Những người đồng hành cùng bệnh nhân lao vùng khó tại Gia Lai

Giúp bệnh nhân chủ động điều trị

Trong một buổi tầm soát chủ động bệnh lao tại xã Ia Tul (tỉnh Gia Lai), anh Phan Văn Sửu- CSET tại xã Ia Tul đã phát hiện ông Rlan Hái (xã Ia Tul) có nhiều triệu chứng điển hình nghi mắc lao như: ho ra máu, sốt kéo dài, sụt cân và cơ thể suy nhược rõ rệt. Dù bệnh tình có dấu hiệu nặng nhưng khi được khuyến nghị đi khám, ông Hái nhiều lần từ chối với lý do “không có tiền đi viện”.

CSET Phan Văn Sửu đưa người bệnh đi khám và điều trị lao. Ảnh: ĐVCC

Nhận thấy rào cản lớn nhất là tâm lý còn e ngại và khó khăn về tài chính, CSET Phan Văn Sửu đã nhiều lần vào tận nhà để trò chuyện, giải thích về mức độ nguy hiểm của bệnh lao và quyền lợi bảo hiểm y tế khi khám-chữa bệnh tại cơ sở y tế. Với sự kiên trì và đồng hành của anh Sửu, gia đình ông Hái dần hiểu vấn đề và ông quyết định đến Trung tâm Y tế Ia Pa khám bệnh. Qua khám sàng lọc và xét nghiệm đờm, bác sĩ xác định ông bị mắc lao phổi.

Anh Sửu chia sẻ: “Sau khi ông Hái được đưa vào điều trị lao, tôi tiếp tục theo sát ông trong suốt quá trình dùng thuốc, nhắc ông uống thuốc đúng giờ, hỗ trợ đưa ông đến cơ sở Y tế và hướng dẫn chế độ dinh dưỡng cho ông. Hiện nay, sức khỏe của ông Hái đã cải thiện đáng kể và quan trọng hơn, ông đã hình thành thói quen chủ động tìm đến CSET mỗi khi có vấn đề về sức khỏe”.

Câu chuyện của ông Hái là một trong hàng trăm câu chuyện ghi dấu vai trò của CSET-những người bạn đồng hành giúp bệnh nhân lao vùng khó vượt qua rào cản, tiếp cận điều trị kịp thời và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Tại Gia Lai, nhiều người dân ở vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, còn gặp khó khăn trong tiếp cận dịch vụ y tế. Khoảng cách địa lý xa xôi, điều kiện kinh tế hạn hẹp, hạn chế về ngôn ngữ và hiểu biết về bệnh lao là những rào cản đối với việc phát hiện sớm người mắc bệnh này. Chính vì thế, vai trò của CSET càng trở nên quan trọng, bởi họ là những người am hiểu địa bàn, văn hóa, có khả năng tiếp cận trực tiếp và thấu hiểu khó khăn, vướng mắc của từng hộ gia đình để gần gũi, hỗ trợ.

CSET Ksor Thuên (ngoài cùng bên trái) thăm và hỗ trợ dinh dưỡng cho bệnh nhân lao điều trị tại Trung tâm Y tế Krông Pa. Ảnh: ĐVCC

Trong khuôn khổ Dự án Quỹ Toàn cầu phòng-chống lao 2025, các thành viên CSET tại Gia Lai cùng với sự hỗ trợ từ Trung tâm SCDI đã triển khai nhiều hoạt động quan trọng tại cộng đồng. Qua đó, các thành viên CSET đã góp phần vận động hàng ngàn trường hợp đi khám sàng lọc và phát hiện sớm hàng chục trường hợp mắc lao, giúp bệnh nhân được điều trị sớm và kịp thời.

Đồng hành cùng bệnh nhân lao vùng khó

Tham gia Mạng lưới cộng đồng phòng-chống Lao từ năm 2023, CSET Ksor Thuên (xã Ia Dreh) đã góp phần tuyên truyền tích cực về phòng-chống bệnh lao trong cộng đồng, đồng thời vận động hàng trăm người dân đi khám sàng lọc bệnh lao. “Nhiệm vụ của tôi là đi từng buôn, làng để nhận diện người có triệu chứng nghi lao, tư vấn và động viên họ đến cơ sở Y tế đẻ được khám tầm soát bệnh lao. Riêng từ tháng 9-2025 đến nay, tôi đã vận động gần 100 người dân đi khám sàng lọc, tầm soát chủ động bệnh lao. Trong số này có gần 20 người nghi ngờ mắc lao được chỉ định xét nghiệm đờm và qua xét nghiệm phát hiện 1 trường hợp mắc lao phổi”-anh Thuên nói.

Với trường hợp mắc lao mới, anh Thuên đã đồng hành cùng bệnh nhân trong việc giúp họ tuân thủ phác đồ điều trị, nhắc nhở uống thuốc đủ liều và đúng lịch, động viên họ kiên trì, không bỏ trị để tránh bệnh lao kháng thuốc gây nguy hiểm cho sức khỏe. “Nhờ vậy, bệnh nhân này đã điều trị được 3 tháng và chỉ khoảng 3 tháng nữa bệnh nhân có thể điều trị đủ liều trình, hồi phục sức khỏe và sinh hoạt bình thường”-anh Thuên cho hay.

Tương tự, anh R’ô Ýut-CSET tại xã Ia Tul cũng tham gia Mạng lưới cộng đồng phòng-chống Lao gần 3 năm nay. Anh Ýut thông tin: Từ tháng 10-2025 đến nay, tôi vận động trên 30 người đi khám sàng lọc và phát hiện 2 trường hợp mắc lao. Cả 2 trường hợp này đều đang được tôi hỗ trợ, giám sát trong việc tuân thủ điều trị. Đến nay, 2 bệnh nhân đã điều trị được 3 tháng. “Công việc tuy vất vả, nguy cơ lây nhiễm cao nhưng tôi không ngại vì mong muốn được giúp đỡ, hỗ trợ bà con, giúp người bệnh khám và phát hiện, điều trị bệnh lao, không để bệnh lây lan trong cộng đồng”-anh R’ô Ýut tâm sự.

Người dân tham gia buổi sàng lọc lao cộng đồng tại xã Ia Pa. Ảnh: ĐVCC

Theo chị Trịnh Thị Thu Hương-Điều phối viên SCDI tại Gia Lai, từ đầu năm 2025 đến nay, Mạng lưới cộng đồng phòng-chống Lao đã tiếp cận hơn 4.200 người và chuyển gửi gần 900 trường hợp đến cơ sở y tế để chụp X-quang, xét nghiệm đờm. Qua đó có 12 người được xác định mắc lao và hỗ trợ đưa vào điều trị. “Việc phát hiện và can thiệp sớm bệnh lao có ý nghĩa lớn đối với kiểm soát nguồn lây trong cộng đồng. Nhờ sự đồng hành này, nhiều người bệnh được phát hiện kịp thời và điều trị khỏi bệnh lao”-chị Hương nhấn mạnh.

NHƯ NGUYỆN