Những điều kiêng kỵ trong tháng Bảy âm lịch từ dân gian

Nguồn gốc tháng "cô hồn"

Theo Đạo giáo Trung Hoa, vào tháng 7 âm lịch, Diêm Vương mở “Quỷ môn quan” cho các vong hồn được tự do dạo chơi nhân gian. Đến Rằm tháng 7, cửa ngục lại khép, linh hồn trở về cõi âm. Quan niệm này theo bước chân người Hoa di cư, hòa trộn với tín ngưỡng bản địa và dần trở thành một phần trong đời sống tâm linh người Việt.

Ảnh mang tính chất minh họa.

Sách Tục thờ cúng của người Việt của Bùi Xuân Mỹ có ghi: “Rằm tháng Bảy, các tội nhân ở cõi âm được tha một ngày, bởi vậy các gia đình ở dương gian làm cỗ bàn cúng gia tiên, đốt vàng mã, tụng kinh độ trì cho họ”. Còn trong Phong tục thờ cúng của người Việt (NXB Văn hóa Thông tin), ngày này được gọi là Xá tội vong nhân – dịp mà người dân bày mâm cúng chúng sinh, ban phát lễ vật cho các vong linh không nơi nương tựa.

Không chỉ Việt Nam, một số quốc gia châu Á như Ấn Độ, Campuchia, Nhật Bản cũng có những nghi lễ tương tự, thể hiện sự đồng cảm giữa người sống và người chết.

30 điều kiêng kỵ trong tháng "cô hồn"

Từ bao đời, dân gian truyền miệng những điều nên tránh trong tháng 7 âm lịch. Dưới đây là những kiêng kỵ tiêu biểu: Không đi chơi đêm, tránh gặp ma quỷ lang thang. Không tùy tiện đốt vàng mã, hạn chế “mời gọi” cô hồn tụ tập. Không nhổ lông chân, quan niệm “một sợi lông chân quản ba con quỷ”. Không phơi quần áo ban đêm, tránh để ma quỷ “mượn tạm”. Không ăn vụng đồ cúng, đồ cúng thuộc về người âm, ăn trước dễ rước họa. Không treo chuông gió ở đầu giường, âm thanh dễ thu hút vong hồn.

Không nhặt tiền lẻ rơi, tiền cúng rải, ai nhặt sẽ gánh họa thay. Không gọi tên nhau vào ban đêm, tránh để ma quỷ “ghi nhớ” và bám theo. Không hù dọa người khác, người bị giật mình dễ mất vía.

Không cắm đũa giữa bát cơm, hình thức gợi nhớ cúng tế. Không mua xe cộ, tránh vận hạn, đặc biệt ngày sát chủ. Không đứng gần góc tường, nơi tối tăm được cho là chỗ ma quỷ trú ngụ.

Không chụp hình qua gương, gương mang âm tính, dễ dẫn dụ vong linh. Không để dép quay mũi vào giường, tránh để ma quỷ “nhận diện” người ngủ.

Không cắt tóc, sợ âm khí xâm nhập, dễ đau ốm. Không cúng đồ mặn, tránh khơi dậy “tham, sân, si” của vong hồn. Không bơi lội ban đêm, ao hồ sông nước vốn nhiều âm khí.

Không chụp ảnh vào ban đêm , tránh chụp phải hình ảnh không mong muốn. Không soi gương buổi tối, ngại va phải ánh mắt của linh hồn. Không đứng dưới bụi tre, cây đa, cây đề, nơi thường gắn với chuyện tâm linh. Không ở một mình trong phòng tối, dễ bị ảnh hưởng bởi âm khí.

Không thức khuya, ban đêm là thời gian âm thịnh. Không mài dao kéo, âm thanh tạo sát khí, hút tà ma. Không thề thốt hay nói bậy, lời lẽ bất kính dễ xúc phạm vong linh. Không may hoặc mặc quần áo trắng, màu gắn với tang lễ. Không vay mượn tiền đầu tháng, sợ xui rủi cả tháng. Không ra đường giờ Chính Ngọ (12 giờ trưa) , thời khắc âm khí mạnh.

Không làm vỡ bát đĩa, báo hiệu điềm gở trong gia đạo. Không nhìn lại phía sau khi đi nơi vắng, dễ bị “mời gọi” tà khí. Không chặt cây cổ thụ. cây già được coi là nơi trú ngụ của linh hồn.

Những điều kiêng kỵ này vừa mang màu sắc tín ngưỡng vừa phản ánh kinh nghiệm sống xưa: tránh ra ngoài khuya, không nghịch dao kéo, không bơi lội tùy tiện… đều là cách để người dân tự bảo vệ mình.

Những món ăn cần tránh ngày Rằm tháng 7

Ngoài kiêng kỵ hành động, dân gian còn dặn dò về một số món ăn không nên dùng dịp Rằm tháng 7: Thịt chó mang điềm dữ, dễ gặp xui rủi. Thịt vịt có tính hàn, dễ gây chia rẽ, khẩu nghiệp. Cháo trắng là món cúng cô hồn, gắn với quỷ đói. Cá mè có mùi tanh, dễ hao tài tán lộc. Ăn trứng vịt lộn dễ gặp chuyện rủi ro, bất an. Các loài bò sát (ba ba, rùa, rắn...) đều mang nhiều âm khí.

Thay vào đó, nhiều gia đình chọn mâm cỗ chay, vừa thanh tịnh vừa thể hiện lòng từ bi.

Nhìn sâu hơn, những điều cấm kỵ trong tháng cô hồn không chỉ đơn thuần gắn với yếu tố tâm linh. Chúng phản ánh triết lý sống của người Việt: tôn trọng cõi âm, biết kính sợ những gì vô hình, đồng thời răn dạy con người sống cẩn trọng, hướng thiện.

Dân gian có câu: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Kiêng kỵ không phải mê tín mà là cách để nhắc nhở con người sống chậm lại, giữ sự cân bằng giữa đời sống vật chất và tinh thần. Quan trọng hơn, các cụ xưa vẫn dặn: “Tu nhân tích đức, làm việc thiện thì tự khắc an yên”.

Tháng cô hồn vì thế không chỉ là tháng của những điều kiêng kỵ, mà còn là dịp để mỗi người nhìn lại bản thân, hướng tới hiếu nghĩa với tổ tiên, lòng từ bi với tha nhân và sự cẩn trọng trong cuộc sống. Dù tin hay không, những lời nhắc nhở dân gian vẫn còn giá trị cho đến hôm nay – như một lớp văn hóa truyền thống bồi đắp tâm hồn người Việt.

Như Hương (tổng hợp)