Những lưu ý để không mất quyền được bồi thường bảo hiểm khi xe ngập nước

Do ảnh hưởng của bão số 11, Hà Nội những ngày qua nhiều tuyến phố ngập sâu, hàng loạt phương tiện chết máy giữa dòng nước.

Cùng thời điểm, TP.HCM cũng liên tục mưa lớn khiến nhiều tuyến đường biến thành “sông”.

Những chiếc xe ngâm trong lũ lịch sử ở Thái Nguyên. Ảnh: V.LONG

Thiệt hại về tài sản là không thể tránh khỏi. Trong tình huống này, câu hỏi được nhiều chủ xe quan tâm là: Bảo hiểm chi trả thiệt hại do ngập nước trong trường hợp nào, mức bồi thường ra sao?

Không phải trường hợp nào cũng chi trả

Luật sư Nguyễn Văn Nhanh, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết việc chủ xe mua bảo hiểm vật chất cho ô tô, trong đó có điều khoản chi trả thiệt hại do ngập nước là rất cần thiết, giúp giảm đáng kể chi phí sửa chữa và khắc phục hậu quả khi rủi ro xảy ra.

Tuy nhiên, việc có được bồi thường hay không, cũng như mức bồi thường cụ thể, còn phụ thuộc vào các điều khoản được quy định trong hợp đồng bảo hiểm mà chủ xe đã ký với công ty bảo hiểm.

Luật sư Nguyễn Văn Nhanh, Đoàn Luật sư TP.HCM

Để được chi trả bảo hiểm khi ô tô bị ngập nước, chủ xe cần đặc biệt lưu ý một số yếu tố quan trọng sau:

Thứ nhất, chủ xe phải tham gia bảo hiểm vật chất ô tô (còn gọi là bảo hiểm thân vỏ xe) và hợp đồng bảo hiểm này phải còn hiệu lực tại thời điểm xảy ra thiệt hại. Chỉ khi hợp đồng vẫn đang có giá trị pháp lý, công ty bảo hiểm mới xem xét trách nhiệm bồi thường cho chủ xe.

Thứ hai, cần xác định xe ô tô bị ngập nước là do di chuyển trong vùng ngập nước hay là do xe dừng, đỗ (tầng hầm, ngoài đường,…) bị ngập nước để xác định sự kiện bảo hiểm. Việc xác định này có yếu tố quan trọng để yêu cầu bồi thường từ công ty bảo hiểm bởi:

- Đối với thiệt hại phần động cơ do xe di chuyển trong vùng ngập nước (hiện tượng thủy kích), đa số công ty bảo hiểm xếp vào điều khoản loại trừ trách nhiệm bồi thường trong hợp đồng bảo hiểm vật chất ô tô. Nếu chủ xe có nhu cầu được bảo vệ trong trường hợp này, cần mua thêm gói bảo hiểm thủy kích hoặc thỏa thuận bổ sung điều khoản mở rộng trong hợp đồng ngay từ đầu.

- Theo Điều 17 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, hợp đồng bảo hiểm phải quy định rõ phạm vi bảo hiểm, đồng thời nêu cụ thể các điều khoản loại trừ trách nhiệm theo Điều 19 của luật này. Vì vậy, khi ký kết hợp đồng, người mua cần đọc kỹ các điều khoản để hiểu rõ trường hợp nào được bồi thường, trường hợp nào không, từ đó lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp với nhu cầu và rủi ro thực tế

Việc xác định nguyên nhân cụ thể khiến xe bị hư hỏng do ngập nước là bước rất quan trọng để xem xét trách nhiệm chi trả của công ty bảo hiểm. Theo đó, cần làm rõ thiệt hại phát sinh là do (i) xe bị thủy kích khi di chuyển trong vùng ngập, hay (ii) xe đang dừng, đỗ thì bị nước tràn vào – một sự kiện khách quan. Kết quả xác định này sẽ là căn cứ để xem xét xe có thuộc phạm vi bảo hiểm hay không.

Nếu hợp đồng bảo hiểm vật chất xe có quy định phạm vi bảo hiểm bao gồm các rủi ro do thiên tai, bão, lũ, ngập nước, chủ xe sẽ được bồi thường khi xe bị hư hại do các nguyên nhân khách quan này.

Tuy nhiên, riêng trường hợp xe bị thủy kích, tức nước tràn vào buồng đốt gây hỏng động cơ thì chỉ được chi trả nếu chủ xe có mua thêm điều khoản bổ sung bảo hiểm thủy kích.

Ngược lại, nếu thiệt hại phát sinh do lỗi chủ quan của chủ xe, chẳng hạn như cố khởi động xe khi đang ngập nước, tự ý di chuyển vào vùng ngập, hoặc tự sửa chữa trước khi giám định thì công ty bảo hiểm có quyền từ chối bồi thường, nếu không thuộc phạm vi trách nhiệm bảo hiểm hoặc trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.

Ngập nước khác với thủy kích

Chia sẻ về thực tế chi trả bảo hiểm, đại diện Công ty Bảo hiểm MIC Sài Gòn cho biết phạm vi bảo hiểm tức là chịu trách nhiệm bồi thường cho chủ xe những thiệt hại vật chất do thiên tai, tai nạn bất ngờ, không lường trước được trong những trường hợp sau: Đâm va (bao gồm cả va chạm với vật thể khác ngoài xe cơ giới), lật, đổ, chìm, rơi toàn bộ xe, bị các vật thể khác rơi vào; Hỏa hoạn, Cháy, nổ; Những tai họa bất khả kháng do thiên nhiên; Mất cắp, mất cướp toàn bộ xe.

Ngoài ra, MIC còn thanh toán những chi phí cần thiết và hợp lí theo thỏa thuận tại hợp đồng bảo hiểm khi xảy ra tổn thất thuộc phạm vi bảo hiểm, bao gồm: Ngăn ngừa, hạn chế tổn thất; Chi phí cứu hộ và vận chuyển tới nơi sửa chữa gần nhất; Giám định tổn thất nếu thuộc trách nhiệm bảo hiểm.

Đối với quy định mức chi trả, số tiền bảo hiểm là số tiền mà chủ xe yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm bảo hiểm cho xe của mình và được ghi trên Giấy chứng nhận bảo hiểm/Hợp đồng bảo hiểm và không lớn hơn giá thị trường của xe.

Chủ xe có thể thỏa thuận tham gia bảo hiểm bằng hoặc thấp hơn giá trị thị trường của xe.

Làm rõ về định nghĩa ngập nước và thủy kích, ông Nguyễn Khắc Xuân (Giám đốc điều hành Công ty TNHH Hỗ trợ Bảo hiểm InFair) cho biết ngập nước là xe bị ngập; còn thủy kích là hiện tượng nước tràn vào động cơ qua cửa hút gió gây hư hỏng động cơ.

“Ngập nước là một rủi ro cơ bản được bảo hiểm, không phải mua thêm điều khoản mở rộng nào. Do đó, khi xe bị ngập mà ảnh hưởng đến động cơ, hệ thống điện thì sẽ được bồi thường bảo hiểm thuộc phạm vi bảo hiểm”- ông Xuân nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông chia sẻ thêm không phải lý do bất khả kháng nào cũng được phía bảo hiểm chi trả, bởi các rủi ro này thường được ghi rõ trong hợp đồng bảo hiểm. Do vậy, chủ xe cần hiểu rõ phạm vi hợp đồng của mình để sẵn sàng những phương án đòi hỏi quyền lợi một cách đầy đủ, hợp lý.

Cũng theo ông Xuân, nếu xe không mua điều khoản thủy kích, mà công ty bảo hiểm lại loại trừ thiệt hại động cơ là không đúng; bởi ngập nước chứ không phải thủy kích nên chủ xe sẽ được bồi thường 100%. Nếu có mua điều khoản thủy kích mà đơn vị bảo hiểm đòi đền theo điều kiện thủy kích (thông thường là chỉ bồi thường 70%-80%) cũng không đúng.

“Còn hệ thống điện, một số công ty loại trừ thiệt hại hệ thống điện do xe hoạt động trong vùng ngập nước. Xe bị lũ nhấn chìm khi không hoạt động nên không bị loại trừ”- ông Xuân nói thêm.

Do đó, ông Xuân cho rằng các trường hợp trên sẽ được đơn vị bảo hiểm bồi thường 100% cho chủ xe. Còn nếu bị thủy kích thì chịu khấu trừ theo điều khoản thủy kích riêng phần động cơ.

Chế tài bồi thường, gọi đúng phải là giảm trừ bồi thường, là một điều khoản trong quy tắc bảo hiểm xe cơ giới của các doanh nghiệp bảo hiểm. Quy tắc bảo hiểm luôn quy định nghĩa vụ của chủ xe/lái xe (bên mua bảo hiểm) khi xảy ra tổn thất (giữ hiện trường, thông báo ngay cho bảo hiểm để cử giám định viên đến giám định, báo cơ quan công an giải quyết tai nạn…).

Trường hợp bên mua bảo hiểm không thực hiện đúng và đầy đủ trách nhiệm dẫn đến khó khăn cho việc giải quyết bồi thường (phát sinh thêm thời gian, chi phí) hoặc gây thiệt hại thêm cho đối tượng bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền giảm trừ (chế tài) bồi thường tương ứng với tổn thất/chi phí phát sinh thêm.

Nguyên tắc giảm trừ bồi thường: Khi chủ xe bị giảm trừ số tiền bồi thường theo nhiều tỷ lệ khác nhau cho các hành vi vi phạm khác nhau, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ lựa chọn áp dụng duy nhất một loại giảm trừ số tiền bồi thường theo tỷ lệ cao nhất.

THẢO HIỀN - THY NHUNG