Nợ không vượt quá 5 lần vốn chủ, vì sao?

Sáng 17/6, Quốc hội đã bấm nút thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp với 455/457 đại biểu có mặt tán thành. Một trong những sửa đổi, bổ sung quan trọng của luật là quy định doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ phải đáp ứng điều kiện có nợ phải trả không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu.

Đây là một động thái siết chặt bởi các quy định trước đây không có điều khoản cụ thể về tỷ lệ này. Mục đích của quy định mới là đảm bảo khả năng thanh toán nợ trái phiếu của doanh nghiệp, qua đó bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư.

Nếu một cá nhân vay nợ quá nhiều, vay một cách tràn lan, khả năng vỡ nợ của người đó sẽ càng cao. Điều khoản này được đưa ra nhằm bảo vệ những nhà đầu tư trái phiếu, những người vốn luôn ở thế yếu hơn, có ít thông tin hơn so với chính doanh nghiệp phát hành.

Vậy con số 5 lần này có gì đặc biệt?

Theo thống kê với 1.050 doanh nghiệp đang niêm yết và đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán (loại trừ các ngân hàng và công ty chứng khoán vì đặc thù ngành nghề của họ), kết quả cho thấy, dựa trên Báo cáo Tài chính Quý I vừa qua, chỉ có 50 doanh nghiệp trong số đó không thỏa điều kiện nêu trên. Một điều kiện được đặt ra chỉ có thể loại bỏ được chưa đến 5% số doanh nghiệp, đó vẫn chưa phải là một điều kiện quá khắt khe.

Nếu tính trên tổng số 1.050 doanh nghiệp nói trên, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu trung bình ở mức 1,4 lần, một mức được xem là rất thấp.

Khi phân tích về "sức khỏe" của một doanh nghiệp, riêng tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu không mang lại quá nhiều thông tin. Sự an toàn, khả năng thanh toán của một doanh nghiệp phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác. Trong rất nhiều hoàn cảnh, khả năng tạo ra dòng tiền từ hoạt động kinh doanh chính là thứ "đáng đồng tiền bát gạo" nhất. Chỉ số này đôi khi còn quan trọng hơn cả chuyện lãi hay lỗ. "Còn tiền còn sống, hết tiền mới chết", chứ không có doanh nghiệp nào "chết" chỉ vì báo cáo lỗ.

Yêu cầu về tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu không vượt quá 5 lần là một điều kiện mang tính cơ bản, không mang nhiều ý nghĩa sàng lọc rủi ro.

Ví dụ với trường hợp của Tập đoàn Lộc Trời - một doanh nghiệp thị trường đều biết đang gặp rất nhiều khó khăn về dòng tiền. Tuy nhiên, trong báo cáo tài chính gần nhất mà họ cập nhật (là vào Quý I năm 2024), tỷ lệ này của Lộc Trời đang ở mức khoảng 3 lần, thấp hơn nhiều so với ngưỡng 5 lần luật mới đưa ra. Điều này cho thấy, một doanh nghiệp có thể có chỉ số nợ trên vốn chủ sở hữu rất "đẹp" vẫn có thể đang đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng về dòng tiền, về khả năng thanh toán.

Việc siết chặt những điều kiện về phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi của các nhà đầu tư. Đây là một bước đi đúng đắn và cần thiết để thị trường trái phiếu phát triển lành mạnh, minh bạch hơn. Tuy nhiên, khi mọi người xem xét một sản phẩm mà mình định đầu tư, những tỷ lệ tài chính cứng nhắc như nợ trên vốn chủ sở hữu, thực ra chưa hề đủ để có thể phản ánh một cách toàn diện về "sức khỏe" thực sự của doanh nghiệp đó.

Minh Thư