cảnh ở khu vực miền Trung được mời đến để đánh giá tình trạng và hướng dẫn kỹ thuật phục hồi. Tuy vậy, theo các cán bộ nông nghiệp địa phương, điều quan trọng nhất lúc này là giữ được gốc, vì nếu gốc chết, người dân sẽ mất 3 - 5 năm để làm lại từ đầu.

Ông Nguyễn Anh Dũng, Chủ tịch UBND phường An Nhơn Đông, nhận định: "Năm nay là năm buồn nhất của người trồng mai. Dịp Tết gần như không còn mai để bán. Địa phương đang thống kê chi tiết để đề xuất hỗ trợ khẩn cấp. Mục tiêu lớn nhất là giữ gốc mai, giữ nghề cho bà con, chứ nếu để đứt đoạn nghề trồng mai thì rất khó phục hồi".

Ngoài hỗ trợ trước mắt, chính quyền cũng tính toán xây dựng mô hình trồng mai bền vững, gắn với chống chịu thiên tai, chủ động nắm bắt diễn biến thời tiết, thay đổi lịch chăm sóc, ứng dụng công nghệ trong tưới tiêu, quản lý dinh dưỡng… nhằm giảm rủi ro trong bối cảnh khí hậu ngày càng cực đoan.

Bài và ảnh: Đức Anh