Niềm hạnh phúc khi tìm được phần mộ liệt sỹ nhờ mẫu ADN, khép lại hành trình kéo dài nửa thế kỷ

Hơn 50 năm mong ngóng người thân

Về với vùng quê bình yên của phường Bắc Gianh (Quảng Trị), chúng tôi tìm đến gia đình người thân của liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội (SN 1949), hy sinh tại chiến trường miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ.

Ông bà cụ thân sinh của liệt sỹ Hội đã mất, nay các anh em, con cháu, nhiều người cũng đi xa tứ xứ, chỉ còn lại một số thành viên ở quê. Tại nhà của ông Nguyễn Thành Đồng (SN 1955), em trai của liệt sỹ Hội, cũng là ngôi nhà xưa gia đình từng quây quần bên nhau, vẫn còn một số hình ảnh đen trắng hiếm hoi của người liệt sỹ, để nhắc nhở về một người em, người thân của gia đình, đã hơn 50 năm chưa có tin tức về phần mộ.

Bà Nguyễn Thị Quý Điểm thay chồng cất giữ những tài liệu về ông Nguyễn Quốc Hội, cùng bức ảnh có ông Hội được đặt tại trung tâm phòng khách. Ảnh: Khánh Trinh

Ông Nguyễn Thành Đồng cũng đã mất, nay vợ là bà Nguyễn Thị Quý Điểm cùng con trai vẫn chăm lo hương khói, thờ tự, tiếp tục giữ những gì còn lại về người thân đã 53 năm bặt vô âm tín: “Từ khi về làm dâu, tôi đã thấy ông bà cụ cũng như anh chị em đều chất chứa mong ngóng về bác Hội. Đến khi đất nước thống nhất, chồng tôi đã đi tìm kiếm từng nghĩa trang một, từ nghĩa trang Trường Sơn cho đến các nghĩa trang phía Nam. Tỉnh nào có nghĩa trang lớn, ông lại kết hợp trong các chuyến đi để dò tìm từng hàng, lối, khấp khởi tìm cái tên “Quốc Hội”. Nhưng cho đến khi mất, buồn thay ông vẫn chưa được thắp nén nhang cho anh tại nơi bác đang nằm”, bà Nguyễn Thị Quý Điểm, vợ ông Đồng, kể lại.

Bà Nguyễn Thị Quý Điểm chia sẻ về hành trình tìm kiếm phần mộ liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội của chồng. Ảnh: Khánh Trinh

Theo gia đình, ông Nguyễn Quốc Hội học sư phạm, khi ra trường đi dạy được 1 - 2 năm thì có Tổng động viên. Đất nước gọi, người trẻ như ông Hội xung phong. Năm 1970 - 1971, ông lên đường tham gia kháng chiến ở chiến trường miền Nam, rồi không may hy sinh. Gia đình nhận giấy báo tử năm 1972, cùng ít di vật của người lính gói gọn trong một chiếc ba-lô với cuốn sổ, mũ, ghi-đông cùng vài bộ áo quần… Nhưng người thì nửa thế kỷ sau vẫn chưa thấy dáng hình.

“Trước khi em lên đường còn dặn tôi cất giữ chiếc xe đạp, nó còn bảo “3 năm sau em về”, vậy mà nó đi nhanh quá. Tôi thương đứt cả ruột”, ông Nguyễn Tiến Minh (SN 1934), anh trai của liệt sỹ Hội kể lại.

Ông Nguyễn Tiến Minh, anh trai của liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội vẫn nhớ rõ ký ức về em trai. Ảnh: Khánh Trinh

Người đàn ông đã hơn 90 tuổi, nhưng ký ức về những ngày chiến tranh, về em trai mình và những kỷ niệm với em vẫn còn nguyên vẹn. Ông tâm sự không dứt với PV về nỗi nhớ thương em trong nửa đời ông và những day dứt của đời người để lại. “Tôi đã đi nhiều nghĩa trang. Thậm chí còn nhờ đến thầy bói để tìm thông tin về em trai, thầy bảo đi chỗ này, chỗ kia, đến đâu tôi cũng tìm. Nhưng vẫn không có tiến triển gì. Cho đến vừa rồi các chiến sỹ công an bảo đi lấy máu để xét nghiệm ADN tìm liệt sỹ, tôi đi ngay… giờ bảo tôi đi đâu tôi đi nấy, miễn tìm được em”, ông Minh nhìn xa xăm nói.

Tìm được liệt sỹ sau 1 tháng thu mẫu ADN

Cuối tháng 5/2025, thực hiện kế hoạch, Công an tỉnh Quảng Bình (nay là Công an tỉnh Quảng Trị) đã phối hợp với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (QLHC về TTXH), Bộ Công an và Công ty CP GeneStory thu mẫu ADN của thân nhân liệt sỹ chưa xác định được danh tính.

Ông Minh, anh trai ruột và bà Lan, em gái ruột (bên trái - áo xanh dương và áo cam) của liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội tại trụ sở công an chờ lấy mẫu ADN. Ảnh: CACC

Thân nhân của liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội cũng là một trong số đó, bao gồm lấy mẫu của ông Nguyễn Tiến Minh, anh trai ruột và bà Nguyễn Thị Lan, em gái ruột, hiện đang ở TP. Huế. May mắn thay, mẫu của bà Nguyễn Thị Lan đã trùng khớp với mẫu hài cốt mã số NCC4603, của liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội, hiện đang an nghỉ tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai (nay là tỉnh Gia Lai).

Ánh mắt của người đàn ông đã ghi gần 1 thế kỷ, trong đó, hơn nửa thế kỷ mong mỏi thương nhớ em trai. Ảnh: Khánh Trinh

Nhận được tin tức, gia đình thân nhân liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội vỡ òa niềm hạnh phúc. Nhóm chat của gia đình trên các nền tảng mạng rộn ràng thông tin. Con cháu ở các tỉnh miền Nam tại Lâm Đồng, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai hẹn nhau đến nghĩa trang để thắp nén nhang cho người thân đã bao năm chờ đợi. “Gia đình chúng tôi những ngày này vui lắm cháu ạ. Trong Nam có nhiều con cháu đang sinh sống nên đã hẹn nhau đặt xe, cùng đến thắp hương chào chú, bác… Vừa rồi có 2 đứa con của bác Minh ở Đồng Nai đã đến thắp hương trước, mua thêm cây thêm hoa để bên cho bác Hội vui, cũng ghi thêm tên bác trên tấm mộ vô danh để anh em đến sau thì biết mà tìm”, bà Nguyễn Thị Quý Điểm cho biết.

Hơn 50 năm đằng đẵng ngóng trông người thân, liên hệ kết nối biết bao người cùng hoàn cảnh nhưng may mắn chưa đến, nay chỉ sau 1 tháng thu mẫu ADN, gia đình thân nhân liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội đã tìm thấy phần mộ của người thân, kết thúc một chặng đường mong mỏi chờ đợi, canh cánh nỗi lòng day dứt. Vui và phấn khởi, ông Minh anh trai của liệt sỹ, những đêm đầu thao thức không ngủ được, lại nhớ về ký ức với em trai. Tâm sự với PV, giọng ông run run khấp khởi: “Mừng lắm cháu ạ, tìm được em thì bảo làm gì ông cũng làm, giờ tìm được rồi thì mừng không sao tả cho hết. Cảm ơn Đảng, cảm ơn Nhà nước và các cán bộ công an rất nhiều. Mới đó đây thôi mà tìm được cho nhà ông rồi. Chỉ mong có sức khỏe để một ngày đến trước mộ em thắp nén hương thiêng”, ông Minh chia sẻ.

Gia đình thân nhân liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội tìm đến phần mộ được thông báo là khớp mẫu ADN. Ảnh: Gia đình cung cấp

Trước đó, vào tháng 4 - 5/2025, Công an tỉnh Quảng Bình đã tích cực thực hiện kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sỹ chưa xác định được danh tính. Với sự tích cực phối hợp và làm việc của các đơn vị, chương trình đã thực sự ấn định “ngày trở về” cho các liệt sỹ vô danh, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự tri ân đối với những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Đặc biệt, đây là sự sẻ chia vô giá với những mất mát to lớn với thân nhân các liệt sĩ trong suốt nhiều năm qua.

Trước khi tìm thấy phần mộ, thân nhân liệt sỹ Nguyễn Quốc Hội vẫn luôn thờ tự ông. Ảnh: Khánh Trinh

“Mong rằng các gia đình khác đang tìm thân nhân liệt sỹ cũng sớm đón được tin vui như chúng tôi, để an tâm, an lòng, gia đình gặp nhau thắp một nén nhang”, bà Nguyễn Thị Quý Điểm tâm tư.

Khánh Trinh