'Những việc cần làm ngay' của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và bài học kinh nghiệm đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay

Ngày 25-5-1987, Báo Nhân Dân chính thức xuất hiện một chuyên mục mới - “Những việc cần làm ngay”, tác giả ký tên N.V.L đã đi thẳng vào vấn đề nóng bỏng của đất nước, thu hút sự quan tâm của đông đảo dư luận xã hội. Tiếp theo đó, hàng loạt bài viết đăng trên chuyên mục này được xuất hiện đều đặn mỗi số, từ số đầu tiên ra ngày 25-5-1987 đến số cuối cùng ngày 29-9-1990.

“Những việc cần làm ngay”, một mặt chính là phát “bắn súng lệnh” của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh vào những hiện tượng tiêu cực trong xã hội; mặt khác “tạo luồng sinh khí mới trong xã hội: Dân chủ, công khai, nói thẳng, nói thật, lời nói đi đôi với việc làm, góp phần đấu tranh chống tiêu cực, làm trong sạch bộ máy các cơ quan Đảng, Nhà nước”. “Những việc cần làm ngay” của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đến nay còn nguyên tính thời sự. Nghiên cứu “Những việc cần làm ngay”, chúng ta rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay.

Trước hết, xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải “lấy dân làm gốc”

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, đồng chí Nguyễn Văn Linh luôn sâu sát thực tiễn, hòa mình vào dân, gắn bó với dân, được dân tin yêu. Đồng chí luôn thấm nhuần và quán triệt tư tưởng của Hồ Chí Minh về “dân là gốc”, “dân làm gốc”, coi nhân dân là cội nguồn sức mạnh của Đảng. Vì vậy, trong chuyên mục “Những việc cần làm ngay”, đồng chí đã viết một số bài viết ngắn chứa đựng tinh thần “hãy gần dân hơn nữa, hãy nắm bắt thực tiễn một cách sinh động hơn, bớt đi cái quan liêu, hành chính, sơ cứng và chung chung để làm cho dân bớt khổ hơn và tin tưởng hơn ở người cán bộ đảng viên, tin ở Đảng”[1]. Và để làm được như vậy, theo đồng chí, việc quan trọng là phải làm tốt công tác dân vận, tạo sự đồng thuận, tham gia, đóng góp của nhân dân, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, “Kinh nghiệm đã chứng tỏ, nơi nào và lúc nào không tạo ra được phong trào cách mạng sôi nổi của quần chúng thì nơi đó và lúc đó công việc không tiến lên được, ngược lại tiêu cực phát sinh”[2].

Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh chúc Tết tại xã Giai Phạm, huyện Mỹ Văn, tỉnh Hải Hưng (cũ). Ảnh: TTXVN

Trên bất cứ cương vị công tác nào, đồng chí Nguyễn Văn Linh cũng xác định: “Phải kiên trì lấy dân làm gốc. Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”[3]. Điều này đã trở thành phương châm, nguyên tắc trong công tác lãnh đạo của đồng chí và để thực hiện tốt phương châm này, theo đồng chí: “Để dân được biết, phải thực sự công khai hóa mọi vấn đề cần thiết. Để dân tích cực bàn, phải dân chủ lắng nghe tiếng nói của họ và tiếp thu những ý kiến đúng. Để dân tự giác làm, tạo thành phong trào cách mạng thật sự, phải tôn trọng và bảo vệ lợi ích chính đáng của dân. Để dân hăng hái tham gia kiểm tra thì những phát hiện của dân phải được xử lý kịp thời, thưởng phạt nghiêm minh, chống trù dập dân dưới mọi hình thức”[4]. Vì vậy, một loạt bài viết và lời kêu gọi chống tiêu cực trên chuyên mục “Những việc cần làm ngay” đăng trên Báo Nhân Dân đã mau chóng nhận được sự hưởng ứng của đông đảo quần chúng. Hằng ngày tòa soạn Báo Nhân Dân nhận được nhiều thư của bạn đọc hưởng ứng “Những việc cần làm ngay”; hầu hết các tỉnh, thành phố, các bộ, ngành đều hưởng ứng và có các chỉ thị tích cực đối với “Những việc cần làm ngay” và nhanh chóng trở thành một phong trào rộng lớn trong xã hội, được phản ánh trên báo chí khắp cả nước.

Thứ hai, xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải kiên quyết đấu tranh chống tiêu cực

Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng chí Nguyễn Văn Linh hiểu sâu sắc rằng, sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta thành công được thì “cán bộ là khâu then chốt”, là khâu quyết định nhất để biến đường lối thành hiện thực, nhưng trong đó “cần chú ý rằng phẩm chất cách mạng là yếu tố hết sức cơ bản”[5]. Tuy nhiên, thực tế những năm đầu tiến trình đổi mới đất nước, việc thực hiện các quyết sách đổi mới gặp phải khó khăn, thách thức mà phần lớn đến từ những hiện tượng tiêu cực, đặc biệt là sự suy thoái của đội ngũ cán bộ, đảng viên đã tranh thủ lợi dụng kẽ hở của cơ chế cũ trục lợi cá nhân. Muốn thực hiện đổi mới thành công, theo đồng chí Nguyễn Văn Linh, chúng ta phải kiên quyết, kiên trì đấu tranh chống tiêu cực; giải quyết những ách tắc, trì trệ trong cơ chế cũ phải gắn liền với kiên quyết đấu tranh, loại trừ những kẻ đang lợi dụng cơ chế để trục lợi cho bản thân, làm phương hại đến tổ chức, đến đất nước.

Từ ngày 25-5-1987, trên “Những việc cần làm ngay”, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã phanh phui, vạch trần những hành vi tiêu cực của một số cán bộ, đảng viên, đặc biệt là những người có chức, có quyền trong bài viết như Nạn ngăn sông cấm chợ (ngày 11-6-1987), Nạn buôn lậu hàng hóa (ngày 19-11-1987), Nhập khẩu tràn lan hàng tiêu dùng xa xỉ làm tăng phí ngoại tệ (ngày 20-9-1989)…; đồng thời tố cáo những cán bộ, đảng viên có hành vi vi phạm đạo đức, lối sống, quan liêu, hách dịch, được thể hiện trong các bài viết như: Bài đăng ngày 9-6-1987, Tổng Bí thư đã kêu gọi lãnh đạo các cấp cần nêu gương tốt, không quan liêu, không bè phái để có đủ uy tín và sự nghiêm minh trong công việc; bài viết ngày 1-10-1987, đồng chí đã nhắc đến 2 văn kiện chỉ thị cho các ban, ngành, đoàn thể, địa phương “cần làm ngay” đó là: Nghị quyết của Bộ Chính trị “Về cuộc vận động làm trong sạch và nâng cao sức chiến đấu của tổ chức đảng và bộ máy nhà nước, làm lành mạnh các quan hệ xã hội” và Chỉ thị của Ban Bí thư “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng nhằm sử dụng tốt hơn báo chí trong công cuộc chống tiêu cực”…

Những bài báo với bút danh N.V. L đã khơi dậy và dẫn dắt phong trào đấu tranh chống tiêu cực, quan liêu, lãng phí trên cả nước. Cuộc đấu tranh này thể hiện quyết tâm của Đảng chấn chỉnh lề lối công tác, đẩy lùi tiêu cực, không cho phép bất cứ cá nhân nào, tập thể nào “có quyền đứng ngoài vòng pháp luật và kỷ cương của chúng ta”.

Quảng trường Nguyễn Văn Linh, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Ảnh: Báo Hưng Yên.

Thứ ba, xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách”

“Những việc cần làm ngay” đã tạo hiệu ứng tích cực trong nhân dân, trở thành một phong trào có sức lan tỏa lớn trên khắp cả nước, đã phá tan “sự im lặng đáng sợ” của những người, những cơ quan có trách nhiệm mà bấy lâu vẫn còn “mũ ni che tai”, tạo ra bầu không khí dân chủ, thẳng thắn, thấy đúng dám bảo vệ, thấy sai dám đấu tranh, dám nhìn thẳng sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật.

Trên chuyên mục “Những việc cần làm ngay”, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã phê phán những cán bộ, đảng viên có thái độ hời hợt và căn bệnh hình thức trong đấu tranh phê bình, tự phê bình: “Tính Đảng, tính nguyên tắc, tình thương yêu đồng chí đã bị thay thế bằng tính nể nang, thiếu thẳng thắn đấu tranh bảo vệ chân lý, bảo vệ việc đúng, người tốt”[6]. Trước thực trạng các hành vi tiêu cực: Quan liêu, tham nhũng, ức hiếp quần chúng… diễn ra ở nhiều nơi, cán bộ, đảng viên và người dân biết khá nhiều, khá lâu, nhưng người dám nói, dám đấu tranh thì ít. Cho nên, trên “Những việc cần làm ngay” đăng ngày 26-5-1987, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã khuyến khích, “Từ khi chuẩn bị Đại hội VI, Đảng và Nhà nước phát động phong trào nói thẳng, nói thật [...]. Các báo từ Bắc chí Nam đã đưa ra nhiều vụ việc sai phạm rất lớn do quần chúng phát hiện. Nhưng sau đó phần nhiều là một sự “im lặng đáng sợ”. Mong rằng từ nay phải “đổi mới”, chấm dứt tình trạng này”. Từ đây, nhiều báo ở trung ương và địa phương như Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Lao động, Đại đoàn kết, Sài Gòn giải phóng, Hà Nội mới..., các đài phát thanh và truyền hình đã tích cực hưởng ứng “Những việc cần làm ngay” với loạt chuyên mục “Hưởng ứng Những việc cần làm ngay” thường xuyên xuất hiện trên khắp các mặt báo.

Tiếp nối những quan điểm của đồng chí Nguyễn Văn Linh, Đảng ta trong suốt quá trình xây dựng và trưởng thành sau này đã quán triệt tinh thần “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách”. Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI của Đảng về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng” đã chỉ ra: “một số nơi có tình trạng những việc làm đúng, gương người tốt không được đề cao, bảo vệ; những sai sót, vi phạm không được phê phán, xử lý nghiêm minh”[7]; đến Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII, Đảng ta lại tiếp tục chỉ ra một trong những nguyên nhân chủ quan khiến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng còn nhiều hạn chế đó là: “Chưa chú trọng lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực”; đồng thời, chỉ rõ một trong 9 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị của một bộ phận cán bộ, đảng viên là: “Trong tự phê bình còn giấu giếm, không dám nhận khuyết điểm; khi có khuyết điểm thì thiếu thành khẩn, không tự giác nhận kỷ luật. Trong phê bình thì nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh…”[8].

Nhằm góp phần xây dựng và rèn luyện bản lĩnh người cán bộ, đảng viên, thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách như: Nghị quyết số 05-NQ/HNTW, ngày 20-6-1988, của Hội nghị Trung ương 5 khóa VI, về Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng bảo đảm thực hiện Nghị quyết Đại hội VI của Đảng, lần đầu tiên đưa vấn đề “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm” thành một tiêu chuẩn để đánh giá cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo. Đến Đại hội XII, Đảng ta đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ cần phải thực hiện trong công tác cán bộ, nhất là ở khâu tuyển chọn và bổ nhiệm cán bộ sao cho “lựa chọn những người có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm giữ các vị trí lãnh đạo, đặc biệt là người đứng đầu”[9]. Đồng thời, Đảng cũng ban hành Quy định số 08/QĐi/TW ngày 25-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương nhấn mạnh phải gương mẫu đi đầu, phê bình phải thành khẩn, dám nhận khuyết điểm, quyết liệt đấu tranh với tiêu cực, suy thoái. Gần đây nhất, tại Đại hội XIII, Đảng ta đã nêu quan điểm cán bộ, đảng viên phải dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, đây được coi là một trong những bộ tiêu chí quan trọng trong đánh giá và là thước đo bản lĩnh, trí tuệ, phẩm chất và đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay. Ngày 22-9-2021, Bộ Chính trị có Kết luận số 14-KL/TW cụ thể hóa chủ trương “khuyến khích, bảo vệ những cán bộ, đảng viên dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung”[10], đây chính là sự kế thừa và tiếp nối những quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh trong “Những việc cần làm ngay” của Đảng ta trong thời kỳ mới.

Là Tổng Bí thư của Đảng trong nhiệm kỳ đầu tiên của thời kỳ đổi mới, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã cùng tập thể chủ động sáng tạo, chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua những khó khăn với sự đồng tình, ủng hộ và tin tưởng tuyệt đối của quần chúng nhân dân. Đó là những cống hiến xuất sắc của đồng chí Nguyễn Văn Linh, góp phần làm nên thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới.

TS NGUYỄN THỊ THU HUYỀN, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

----------------------------------------------

[1] Lê Hồng Liêm: Chú Mười và những nghĩa tình để lại.In trong Nguyễn Văn Linh - hành trình cùng lịch sử, tr.397

[2] Nguyễn Văn Linh: Mãi mãi đi theo con đường Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2010, tr.50-51

[3] Nguyễn Văn Linh: Tuyển tập, tập II, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009, tr.24.

[4] Nguyễn Văn Linh: Mãi mãi đi theo con đường Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn, Sđd, tr.56

[5] Đồng chí Nguyễn Văn Linh với cách mạng Việt Nam và quê hương Hưng Yên, Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội, 2015, tr.125

[6] Đồng chí Nguyễn Văn Linh với cách mạng Việt Nam và quê hương Hưng Yên, Sđd, tr.127

[7]https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/he-thong-van-ban/van-ban-cua-dang/nghi-quyet-so-12-nqtw-ngay-16012012-cua-ban-chap-hanh-trung-uong-tai-hoi-nghi-ban-chap-hanh-trung-uong-lan-thu-4-khoa-xi-1694

[8] https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xii/nghi-quyet-so-04nq-tw-ngay-30102016-hoi-nghi-lan-thu-tu-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xii-ve-tang-cuong-xay-dung-chinh-550

[9] ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 206-207

[10] ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. CTQG Sự thật, Hà Nội, 2021, tập II, tr.243

----------------------------------------------------------------------------