Nỗ lực mạnh mẽ của Việt Nam về thúc đẩy và bảo vệ quyền con người

Toàn cảnh phiên họp toàn thể bầu thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026-2028

Ba lần được bầu làm thành viên Hội đồng nhân quyền LHQ

Tại cuộc họp của Đại hội đồng LHQ hôm 14-10 (giờ New York), 190 quốc gia đủ tư cách đã bỏ phiếu bầu 14 nước thành viên Hội đồng nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2026-2028, gồm Việt Nam, Ấn Độ, Pakistan, Iraq, Ai Cập, Nam Phi, Mauritius, Angola, Estonia, Slovenia, Chile, Ecuador, Italia và Anh. Việt Nam được bầu với số phiếu ủng hộ là 180, cao nhất nhóm châu Á - Thái Bình Dương. Việt Nam cũng là nước châu Á - Thái Bình Dương duy nhất thuộc Hội đồng nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2023 - 2025 tái đắc cử nhiệm kỳ 2026 - 2028. Nhiệm kỳ tới sẽ bắt đầu vào ngày 1-1-2026.

Đây là lần thứ ba Việt Nam được Đại hội đồng LHQ bầu làm thành viên Hội đồng nhân quyền, sau lần đầu vào năm 2013 (nhiệm kỳ 2014-2016) và lần thứ hai vào năm 2022 (nhiệm kỳ 2023 - 2025). Kết quả này phản ánh sự tín nhiệm, đánh giá cao của các thành viên LHQ đối với những cam kết cùng nỗ lực mạnh mẽ của Việt Nam về thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, cùng với những đóng góp, sáng kiến của Việt Nam trong cương vị thành viên Hội đồng nhân quyền LHQ năm 2023 - 2025.

Điều này cũng thể hiện sự tin tưởng của cộng đồng quốc tế đối với chính sách đối ngoại rộng mở, nỗ lực tham gia, đóng góp tại các cơ chế đa phương, những thành tựu của Việt Nam trong hội nhập quốc tế và sự ghi nhận về vị thế ngày càng được củng cố của Việt Nam như một thành viên tích cực, đối tác tin cậy, vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Hội đồng nhân quyền trực thuộc Đại hội đồng LHQ được thành lập năm 2006 và là cơ chế quan trọng nhất về quyền con người của LHQ. Với 47 thành viên có nhiệm kỳ 3 năm, Hội đồng nhân quyền là diễn đàn đối thoại, hợp tác và thúc đẩy cân bằng tất cả quyền con người, quyền phát triển.

Trong nhiệm kỳ 2023 - 2025, Việt Nam đã xác định phương châm tham gia là “Tôn trọng và hiểu biết. Đối thoại và hợp tác. Tất cả các quyền con người, cho tất cả mọi người”. Tôn trọng và hiểu biết giữa các nước sẽ hướng tới giảm xu thế chính trị hóa, tăng cường sự quan tâm của cộng đồng quốc tế tới nhu cầu thực sự của các nước trong lĩnh vực quyền con người. Đối thoại và hợp tác thì hướng tới hành động cụ thể, thiết thực, mang lại hiệu quả lâu dài trong công tác bảo đảm và thúc đẩy quyền con người, hơn là “chỉ trích và can thiệp. Còn quan trọng nhất, “tất cả các quyền con người - cho tất cả mọi người” không chỉ thể hiện tính chất của các quyền con người là phổ quát, không thể bị chia cắt, phụ thuộc lẫn nhau và có quan hệ tương hỗ với nhau, mà còn thể hiện sự sẵn sàng của Việt Nam tham gia đóng góp vào mọi mặt công tác của Hội đồng nhân quyền.

Đi vào thực tế, Việt Nam luôn chủ động triển khai nhiều sáng kiến thực chất, đóng góp vào các nỗ lực chung nhằm thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trên phạm vi toàn cầu. Nhiều nghị quyết đã được Việt Nam chủ trì giới thiệu để Hội đồng nhân quyền thông qua, như Nghị quyết 52/19 về kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn nhân quyền thế giới (UDHR) và 30 năm Tuyên bố và Chương trình hành động Vienna (VDPA), Nghị quyết về biến đổi khí hậu và quyền con người, Nghị quyết 59/23 về bảo vệ trẻ em trong không gian số.

Ở trong nước, Việt Nam luôn nỗ lực bảo vệ quyền của người dân. Trong năm 2024, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,09%, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 58% năm 1993 xuống 1,93% năm 2024. Việt Nam được thế giới ghi nhận, đánh giá cao và coi là hình mẫu thành công về xóa đói, giảm nghèo...Năm 2024, Việt Nam xuất khẩu trên 9 triệu tấn gạo, qua đó góp phần đảm bảo an ninh lương thực và quyền lương thực cho hàng triệu người ở nhiều khu vực trên thế giới.

Tuổi thọ trung bình của Việt Nam đã tăng từ 65,5 tuổi năm 1993 lên 74,7 tuổi năm 2024, cao hơn mức trung bình thế giới (73 tuổi). Nhà nước hiện trợ cấp thường xuyên cho trên 1,13 triệu người có công, với kinh phí 29.000 tỷ đồng/năm. Bên cạnh đó, người yếu thế, người có hoàn cảnh khó khăn, gặp thiên tai, bão lũ được hỗ trợ; người nghèo được tạo điều kiện để tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản và thoát nghèo bền vững; bảo đảm công bằng xã hội, an sinh xã hội trên tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Trong năm 2024, hàng nghìn phạm nhân đã được đặc xá, có điều kiện để tái hòa nhập và đóng góp cho cộng đồng.

Tiếp tục thúc đẩy 8 lĩnh vực ưu tiên

Việc Việt Nam được tái bầu làm thành viên Hội đồng nhân quyền LHQ cùng với việc chúng ta sắp đăng cai Lễ mở ký Công ước LHQ về tội phạm mạng vào ngày 25 và 26-10 tới là những bước triển khai khẩn trương, hiệu quả và thiết thực Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về Hội nhập quốc tế trong tình hình mới, khẳng định tâm thế mới của Việt Nam, từ đối tác tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, chuyển sang đóng góp trách nhiệm hơn trong xây dựng và định hình các vấn đề chung của thế giới.

Trong lần thứ ba đảm nhiệm vai trò thành viên Hội đồng nhân quyền LHQ, Việt Nam sẽ tiếp tục thúc đẩy 8 lĩnh vực ưu tiên là: Tăng cường hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân quyền; Bảo vệ quyền con người trong bối cảnh biến đổi khí hậu; Chống bạo lực và phân biệt đối xử, bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương; Thúc đẩy bình đẳng giới; Bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên số; Thúc đẩy quyền sức khỏe; Quyền việc làm; Quyền giáo dục và giáo dục về quyền con người. Đây là những ưu tiên lâu dài, gắn với quan tâm của cộng đồng quốc tế về quyền con người, cũng như với quan tâm và nhu cầu hợp tác của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Khi ứng cử làm thành viên Hội đồng nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2026-2028, Việt Nam cũng đã có 12 cam kết tự nguyện trong nhiều lĩnh vực quyền con người và sẽ nghiêm túc thực hiện các cam kết này. Các cam kết đó không chỉ gắn với những sáng kiến tại Hội đồng nhân quyền và các cơ chế nhân quyền LHQ cũng như khu vực, mà còn trong quá trình triển khai các khuyến nghị mà Việt Nam chấp thuận theo Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV hoặc từ các Ủy ban công ước về quyền con người mà Việt Nam là thành viên.

Các cam kết tự nguyện của Việt Nam cũng gắn bó chặt chẽ với những công tác được xác định có tầm quan trọng chiến lược, đòi hỏi phải có sự đột phá để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới với mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, nhất là các công tác xây dựng nhà nước pháp quyền, cải cách pháp luật, hội nhập quốc tế, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số...

Đồng thời, trong quá trình thúc đẩy các sáng kiến, tăng cường hợp tác với các nước tại Hội đồng nhân quyền trong thời gian tới, Việt Nam sẽ chú trọng hơn nữa các ưu tiên gắn với quan tâm chung của cộng đồng quốc tế trước những thách thức toàn cầu cấp bách hiện nay cũng như lĩnh vực chúng ta đã xác định cần tạo đột phá để đưa đất nước vào kỷ nguyên phát triển mới, trong đó có các ưu tiên về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, giáo dục và y tế.

Như Nghị quyết 59-NQ/TW đã xác định, hội nhập quốc tế là sự nghiệp của toàn dân, của cả hệ thống chính trị, cần lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, làm chủ thể, động lực, lực lượng chủ công và đối tượng thụ hưởng chính các lợi ích của hội nhập quốc tế. Trên tinh thần đó, việc đảm nhiệm thành viên Hội đồng nhân quyền 2026-2028 đòi hỏi sự tham gia đóng góp đầy đủ, rộng rãi, hiệu quả hơn từ các bộ, ngành, các cơ quan trong hệ thống chính trị, các đoàn thể, tổ chức của nhân dân dưới hình thức phù hợp.

Hoàng Sơn