Những ngành học đón đầu xu thế

Do Việt Nam đang trong giai đoạn “chuyển mình” để tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu nên các ngành học gắn với công nghệ cao và hạ tầng hiện đại được coi như thử thách có sức hấp dẫn riêng với lứa học sinh 2007 ở kỳ tuyển sinh đại học năm nay.

Vi mạch bán dẫn - ngành chiến lược quốc gia

Xe tự hành - thiết bị sử dụng trí tuệ nhân tạo để nhận diện biển báo, vạch kẻ đường và đưa ra phương án xử lý thích hợp, hiện đang được sử dụng ở nhiều doanh nghiệp lĩnh vực vi mạch bán dẫn. Những thiết bị như thế này được đưa vào giảng dạy, giúp sinh viên có thể bắt nhịp với công việc ngay sau khi tốt nghiệp.

PGS.TS Bùi Huy Hải - Trưởng Khoa Điện tử và Kỹ thuật máy tính, Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật công nghiệp cho biết: "Nhà trường cũng chủ động hợp tác để mở các ngành mới, phát triển chương trình đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp, đồng thời cử giáo viên đi đào tạo tại nước ngoài, cập nhật công nghệ mới".

Dự báo đến năm 2030, ngành bán dẫn toàn cầu sẽ thiếu khoảng 1 triệu nhân lực. Với nguồn cung lao động dồi dào, đặc biệt là lao động trẻ và có chất lượng, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Dự kiến từ nay đến năm 2030, Việt Nam sẽ có khoảng 50.000 kỹ sư bán dẫn được đào tạo.

Ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam được dự báo sẽ vượt giá trị 6,16 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành một trong những trung tâm sản xuất quan trọng của nhiều doanh nghiệp bán dẫn lớn trên toàn cầu. Nhân lực bán dẫn chính là yếu tố quyết định và cũng là lợi thế của Việt Nam. Và Hà Nội tự tin là nơi có nhiều trường đại học có thể cung cấp một lượng lớn nguồn nhân lực bán dẫn có chất lượng.

Ngành học xương sống về phát triển hạ tầng

Công tác đào tạo nhân lực cho dự án đường sắt tốc độ cao không chỉ đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về kỹ thuật giao thông, cơ khí, điện - điện tử, điều khiển tự động mà còn yêu cầu phải thường xuyên cập nhật các công nghệ hiện đại đến từ các quốc gia có nền khoa học phát triển.

Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải cho biết đã cập nhật chương trình giảng dạy, điều chỉnh chương trình đào tạo để tiệm cận với công nghệ mới theo định hướng thực tiễn, tăng tỷ lệ thực hành lên hơn 40%.

Tại trường Đại học Giao thông vận tải, nhà trường cũng tích cực hội nhập quốc tế, học hỏi mô hình đào tạo từ châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đây cũng là cơ sở giáo dục đại học đào tạo sớm nhất và đầy đủ tất cả các phân ngành cốt lõi của hệ thống đường sắt hiện đại, từ trình độ đại học, thạc sĩ đến tiến sĩ, từ các chương trình đào tạo kỹ sư chuyên ngành đường hầm metro đến kỹ sư phương tiện đường sắt đô thị và tàu điện trên cao để đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

PGS.TS Nguyễn Văn Hùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông vận tải cho biết: "Tháng 3/2025, trường đã ban hành 7 chương trình đào tạo mới về đường sắt, hội nhập quốc tế trên cơ sở đối sánh với các chương trình đào tạo đường sắt của các nước có nền đường sắt hiện đại như Trung Quốc, Đức, Tây Ban Nha, Nhật Bản...; đồng thời, ban hành các chương trình đào tạo ngắn hạn để bồi dưỡng các cán bộ của tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Việt Nam trong tâm thế đón chờ khởi công đường sắt tốc độ cao vào tháng 12/2026 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ".

Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, nhu cầu nhân lực rất lớn, cần khoảng 260.000 nhân lực, thuộc nhiều lĩnh vực chuyên môn và trình độ khác nhau. Đây là một thách thức rất lớn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đồng bộ của các cơ sở đào tạo.

Ngành hàng không - vũ trụ: Cơ hội làm việc tầm quốc tế

Ngành Công nghệ Hàng không Vũ trụ đào tạo các kỹ sư đam mê chinh phục không gian. Chương trình đào tạo cung cấp các định hướng nghề nghiệp liên quan đến thiết kế, sản xuất các thiết bị bay không người lái, máy bay có người lái cỡ nhỏ, các hệ thống điều khiển, công nghệ vệ tinh. Các kỹ sư tốt nghiệp ngành học này có nhiều cơ hội tham gia vào các dự án quốc tế, cũng như đóng góp vào sự nghiệp phát triển công nghệ hàng không vũ trụ của quốc gia.

Sau 4 năm học, những kỹ sư trẻ tốt nghiệp ngành hàng không vũ trụ đều có cơ hội việc làm với mức thu nhập tốt. Nhiều người trong số đó lại muốn học tập nghiên cứu tiếp, để phục vụ cho sự nghiệp đào tạo lĩnh vực mới mẻ này ở Việt Nam.

PGS.TS Vũ Đình Quý, Trường Cơ khí, Đại học Bách khoa Hà Nội chia sẻ: "Bộ Chính trị đã ra Nghị quyết 57 về phát triển khoa học công nghệ, trong đó ngành hàng không cũng được coi là ngành mũi nhọn. Đây là thuận lợi trong tương lai để ngành hàng không để phát triển. Ở lĩnh vực hàng không dân dụng, hiện Việt Nam đã có mạng lưới cảng hàng không rất phát triển; số lượng đội bay và các hãng hàng không cũng đáp ứng nhu cầu đi lại rất nhiều... đây là những yếu tố thuận lợi để đào tạo ngành này trong hiện tại và thời gian tới".

Hiện tại, Việt Nam có các cơ sở giáo dục đại học đang đào tạo ngành kỹ thuật, công nghệ hàng không vũ trụ, bao gồm: Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội; Đại học Bách khoa Hà Nội; Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TP. HCM; Học viện Hàng không; Trường Sĩ quan Không quân; Trường Đại học Việt Pháp…

GS.TS Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: "Thời gian vừa qua, chúng tôi nhận được kết quả rất tốt trong nền tảng phát triển một ngành đào tạo liên ngành, xuyên ngành mới tại Trường Đại học Công nghệ, gắn với một lĩnh vực đặc thù ở Việt Nam. Thời gian tới, nhà trường tiếp tục đầu tư chương trình đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh, cũng như đầu tư nghiên cứu các sản phẩm ứng dụng trong ngành hàng không vũ trụ".

Tại trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại, đạt chuẩn quốc tế trong quá trình đào tạo đã giúp sinh viên khi tốt nghiệp nắm vững những kiến thức chuyên môn chuyên sâu, có thể làm việc được ngay hoặc tiếp tục theo học các chương trình sau đại học trong nước và quốc tế.

Thu Trang