Nhượng quyền ra nước ngoài – bước đi chiến lược cho startup Việt

Three O’Clock nhượng quyền các nước. Ảnh: DNCC

Startup Việt tăng tốc nhượng quyền

Trong bối cảnh mô hình nhượng quyền kinh doanh ngày càng phát triển, lĩnh vực thực phẩm và đồ uống (F&B) vẫn giữ vị trí trung tâm trong chiến lược mở rộng quốc tế của các thương hiệu Việt. Các tên tuổi lớn như Highlands Coffee và Trung Nguyen Legend đã có mặt tại các quốc gia, song sự xuất hiện của các startup trẻ như Three O’Clock, HappiTea, Phở’S... cho thấy xu hướng chuyển đổi từ doanh nghiệp lớn sang các doanh nghiệp linh hoạt, sáng tạo tiếp cận thị trường quốc tế.

Chẳng hạn, thương hiệu cà phê Three O’Clock sẽ khai trương 5 cửa hàng nhượng quyền đầu tiên tại Ấn Độ vào quí tới. Không chỉ dừng lại ở đó, hợp đồng ký kết hồi đầu năm còn cho phép FranGlobal mở rộng thương hiệu này tại Nepal, Sri Lanka và Bangladesh.

Bà Thuận Nguyễn, sáng lập kiêm CEO của chuỗi cà phê 24/7 này, chia sẻ mục tiêu mở ít nhất 100 cửa hàng trong vòng 10 năm tới nhằm tận dụng xu hướng chuyển dịch từ trà sang cà phê và các thức uống phù hợp giới trẻ. Thương hiệu cũng vừa ký hợp đồng nhượng quyền độc quyền quốc tế thứ hai tại các quốc gia trong Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC).

Hành trình của Phúc Tea với các hợp đồng nhượng quyền HappiTea tại Ấn Độ và các quốc gia như UAE, Saudi Arabia, Kuwait, Qatar... sau nhượng quyền tại Philippines cũng cho thấy chiến lược đầu tư bài bản của các doanh nghiệp trẻ. Đội ngũ của Phúc Tea đã đầu tư kỹ lưỡng vào việc chuẩn bị nguyên liệu, quy trình sản xuất, và chiến lược marketing phù hợp với đặc thù từng thị trường, qua đó thể hiện sự hiểu biết về yêu cầu địa phương và khả năng đáp ứng nhanh chóng các xu hướng tiêu dùng quốc tế.

Trong lĩnh vực ẩm thực, Phở’S không chỉ chú trọng đến việc chuẩn hóa mô hình vận hành và thiết kế mà còn hướng tới xuất khẩu nguyên liệu đặc trưng như bánh phở, nước phở sấy khô và các sản phẩm từ Việt Nam, nhằm nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia. Việc này không chỉ mở rộng thị trường mà còn góp phần quảng bá đặc sản Việt Nam ra thế giới, đồng thời tạo nền tảng cho ngành công nghiệp chế biến và xuất khẩu nguyên liệu nội địa.

Mảng dịch vụ lâu nay chưa nhượng quyền nhưng hiện một số startup Việt cũng đã bắt đầu ra quốc tế. Tận dụng lợi thế về chi phí cạnh tranh và công nghệ tối ưu, Công ty Gozo đã để ký 3 hợp đồng nhượng quyền tại Thái Lan, mở ra tiềm năng phát triển dịch vụ logistics trong khu vực ASEAN.

Theo CEO Phan Duy Minh, lợi thế của Gozo nằm ở giá dịch vụ thấp hơn khoảng 30% và phương thức nhượng quyền miễn phí, tức chỉ yêu cầu đối tác đầu tư mặt bằng, giúp mở rộng nhanh chóng mà không cần vốn lớn.

Chi nhánh Care With Love ở Campuchia trung bình phục vụ 20 khách hàng/ngày. Ảnh: DNCC

Trong khi đó, Care With Love đã có chi nhánh nhượng quyền đầu tiên tại Campuchia và sau gần 4 tháng hoạt động, doanh thu đã đạt khoảng 80% mục tiêu. Theo bà Trần Thảo Vi, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, sau thị trường Campuchia, Care With Love đang mở rộng ra Dubai và các quốc gia Trung Đông, đồng thời đàm phán để mở tại Philippines.

Theo bà, việc chuẩn hóa quy trình và lựa chọn đối tác có kinh nghiệm là yếu tố then chốt. Hơn nữa, sự hỗ trợ toàn diện từ tuyển dụng, đào tạo, huấn luyện đến giám sát được xem là chìa khóa quyết định thành công của mô hình nhượng quyền quốc tế trong lĩnh vực dịch vụ.

Phải “đóng gói mô hình” chứ không chỉ bán sản phẩm

Những bước tiến trên thể hiện xu hướng các startup Việt bắt đầu sử dụng mô hình nhượng quyền như một chiến lược mở rộng linh hoạt, dựa trên nền tảng công nghệ và chiến lược hợp tác, nhằm vươn ra thị trường quốc tế một cách bài bản và hiệu quả.

Dù vậy, thương hiệu Việt Nam tham gia nhượng quyền quốc tế hiện rất ít, nhất là theo mô hình độc quyền quốc gia còn đếm trên đầu ngón tay. Cho rằng có chưa đến 15 thương hiệu Việt nhượng quyền sỉ ở nước ngoài, chuyên gia Nguyễn Phi Vân nhấn mạnh, Việt Nam mới bắt đầu, chưa có tên trong bản đồ nhượng quyền trên thế giới. Doanh nghiện nên tập trung vào nhượng quyền sỉ hoặc độc quyền quốc gia thay vì mô hình đơn lẻ hiện nay.

Ngay như Napoli Coffee có hơn 3.000 cửa hàng nhượng quyền trong nước nhưng theo CEO Nguyễn Đức Hưng, chỉ có 4 cửa hàng tại Lào, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc, chủ yếu do các kiều bào đơn lẻ nhận nhượng quyền, chưa nhân bản được điểm bán theo mô hình chuyên nghiệp. Do đó, Napoli đang xây chuẩn quốc tế để hướng tới 100 cửa hàng trong 5 năm tới.

Trong lĩnh vực ẩm thực và dịch vụ, tiềm năng lớn nếu làm bài bản nhưng doanh nghiệp nhỏ gặp khó về chuyên nghiệp, hệ thống và niềm tin khi mở rộng ra quốc tế. Thách thức gồm khoảng cách địa lý, ngôn ngữ, kiểm soát vận hành, chất lượng dịch vụ, xuất khẩu nguyên liệu và nhân sự.

Phúc Tea đã nhượng quyền thị trường quốc tế. Ảnh: TL

Theo Chủ tịch HĐQT Care With Love, ngành dịch vụ khác biệt so với nhượng quyền F&B, đặc biệt khi mở rộng sang thị trường quốc tế như khu vực Vùng Vịnh. Thách thức lớn là tuyển dụng và đào tạo nhân sự phù hợp, tuân thủ văn hóa, luật pháp về giới tính và quy tắc tiếp xúc.

Các ngành lợi thế khác để doanh nghiệp nhượng quyền còn có thức uống, dệt may, da giày... Việt Nam có thể khai thác tài nguyên bản địa, xây dựng chuỗi giá trị như chế biến trà sang trà sữa, thay vì bán sản phẩm thô. Ngành dệt may, da giày có khả năng xây dựng thương hiệu riêng thay vì chỉ gia công. Xu hướng phát triển còn mở rộng sang công nghệ, các start-up như logistics, VR/AR...

Theo dự báo của công ty nghiên cứu thị trường Technavio, ngành nhượng quyền toàn cầu sẽ tăng trưởng khoảng 10% mỗi năm, đạt 4.380 tỉ đô la vào 2027. Chuyên gia như bà Vân nhấn mạnh, nhượng quyền là chiến lược mở rộng thị trường quốc tế hiệu quả cho mọi ngành, quan trọng là “đóng gói mô hình” chứ không chỉ bán sản phẩm. Các nông sản như trà, cà phê... đã nhượng quyền thành công, giúp tăng giá trị từ 30-70 lần nhờ nguyên liệu, nguyên phụ liệu, thương hiệu.

Cơ hội rất lớn nhưng quan trọng nhất vẫn là nội lực, khả năng của doanh nghiệp nắm bắt cơ hội này như thế nào.

Doanh nghiệp Việt đối mặt nhiều thách thức như thiếu nhân lực có kỹ năng và hiểu biết pháp lý, quy trình và nguyên liệu chưa chuẩn hóa, pháp luật chưa rõ ràng, cạnh tranh khốc liệt từ thương hiệu nước ngoài. Để vượt qua, cần sự hỗ trợ từ chính phủ, các tổ chức xúc tiến thương mại, tài chính nhằm nâng cao năng lực, hoàn thiện mô hình. Có động lực từ nhiều bên thì con đường chinh phục thị trường quốc tế của startup Việt mới có thể đem lại thành công lớn.

Lê Hoàng