'Nín thở' trước chính sách thuế quan tương lai

Hàng xuất khẩu từ Trung Quốc, Mexico và Canada sang Mỹ phải đối mặt với mức thuế mới nếu kế hoạch của ông Donald Trump được thực hiện. Ảnh minh họa: Shutterstock.

Phản ánh hướng đi của thương mại thế giới

Các công ty châu Âu đang tự hỏi liệu họ có tránh được đòn giáng vào doanh số bán hàng của mình tại Mỹ hay không sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump cho biết, sẽ áp thuế thương mại đối với hàng hóa từ Mexico, Canada và Trung Quốc khi ông nhậm chức trong các bài đăng trên mạng xã hội vào cuối ngày 25/11 (theo giờ địa phương). Theo tuyên bố của ông Donald Trump, Mexico và Canada sẽ bị áp thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ. Ngoài ra, Trung Quốc cũng có thể sẽ đối mặt với mức thuế tăng thêm 10% so với hiện hành đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ.

Trước đó, châu Âu (EU) và Vương quốc Anh được cho là sẽ có tên trong danh sách, nhưng ông Donald Trump đã làm nhiều người kinh ngạc khi nhắm về phía Bắc, Nam và Đông ngay từ đầu.

Ông Chris Turner - người đứng đầu bộ phận nghiên cứu về Vương quốc Anh và EU tại ING, cho biết: “Việc EU không được đề cập trong bài đăng đầu tiên về thuế quan của ông Trump có lẽ là tin đáng mừng đối với lục địa già. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách địa phương vẫn lo ngại rằng, chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi ông Trump chuyển sự chú ý của mình sang lĩnh vực ô tô của châu Âu hoặc thuế quan nói chung”.

Ông Turner nói thêm, trong mọi trường hợp, mối đe dọa về thuế quan bổ sung đối với Trung Quốc cho thấy hướng đi của thương mại thế giới, mà theo ông là sẽ chậm lại khi các bên đều tăng thuế để trả đũa, từ đó giá hàng hóa xuất khẩu cũng tăng theo.

Cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô EU đã giảm trong ngày 26/11 ngay sau thông báo của ông Trump, với Vauxhall Stellantis giảm 4,7%, Volkswagen giảm 2,6% và BMW mất 1,5%. Cổ phiếu của các công ty đồ uống cũng giảm, như công ty sản xuất rượu tequila tại Mexico Diagio đã giảm 1,4%.

Đồng bảng Anh và đồng euro sẽ giảm ngay cả khi sự chú ý của ông Trump vẫn ở nơi khác, đó là hiệu ứng lan tỏa đến các quốc gia thương mại như Vương quốc Anh và Đức. Nhiều nhà bình luận cho rằng, nếu Vương quốc Anh và EU cũng trở thành mục tiêu, Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ phải đối mặt với một sự lựa chọn khắc nghiệt: liên minh với chính quyền Trump hoặc tham gia vào cuộc trả đũa của EU.

Ông David Henig - Giám đốc Dự án chính sách thương mại của Vương quốc Anh tại Trung tâm Kinh tế Chính trị Quốc tế cho biết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, Vương quốc Anh có lợi ích kinh tế khi tìm kiếm sự giao thương suôn sẻ hơn với EU, nhưng lý tưởng nhất là điều đó không nên gây tổn hại đến hoạt động thương mại rộng lớn hơn mà chúng ta vẫn cam kết” - ông Henig viết trên blog. Ông Henig cho rằng, Thủ tướng Starmer có thể đàm phán về mối quan hệ chặt chẽ hơn đối với hoạt động thương mại hàng hóa với EU trong khi vẫn tiếp tục đàm phán với Mỹ về các quy định tài chính, nơi London có một số đòn bẩy.

Tác động đến các bên

Nhìn rộng hơn, tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể bị đe dọa bởi tác động đối với các công ty Mỹ - vốn cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi thuế quan cùng các tác động lan tỏa hơn nữa đến Vương quốc Anh và EU. Mỹ là điểm đến lớn nhất cho hàng xuất khẩu của Vương quốc Anh và EU.

Để minh họa cho việc bất kỳ hình thức trả đũa nào cũng có thể gây tổn hại đến nền kinh tế Mỹ, Canada, Mexico và Trung Quốc đã mua hơn 1 nghìn tỷ USD (791 tỷ bảng Anh) hàng xuất khẩu của Mỹ và bán gần 1,5 nghìn tỷ USD hàng hóa và dịch vụ cho Mỹ vào năm ngoái.

Theo tính toán của ngân hàng ING Hà Lan, nếu chính sách thuế quan mới của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump được thông qua, mỗi người tiêu dùng Mỹ có thể phải trả thêm tới 2.400 USD mỗi năm.

Ông Paul Donovan - nhà kinh tế trưởng tại UBS Wealth Management cho biết, các công ty Mỹ không có nhiều thời gian để tích trữ hàng hóa để vượt qua những tháng đầu tiên của cuộc chiến thương mại. Và người tiêu dùng sẽ nhanh chóng cảm thấy tổn thương.

Ông Henig cho biết, việc áp mức thuế quan mới của ông Trump đối với tất cả hàng hóa từ Mexico, Canada và Trung Quốc trong một ngày sẽ "làm suy yếu" nền kinh tế Mỹ, vì sự phụ thuộc vào nguyên liệu thô và hàng bán thành phẩm nhập khẩu là rất lớn, các khoản phí phụ thu sẽ làm tê liệt.

Ông Flavio Volpe - Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất phụ tùng ô tô chia sẻ với New York Times rằng: "Một nửa số ô tô sản xuất tại Canada là do các công ty Mỹ sản xuất, một nửa số linh kiện lắp ráp ô tô sản xuất tại Canada đến từ các nhà cung cấp Mỹ, chưa kể hơn một nửa nguyên liệu thô cũng đến từ các nguồn của Mỹ. "Chúng tôi không chỉ là đối tác. Chúng tôi gần như không thể tách rời như gia đình" – ông Volpe nói đến mối quan hệ thương mại giữa Canada và Mỹ.

Thủ tướng Canada, Justin Trudeau, Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland và Bộ trưởng An toàn công cộng Dominic LeBlanc cho biết: "Canada đóng vai trò thiết yếu đối với nguồn cung cấp năng lượng trong nước của Mỹ. Cụ thể năm ngoái, 60% lượng dầu thô nhập khẩu của Mỹ có nguồn gốc từ Canada. Chúng tôi sẽ tiếp tục thảo luận những vấn đề này với chính quyền mới của Mỹ".

Hà Anh