Những toan tính của Israel về Somaliland

Cuộc họp khẩn của Liên đoàn Arab diễn ra một ngày sau khi Israel công nhận Somaliland là quốc gia độc lập tách khỏi Somalia. Tại cuộc họp, Đại sứ Somalia Ali Orari khẳng định, động thái của Israel chính là một hành động gây hấn và cấu thành “sự vi phạm trắng trợn và chưa từng có tiền lệ đối với luật pháp quốc tế”. Ông cáo buộc đây là một phần trong kế hoạch rộng lớn hơn của Israel nhằm mục đích trục xuất người Palestine.

“Chúng tôi khẳng định, Somalia sẽ không tham gia vào bất kỳ âm mưu nào nhằm trục xuất những người anh em Palestine khỏi vùng đất của họ. Chúng tôi cũng sẽ nỗ lực trong suốt nhiệm kỳ thành viên của mình tại Hội đồng Bảo an năm 2025 - 2026, và khi chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an vào tháng 1/2026, chúng tôi ngăn chặn những kế hoạch này và chống lại tham vọng của Israel. Somalia không chỉ xem động thái này như một cuộc tấn công của Israel vào một quốc gia Arab khác, mà còn coi đó là một cuộc tấn công trực tiếp ảnh hưởng đến toàn bộ an ninh quốc gia Ả Rập và an ninh hàng hải ở Biển Đỏ”, ông Orari nhấn mạnh.

Thủ tướng Israel Netanyahu. Ảnh: AP

Đại sứ các nước Arab khác tại cuộc họp cũng đã bày tỏ tình đoàn kết với Somalia, khẳng định sự ủng hộ đối với quốc gia “anh em” trong mọi vấn đề góp phần vào an ninh, ổn định, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước này.

Trước đó, ngày 27/12, Israel trở thành quốc gia đầu tiên công nhận Somaliland kể từ khi vùng lãnh thổ này tuyên bố độc lập khỏi Somalia năm 1991, khiến Somalia rơi vào tình trạng nội chiến kéo dài và bạo lực nghiêm trọng.

Truyền thông khu vực nhận định, động thái mới nhất của Israel - dù có nguy cơ dẫn đến những hệ lụy địa chính trị sâu xa trong khu vực - có thể giúp nước này củng cố sự hiện diện gần hơn với trung tâm Trung Đông, đặc biệt là tới gần một trong những đối thủ chính - lực lượng Houthi ở Yemen. Theo ông David Makovsky, Giám đốc Dự án chính sách Cận Đông về tiến trình hòa bình Trung Đông thuộc Viện Washington, việc Israel công nhận Somaliland có thể mở ra cánh cửa - chính thức hoặc không chính thức - cho phép Israel tiếp cận các cơ sở quân sự ở vùng lãnh thổ ly khai này để khắc chế các thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa của Houthi ở bên kia Vịnh Aden.

Bất chấp những toan tính của Israel, cộng đồng quốc tế tiếp tục phản đối động thái của quốc gia Trung Đông này. Qatar gọi hành động của Israel là “một tiền lệ nguy hiểm và hành động đơn phương đi ngược lại các nguyên tắc của luật pháp quốc tế”. Liên minh châu Phi “kiên quyết bác bỏ mọi sáng kiến hoặc hành động nhằm công nhận Somaliland là một thực thể độc lập”, dù không nêu đích danh Israel.

Cơ quan Hành động đối ngoại châu Âu (EEAS) hôm qua cũng nhấn mạnh “tầm quan trọng của việc tôn trọng sự thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ” của Somalia, đồng thời kêu gọi Somalia và Somaliland tiến hành “đối thoại thực chất” để giải quyết bất đồng.

Truyền thống Mỹ dẫn lời Tổng thống Donald Trump cho biết, Mỹ sẽ không đi theo bước đi của Israel trong việc công nhận nền độc lập của Somaliland. Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 28/12 tái khẳng định Washington tiếp tục công nhận toàn vẹn lãnh thổ của Somalia, “bao gồm cả lãnh thổ Somaliland”.

Động thái của Israel với Somaliland khiến chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu tới Mỹ được dư luận quan tâm nhiều hơn. Ông Netanyahu ngày 29/12 đã lên đường đến Florida và dự kiến sẽ có các cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng một số quan chức cao cấp của Nhà Trắng tại Mar-a-Lago trong các ngày 29-31/12. Hai bên dự kiến cũng sẽ thảo luận việc triển khai giai đoạn hai của thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza.

Đình Nam/VOV1 Tổng hợp