Những lần vượt bão cùng dân của nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ

Ông Lê Huy Ngọ, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã từ trần sáng 16/9 tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 88 tuổi. Ông vốn được nhắc đến là "Bộ trưởng bão lũ", "ông già bão lũ" vì rất nhiều lần ông lăn lộn trong mưa lũ, trực tiếp chỉ đạo cứu dân, cứu lúa, cứu làng.

Nguyên Bộ trưởng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Lê Huy Ngọ.

Từ tháng 10/1997, ông Lê Huy Ngọ làm Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiêm Trưởng Ban chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương. Và bắt đầu từ đây là hành trình chống bão cùng người dân của ông.

Đầu tháng 11/1997, bão Linda đổ bộ vào Côn Đảo và các tỉnh Nam Bộ như Trà Vinh, Sóc Trăng, Kiên Giang, Cà Mau. Khi đó ông Lê Huy Ngọ vừa nhậm chức được 10 ngày. Ngay lập tức, ông triệu tập cuộc họp Ban chỉ đạo. Được phép của Thủ tướng, Bộ trưởng Lê Huy Ngọ thành lập tổ công tác đặc biệt do mình phụ trách, đi vào tâm bão để trực tiếp chỉ đạo quân và dân ứng phó cơn bão lịch sử.

Đêm đó, bão càn quét trên vùng biển Vũng Tàu. Sáng hôm sau, lực lượng cứu nạn, cứu hộ ngồi trên trực thăng bay ra khơi, từ trên máy bay nhìn xuống, một cảnh tượng đau lòng hiện ra: người dân đang bám vào tàu thuyền bị vỡ, phao cứu sinh, can nhựa đựng nước…dày đặc như đang tắm biển.

Khi được hỏi, ông Lê Huy Ngọ chia sẻ đây là mất mát khiến ông ám ảnh nhất trong những năm tháng phòng chống bão lũ. Bộ trưởng Lê Huy Ngọ kể lại rằng ông đã chỉ đạo các địa phương, các đơn vị Quân khu 7, Quân khu 9, Không quân, Biên phòng…khắc phục hậu quả suốt 1 tháng trời.

Một cơn báo khác đó là trận “đại hồng thủy” tháng 11/1999, trận lũ lụt kinh hoàng xảy ra ở Quảng Trị - Quảng Ngãi và Huế là nơi bị nặng nề nhất.

Ông Lê Huy Ngọ trực tiếp chỉ đạo ứng cứu trận lũ lịch sử miền Trung năm 1999. (Ảnh tư liệu).

Bộ trưởng Lê Huy Ngọ từng chia sẻ lại kỷ niệm này trên báo chí: "Chúng tôi dùng xuồng, xe lội nước của quân đội đi ra phố; có chỗ ngập 1,8m, có chỗ ngập 2m. Bà con tất cả trèo lên mái nhà. Đi đến đâu bà con cũng giơ tay lên mái nhà: Cứu chúng tôi với, cứu chúng tôi với. Cả đêm hôm ấy cứu được 7 - 8 chục người".

Vừa xong công việc ở Huế thì tổ công tác đặc biệt nhận được bức điện của UBND tỉnh Quảng Nam báo cáo hồ Phú Ninh có sức chứa hàng trăm triệu m³ nước nguy cơ vỡ, đe dọa trực tiếp TP Tam Kỳ. Nếu vỡ đập, hơn 300 triệu m³ nước trong lòng hồ là một quả bom khổng lồ dội xuống đồng bằng và chắc chắn hàng chục ngàn hộ dân Quảng Nam bị cuốn ra biển Đông trong chốc lát.

"Tôi nhớ khi ấy là 3 giờ chiều 4/12/1999. Vừa xuống máy bay, tôi lên đập Phú Ninh ngay. Sau khi đi thị sát tình hình về, đúng 7 giờ tối tôi đề nghị họp khẩn cấp. Khi ấy nước hồ Phú Ninh đã lên đến cao trình 35m. Mức báo động đỏ buộc phải xả lũ nếu không sẽ vỡ. Nhưng xả lũ thì Tam Kỳ ngập 1m8 rồi, xả nữa thì ngập tất và nguy hiểm nhất là trẻ con và các cụ. Còn giữ lại thì có đảm bảo không?

Sau khi bàn bạc, đoàn công tác và anh em ở Quang Nam chọn phương án: giữ tràn với mức tối thiểu và giữ đê quyết liệt nhất, cao nhất để đảm bảo nước không tràn qua đê và không thể để vỡ đập thì được không. Bởi xả lũ ban đêm như thế thì không được, mà để đập chịu đựng đúng như thế cũng không chịu nổi vì lũ cũng về. Vì thế kết hợp cả hai: xả tràn mức tối thiểu để nước về đến đâu tràn đến đấy đồng thời tăng cường lực lượng.

Suốt 2 giờ sáng ngồi trên cái đập Phú Ninh ấy đo nước rồi trông nước. Cả đêm hôm ấy, đập Phú Ninh an toàn.

Có thể nói là trận quyết chiến chúng tôi nhớ đời và chúng tôi nghĩ đến bà con của mình, nghĩ đến Nhân dân, nghĩ đến lực lượng vũ trang, lực lượng cán bộ kỹ thuật phối hợp xử lý tình huống với sự chỉ đạo kiên quyết, quyết liệt, nhưng đủ sức về trí tuệ cũng như về mặt tổ chức lực lượng là bài học quý giá", ông Ngọ kể lại.

Bộ trưởng Lê Huy Ngọ (áo sẫm, bên phải) kiểm tra công tác phòng, chống lụt bão năm 1999 cùng Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu. (Ảnh tư liệu).

Sau này khi về hưu, mỗi khi được báo chí phỏng vấn, ông Ngọ vẫn không quên nhắc về bão lũ. “Nói là về hưu chứ thực ra chưa nghỉ ngày nào, lúc nào đầu óc cũng nghĩ tới bão lụt, lúc nào có bão là thấy sốt ruột, nó trở thành nếp sống rồi các chú ạ. Họ nói tôi là bộ trưởng có khuôn mặt buồn cũng đúng. Thú thật là vui làm sao được vì mình trải nghiệm quá nhiều cơn bão, nhìn thấy quá nhiều cảnh người dân khốn khó sau cơn bão, nó trở thành ám ảnh, ám ảnh như người chiến sĩ chứng kiến nhiều đồng đội hi sinh.

Bão lụt là tai họa với dân. Khi đó dân cần sự có mặt của mình nhất, chứ không phải lúc nào khác. Sự có mặt của mình chính là sự có mặt của Đảng, Nhà nước”, ông Ngọ từng bày tỏ.

PHẠM DUY (Tổng hợp)