Những nếp chợ giữ hồn phố cổ

Hà Nội trong tôi

Ảnh minh họa

Nhắc đến chợ Hà Nội mà quên chợ Đồng Xuân thì hẳn là thiếu đi một "lát cắt" đặc sắc của mảnh đất Kinh kỳ. Chợ Đồng Xuân không chỉ lớn nhất, lâu đời nhất mà còn mang dáng dấp của nơi giao thương sầm uất bậc nhất Hà thành. Trong những vòm mái cong đặc trưng, tiếng nói cười của tiểu thương rộn rã như một bản hòa âm của đời sống. Có thể nói, ở khu chợ này, “thượng vàng hạ cám” cái gì cũng có. Các hàng vải, quần áo, hàng đồ khô, những gian quà bánh, mứt kẹo, rồi cả khu buôn sỉ lúc nào cũng đông như mắc cửi. Đồng Xuân có cái ồn ã rất riêng, nhưng ẩn dưới nhịp sống tưởng như gấp gáp ấy lại là sự tiếp nối của những gia đình gắn bó qua nhiều thế hệ. Từ người bán hàng “thời vụ” đến những quầy hàng gia truyền, ai cũng giữ cho mình một nếp làm ăn tử tế, thứ đã tạo nên uy tín và danh tiếng của khu chợ hơn trăm năm tuổi này.

Từ chợ Đồng Xuân, đi về hướng hồ Hoàn Kiếm, ta đến với chợ Hàng Bè. Có thể nói, đây một “kho tàng” nhỏ của ẩm thực Hà thành. Người Hà Nội trước mùa lễ Tết thường tìm đến đây để sắm những nguyên liệu làm nên mâm cơm cổ truyền. Chợ nhỏ, nằm khiêm nhường giữa khu phố cổ tấp nập, nhưng lại chất đầy các đặc sản tinh tế: ruốc tôm, sá sùng, tôm he, nấm hương, các loại “đồ khô”, cá kho, mắm tép chưng thịt,… tất cả đều mang đến sự hài lòng cho nhiều thế hệ người nội trợ khéo đất Hà thành.

Hà Nội có một khu chợ khá đặc biệt bởi giờ họp chợ vào rạng sáng, đó là chợ Long Biên. Đêm chưa tàn đã nghe tiếng xe tải, xe thồ, tiếng gọi nhau trong làn sương sớm. Chợ chuyên bán sỉ hoa quả, rau củ từ khắp các địa phương đổ về. Nơi ấy luôn hối hả, nhưng nếu đứng lại một phút, ta sẽ thấy vẻ đẹp của sự tảo tần.

Trong đêm vắng, lưng áo của những người vận chuyển, bốc xếp hàng thấm đẫm mồ hôi. Thấp thoáng những đôi bàn tay ửng đỏ vì lạnh của các cô các bác vẫn thoăn thoắt chọn hàng. Ánh đèn vàng hắt xuống khu chợ thật ấm áp, làm sáng lên nụ cười của những người lao động lam lũ nơi đây. Chợ Long Biên không đẹp theo nghĩa thông thường, nhưng nơi đây được ví như mạch nguồn giao thương của TP.

Chợ Mơ như một nếp gấp cũ của Hà Nội, nơi những âm thanh rộn ràng từ sớm mai tới khi chiều buông. Ở chợ Mơ, người ta không chỉ mua thức ăn cho bữa cơm, mà còn gom cả mùi Hà Nội xưa: mùi lá dong từ chiếc bánh chưng mới bóc, mùi cốm non thoảng ra từ gánh hàng rong, mùi hoa cau phảng phất ở tiệm hoa nhỏ xinh nơi góc chợ. Cái bình dị ấy khiến mỗi bước đi đều như chạm vào một miền ký ức, để ta thấy Hà Nội vẫn còn đây, ấm áp, hiền hòa và rất đỗi thân thương. Nhưng điều níu chân nhiều người nhất lại là hương vị của những món ăn đã thành “thương hiệu” của chợ Mơ. Món chả bì vàng ruộm, thơm nức, đường gân bì nổi rõ quyện cùng lá thìa là xanh xanh thật hấp dẫn. Đặc biệt, những bìa đậu Mơ trắng mịn, ai đã từng nếm đều nhớ mãi bởi cái vị béo nhẹ, thanh mát. Chợ Mơ luôn có một thứ nhịp sống riêng, không quá vội, không quá chậm, chỉ vừa đủ để người ta cảm thấy mình đang sống giữa một Hà Nội đời thường, cũ mà ấm tình.

Từ ngày 1/1/2026, khi thuế khoán được xóa bỏ, nhiều tiểu thương như được trút bớt gánh nặng trên vai. Từ sạp hàng lâu năm ở các chợ lớn đến những người buôn bán nhỏ đều có thêm sự nhẹ nhõm để tiếp tục gây dựng sinh kế. Và hơn hết, chính là cơ hội để các khu chợ được hồi sinh mạnh mẽ hơn, văn minh hơn mà vẫn giữ trọn nét văn hóa truyền thống.

Hà Nội rồi sẽ đổi thay, sẽ phát triển với những khu thương mại lớn, những con phố sáng đèn… nhưng mong rằng, những nếp chợ vẫn còn mãi. Tương lai Hà Nội sẽ tràn đầy sức sống, ngày một đẹp hơn khi những giá trị cũ được trân trọng song hành cùng những đổi thay mới.

Chợ ở Hà Nội không chỉ là nơi mua bán, mà là chứng nhân sống động của Hà Nội cùng thời gian, nơi lưu giữ ký ức thương hồ của một TP luôn biết tự làm mới mình, mà vẫn gìn giữ cốt cách xưa.

Vy Anh