Nỗ lực đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá trên biên giới Long An

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng cửa khẩu Mỹ Quý Tây bắt giữ đối tượng Trần Triệu Phú cùng tang vật là 6.000 gói thuốc lá ngoại. Ảnh: ĐVCC

Mặt trận thầm lặng

4 giờ sáng, trời vẫn mờ sương, những cơn mưa phùn đầu mùa trút xuống khu vực biên giới xã Mỹ Phước, huyện Đức Huệ, tỉnh Long An. Đội tuần tra giữa lực lượng Đồn Biên phòng cửa khẩu Mỹ Quý Tây và Công an kinh tế đang lặng lẽ di chuyển theo lối mòn ven sông. Không một tiếng động lớn. Họ đã quen với việc phải "đi nhẹ, nói khẽ" khi truy quét thuốc lá lậu, mặt hàng có thể sinh lời gấp 3-4 lần giá gốc khi vận chuyển trót lọt qua biên giới để đưa vào tiêu thụ tại nội địa.

Đại tá Trương Thùy Dương, Phó Chỉ huy trưởng BĐBP Long An cho biết, mùa mưa tại Long An kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm, với lượng mưa lớn và lũ lụt diễn ra thường xuyên. Bên cạnh thiệt hại do thiên tai, mùa mưa cũng đang trở thành thời điểm các đối tượng buôn lậu gia tăng hoạt động, lợi dụng điều kiện thời tiết để vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới. Mặt khác, vào mùa mưa, nước sông lên cao, địa hình thay đổi phức tạp khiến công tác kiểm soát của lực lượng chức năng gặp khó. Đây cũng chính là thời điểm các đối tượng buôn lậu thường xuyên lợi dụng để hoạt động mạnh hơn. Đặc biệt, lợi dụng mùa mưa, nước nổi, các kênh rạch trên biên giới lưu thông thuận tiện, đối tượng là chủ hàng trong nội địa đã móc nối với một số đối tượng ở khu vực biên giới sử dụng xuồng máy để cất giấu thuốc lá ngoại ngụy trang dưới hình thức vận chuyển hàng hóa phục vụ nông nghiệp như bỏ trong bao lúa, bình thuốc trừ sâu, bình xăng của máy bơm nước...

Thuốc lá lậu thường được vận chuyển từ các tỉnh Svay Rieng, Prey Veng (Campuchia), tập kết tại sát biên giới rồi được vác tay hoặc vận chuyển bằng xuồng máy sang địa phận Việt Nam. Khi lọt qua đường biên, hàng được đưa về các điểm tập kết nội địa ở Đức Huệ, Mộc Hóa, hoặc thậm chí được chuyển thẳng về thành phố Hồ Chí Minh bằng các xe khách trá hình, xe tải nhỏ có ngăn bí mật...

“Các đối tượng giờ không còn là những người dân vác hàng qua biên giới một cách thô sơ như trước. Giờ họ chia nhỏ lô hàng, liên tục thay đổi đường đi, phối hợp chặt chẽ từ bên kia biên giới để đẩy hàng qua sông vào ban đêm. Không chỉ dừng lại ở những đối tượng trực tiếp vác hàng, các đường dây buôn lậu thuốc lá còn có hệ thống "mắt xích" cực kỳ chặt chẽ. Từ người cảnh giới, điều phối qua bộ đàm đến người trung chuyển bằng xe máy, thậm chí thuê cả ghe nhỏ để đi theo đường kênh rạch len lỏi qua các trạm kiểm soát. Cái khó lớn nhất chính là nhận diện đâu là dân thường, đâu là người tham gia đường dây buôn lậu, bởi mọi thứ đều diễn ra trong sự âm thầm, khéo léo, được tổ chức chặt chẽ như một mạng lưới ngầm xuyên biên giới" - Thượng tá Phạm Thành Trung, Đồn trưởng Đồn Biên phòng cửa khẩu Mỹ Quý Tây cho biết.

"Trong quá trình điều tra thực địa, chúng tôi nhận thấy một thực tế đáng buồn: một bộ phận người dân sống ven biên giới bị cuốn vào vòng xoáy buôn lậu vì lợi ích kinh tế. Với mỗi chuyến vác hàng, người vận chuyển có thể được trả từ 150.000 đến 300.000 đồng, tùy vào số lượng và độ rủi ro. Nhiều thanh niên thất nghiệp coi đây là nguồn thu nhập chính, trong khi những người làm nhiệm vụ cảnh giới (mà mọi người thường gọi là “chim lợn”) lại được trả công cao hơn, nếu giúp "bẻ hướng" lực lượng chức năng" - một cán bộ trong Đội Phòng chống ma túy và tội phạm, Đồn Biên phòng Mỹ Thạnh Tây chia sẻ. Anh nói tiếp: “Chúng tôi từng phát hiện cả học sinh nghỉ học đi vác hàng, hoặc người già được thuê để đứng canh gác. Họ không nghĩ mình tiếp tay cho tội phạm, mà chỉ đơn giản là đi kiếm sống".

Cuộc chiến không khoan nhượng

Với vị trí địa lý đặc thù, giáp ranh Campuchia, tỉnh Long An có đường biên giới dài hơn 130km, chạy qua nhiều địa bàn như Đức Huệ, Mộc Hóa, Vĩnh Hưng và Tân Hưng. Khu vực này có hệ thống sông rạch dày đặc, trở nên nguy hiểm và khó kiểm soát vào mùa mưa, do nước dâng cao và lũ lụt kéo dài. Đây cũng là khoảng thời gian các tuyến đường bộ bị chia cắt, khiến lực lượng chức năng gặp không ít khó khăn trong công tác tuần tra, kiểm soát.

Mùa mưa không chỉ là thách thức về thiên tai, mà còn là thời điểm đòi hỏi sự chủ động, linh hoạt và quyết liệt từ các lực lượng chức năng nhằm bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, giữ gìn an ninh trật tự và đảm bảo an toàn cho người dân vùng biên. Theo ghi nhận từ các đồn Biên phòng trên địa bàn tỉnh Long An, các đối tượng buôn lậu thường lợi dụng đêm tối, mưa lớn và các tuyến đường thủy ngập lụt để vận chuyển hàng hóa trái phép. Mặt hàng buôn lậu chủ yếu là thuốc lá ngoại, đường cát, hàng tiêu dùng không rõ nguồn gốc và nhiều loại hàng hóa có giá trị khác. Trước thực trạng trên, các lực lượng chức năng như BĐBP, Hải quan, Công an và Quản lý thị trường đã tăng cường phối hợp, tổ chức tuần tra liên ngành, lập chốt kiểm soát lưu động tại các khu vực trọng điểm. Ngoài ra, việc ứng dụng thiết bị giám sát từ xa, camera an ninh và máy bay không người lái cũng được triển khai thử nghiệm tại một số tuyến biên giới.

Theo thống kê từ Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Long An, từ đầu năm 2024 đến nay, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý hơn 2.400 vụ buôn lậu, trong đó, khoảng 65% liên quan đến mặt hàng thuốc lá nhập lậu. Chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng tỉnh Long An đã phát hiện và xử lý hàng trăm vụ buôn lậu với số lượng hàng hóa lớn, trong đó có gần 100.000 bao thuốc lá đã bị thu giữ, đây là con số không nhỏ nếu so với những năm trước. Đáng chú ý, phần lớn các vụ vi phạm đều xảy ra trong thời điểm mưa lũ, cho thấy diễn biến phức tạp và mức độ liều lĩnh của các đối tượng.

Đơn cử, thực hiện Kế hoạch đấu tranh Chuyên án LA1223 do BĐBP Long An xác lập, rạng sáng ngày 13/3/2024, tại khu vực cầu Mỹ Bình thuộc địa bàn xã Mỹ Quý Tây, huyện Đức Huệ, lực lượng của Phòng Phòng chống ma túy và tội phạm, BĐBP Long An cùng Đồn Biên phòng cửa khẩu Mỹ Quý Tây chủ trì, phối hợp với Đoàn Đặc nhiệm phòng, chống ma túy và tội phạm miền Nam, Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP; Công an tỉnh Long An bắt quả tang đối tượng Trần Triệu Phú, sinh năm 2004, trú tại xã Mỹ Quý Tây đang điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 51K-53354 vận chuyển 6.000 gói thuốc lá ngoại nhập lậu và một bộ dụng cụ dùng để sử dụng ma túy...

Mới đây nhất, thực hiện Kế hoạch đấu tranh Chuyên án LA 824, bằng các biện pháp nghiệp vụ, lúc 16 giờ 45 phút, ngày 14/6, tại khu vực kênh Cầu Sạn 2 thuộc ấp 6, xã Mỹ Bình, huyện Đức Huệ, lực lượng đấu tranh chuyên án do Phòng Phòng chống ma túy và tội phạm, BĐBP Long An chủ trì, phối hợp với Đồn Biên phòng Mỹ Thạnh Tây và Phòng PC03, Công an tỉnh Long An bắt quả tang đối tượng Nguyễn Văn Ân, trú tại xã Bình Hòa Hưng, huyện Đức Huệ, tỉnh Long An, đang vận chuyển thuốc lá ngoại nhập lậu từ Campuchia về Việt Nam tiêu thụ. Tiến hành kiểm tra phương tiện xuồng máy do Ân điều khiển, tổ công tác phát hiện trên xuồng có 6.000 bao thuốc lá ngoại các loại. Qua điều tra ban đầu, Ân khai nhận, số thuốc lá ngoại trên được các đối tượng ở bên kia biên giới chia nhỏ rồi mang qua biên giới, cất giấu tại một địa điểm trong khu vực rừng tràm, sau đó đối tượng là chủ hàng liên lạc bằng điện thoại điều hành Ân điều khiển xuồng máy đến nhận để vận chuyển đưa vào nội địa tiêu thụ. Sau khi hoàn tất các thủ tục, hồ sơ ban đầu, BĐBP Long An đã tiến hành bàn giao cho Phòng PC03, Công an tỉnh Long An điều tra theo thẩm quyền và tiếp tục phối hợp điều tra mở rộng vụ án.

Mặc dù các lực lượng chức năng đã tích cực xử lý, nhưng theo nhiều chuyên gia, hành lang pháp lý hiện nay vẫn còn một số điểm “mềm” khiến việc xử phạt chưa đủ sức răn đe. Theo quy định hiện hành, người vận chuyển thuốc lá lậu số lượng dưới 1.500 bao sẽ bị xử phạt hành chính, dẫn đến tình trạng các đối tượng cố tình chia nhỏ hàng hóa để né tránh truy tố hình sự. “Một số đối tượng thậm chí thuê người vận chuyển nhỏ lẻ, mỗi người vài trăm bao để tránh bị truy tố hình sự. Họ hiểu luật và lợi dụng kẽ hở rất khôn ngoan. Nếu không sửa luật để xử lý mạnh tay hơn với tổ chức cầm đầu, nạn buôn lậu sẽ còn phức tạp” - Đồn trưởng Phạm Thành Trung trăn trở.

Buôn lậu thuốc lá trên tuyến biên giới Long An không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật kinh tế, mà còn là mối đe dọa đến an ninh trật tự và sức khỏe cộng đồng. Cuộc chiến này đòi hỏi không chỉ sự kiên cường, quả cảm của lực lượng chức năng, mà còn cần sự vào cuộc đồng bộ từ hệ thống pháp luật, chính quyền địa phương và chính người dân. Giữa màn đêm biên giới mịt mù mưa gió, những người lính Biên phòng vẫn miệt mài tuần tra không chỉ giữ gìn từng tất đất biên cương, mà còn là chốt chặn cuối cùng giữa dòng chảy của hàng lậu và sự bình yên của thị trường nội địa.

Hồng Lam