Những hạt sậm màu trong sữa bột có hại cho sức khỏe không?

Chị Nguyễn Thị Loan (Tây Hồ, Hà Nội) lo lắng khi mua một hộp sữa bột về pha cho con trai đang học lớp 1 uống. Khi bé uống hết, chị thường không để ý nhưng gần đây, chị Loan thấy trong đáy cốc xuất hiện những hạt nhỏ màu nâu sậm hoặc vàng đen chìm xuống đáy ly. Bà mẹ trẻ lo lắng sữa ảnh hưởng tới sức khỏe của con.

Về lo lắng này, Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn - Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Phó Tổng Thư ký Tổng Hội Y học Việt Nam cho biết, trường hợp trên không phải hiếm. Rất nhiều bà mẹ khi pha sữa bột vào một ly thủy tinh sạch thấy những hạt nhỏ màu nâu sậm, vàng hay đen ở đáy ly lo ngại sữa giả hay nấm mốc nhưng thực chất không phải như vậy.

Bác sĩ Trương Hồng Sơn. Ảnh: BSCC.

Nếu gõ cụm từ “hạt đen trong sữa bột” trên công cụ tìm kiếm để tìm câu trả lời đó là thứ gì, nhiều kết quả dẫn tới diễn giải tiêu cực như “sữa mốc”, “sữa hư”, “sữa có lẫn tạp chất”.

Sau khi loại trừ các nguyên nhân như dị vật lạ, nấm mốc thì có thể những hạt màu sậm, màu đen trong ly sữa thực chất là những hạt cháy xém, xuất hiện trong quá trình trình sấy phổ biến trong sản xuất sữa bột.

Theo bác sĩ Sơn, thành tố cháy là các hạt bột nhỏ có màu từ vàng, cam, nâu đến đen, hình thành do quá trình sấy khô sữa ở nhiệt độ cao gây ra. Tùy theo nhiệt độ sấy mà các hạt này sẽ có màu từ vàng nâu đến đen (nhiệt độ càng cao, màu càng đậm).

Đây là một chuỗi phản ứng hóa học xảy ra giữa các hợp chất chứa nitơ (chủ yếu là protein có trong sữa) và đường khử (đường lactose trong sữa) khi tiếp xúc với nhiệt độ đủ cao trong một khoảng thời gian nhất định. Sản phẩm của phản ứng này tạo ra các hợp chất màu nâu sẫm khiến các hạt sữa chuyển thành màu nâu nhạt, nâu, đến đen, tùy thuộc vào mức độ quá nhiệt.

Hạt đen trong sữa bột do quá trình sản xuất. Ảnh minh họa

Để phân biệt thành tố cháy xuất phát khi sữa bột bị nhiệt quá cao với nấm mốc, bác sĩ Sơn cho biết các phụ huynh có thể quan sát các hạt nhỏ đồng chất với bột sữa, kích thước nhỏ, màu từ vàng nhạt đến nâu hoặc đen, tan chậm hơn trong nước so với phần bột sữa còn lại.

Còn những hạt nấm mốc hay tạp chất ngoại lai (như mảnh nhựa, kim loại, côn trùng) thường có hình dạng và màu sắc khác biệt rõ rệt (sợi tơ, cứng sáng, màu trắng - xanh - đen không đều) hoặc bề mặt cứng, sáng, sắc cạnh và không tan theo sữa.

Hầu hết các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định hạt sữa cháy xém không gây hại cho người dùng và không ảnh hưởng đến giá trị dinh dưỡng hay an toàn của sữa. Đó không phải vi khuẩn, nấm mốc cũng không phải kim loại nặng hay chất hóa học có hại.

Nếu xét về mức độ ảnh hưởng dinh dưỡng, phản ứng trên có thể dẫn đến giảm nhẹ một số vitamin và protein trong sữa, nhưng do tổng lượng hao hụt rất thấp nên không ảnh hưởng đáng kể đến giá trị dinh dưỡng tổng thể của sản phẩm. Các nhà sản xuất sữa luôn kiểm soát nghiêm ngặt nhiệt độ sấy để đảm bảo thành phần cháy ở mức tối thiểu, tuân thủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc tế.

Bác sĩ Sơn khuyến cáo người tiêu dùng không nên hoang mang hoặc vội vàng bỏ sữa. Điều quan trọng là phân biệt thành tố cháy với tạp chất nguy hiểm hoặc nhiễm khuẩn vi sinh, nấm mốc.

Cần kiểm tra điều kiện bảo quản, nhiệt độ hay độ ẩm cao có thể làm bột mốc hoặc vón cục - là dấu hiệu hư hỏng do bảo quản không đúng cách, nhưng thành tố cháy thì do hình thành ngay trong quá trình sản xuất khi sữa được sấy ở nhiệt độ cao, không liên quan đến lỗi bảo quản.

Phương Thúy