Nỗ lực kiềm chế nạn tự tử

BHG - Chỉ vì mâu thuẫn, cãi vã với người thân hay nghèo đói, túng quẫn trong cuộc sống, khúc mắc với xóm giềng... mà không ít người đã tự tìm đến cái chết. Cách giải quyết đầy tiêu cực ấy đã để lại gánh nặng cho người thân và tác động xấu đến đời sống xã hội.

Đã vài năm trôi qua, nhưng chị G.T.M, dân tộc Mông, trú tại xã Đường Thượng (Yên Minh) vẫn chưa nguôi ngoai trước sự ra đi của chồng mình. Trước đây, chồng chị thường xuyên uống rượu, lười lao động. Trong một lần say rượu, bị chị nhắc nhở thì 2 vợ chồng xảy ra cãi vã, sau đó anh đã tự tử bằng lá ngón, để lại chị với 2 đứa con nhỏ đang tuổi ăn học. Giấu nỗi buồn sâu thẳm trong đáy mắt, chị M chia sẻ: “Chồng mất, tôi một mình phải nuôi 2 đứa con, thấy chúng thiệt thòi so với các bạn cùng trang lứa mà nhiều lúc tôi không khỏi chạnh lòng. May mắn có các tổ chức đoàn thể thường xuyên thăm hỏi, động viên, hỗ trợ tôi vay vốn phát triển kinh tế nên khó khăn cũng vơi bớt phần nào”.

Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân xã Cao Bồ (Vị Xuyên).

Theo báo cáo của cơ quan chức năng, từ đầu năm đến nay toàn tỉnh xảy ra 42 vụ tự tử, làm 42 người chết. Chỉ riêng trong tháng 5.2025, đã xảy ra 15 vụ/15 người chết. Các địa bàn có số vụ tự tử nhiều như Đồng Văn 9 vụ, Yên Minh 6 vụ, Bắc Quang 6 vụ, Mèo Vạc 5 vụ. Các vụ tự tử chủ yếu ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, trình độ hiểu biết và nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế. Đa phần nạn nhân là người dân tộc thiểu số như Mông, Dao, Nùng…

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tự tử được xác định có cả khách quan và chủ quan, như: Bế tắc trong cuộc sống hôn nhân, gia đình, nghèo đói, nợ nần, tiêu cực do mắc bệnh hiểm nghèo; tình trạng lạm dụng rượu, bia trong sinh hoạt hàng ngày làm phát sinh mâu thuẫn gia đình, cộng đồng; đặc điểm tâm lý người dân tộc thiểu số thường tự ti, mặc cảm, sống khép kín, nhận thức còn hạn chế nên khi phát sinh mâu thuẫn không được giải quyết kịp thời họ thường nghĩ ngay đến cái chết. Một nguyên nhân nữa được xác định là do công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động Nhân dân tham gia xây dựng đời sống văn hóa có nơi còn hình thức, chưa bám sát thực tiễn cuộc sống. Công tác nắm tình hình địa bàn, phát hiện, giải quyết các mâu thuẫn trong Nhân dân của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể ở một số địa phương chưa kịp thời, chưa được chú trọng.

Nâng cao dân trí cho người dân góp phần ngăn chặn nạn tự tử. Trong ảnh: Lớp học xóa mù chữ ở xã Chiến Phố (Hoàng Su Phì).

Hậu quả của nạn tự tử gây ra hết sức nặng nề, gây đau thương, mất mát cho gia đình, người thân, tác động tiêu cực đến đời sống tâm lý xã hội; tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tội phạm, tệ nạn xã hội. Dễ bị các đối tượng xấu lợi dụng tuyên truyền, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, gây mất ổn định an ninh, trật tự.

Phát triển KT-XH, nâng cao dân trí được các cấp chính quyền xác định là giải pháp cơ bản và lâu dài để ngăn chặn nạn tự tử. Trong đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tới tận thôn, bản, hộ gia đình, nhất là khu vực vùng sâu, vùng xa, tập trung đồng bào thiểu số sinh sống; đổi mới hình thức tuyên truyền với nội dung phù hợp, dễ hiểu để bà con tiếp cận. Khuyến khích các hoạt động học tập cộng đồng để nâng cao dân trí, đồng thời thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh. Đẩy mạnh các hình thức hỗ trợ người dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

Các cấp chính quyền, đoàn thể, lực lượng chức năng cần tăng cường sâu sát cơ sở, bám nắm tình hình, kịp thời phát hiện và giải quyết tận gốc những mâu thuẫn phát sinh trong từng gia đình và cộng đồng dân cư. Phát huy vai trò của các tổ hòa giải ở cơ sở, đội ngũ người có uy tín trong dòng họ, cộng đồng tham gia giải quyết các mâu thuẫn. Thường xuyên nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, định hướng tư tưởng, tháo gỡ khúc mắc, loại bỏ suy nghĩ tiêu cực, dấu hiệu lệch lạc đối với những người có ý định tự tử. Cung cấp cho cộng đồng những địa chỉ tư vấn tâm lý tin cậy để khi gặp khó khăn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ. Đồng thời, tăng cường giáo dục cảm xúc và kỹ năng sống trong trường học để ngăn chặn nạn tự tử trong học sinh, thanh thiếu niên.

Bài, ảnh: YÊN HOA