Những câu hỏi lớn sau vụ cháy khu chung cư ở Hong Kong

Vào 14 giờ 51 phút ngày 26-11, chính quyền đặc khu Hong Kong (Trung Quốc) ghi nhận cuộc gọi đầu tiên thông báo về việc khu chung cư Wang Fuk Court có cháy. Ngọn lửa sau đó lan sang nhiều khối nhà thuộc khu chung cư này.

Ông Vạn sống tại tầng 8 của một tòa nhà thuộc khu chung cư Wang Fuk Court.

Khi ngọn lửa nuốt trọn khối nhà liền kề khối chung cư ông Vạn đang sống, ông vẫn bình thản ngồi xem tivi trong nhà mà không hề hay biết mối nguy hiểm đang rình rập. Ngay cả khi nghe thấy tiếng ồn ào bên ngoài và tiếng còi báo động hú vang từ xa, ông vẫn nghĩ đây là một buổi chiều ồn ào thường thấy ở Hong Kong.

Chỉ khi nghe thấy tiếng mọi người kêu cứu, ông mới đứng dậy nhìn ra ngoài cửa sổ căn hộ. "Ngay khi tôi mở cửa sổ, tôi đã nhìn thấy khói" – ông với đài CNN.

Khói bốc lên từ khu chung cư Wang Fuk Court tại Hong Kong. Ảnh: SOUTH CHINA MORNING POST

Ông Vạn sau đó đã ôm 2 con chó và cầm lấy ví chạy xuống cầu thang thoát hiểm. Chỉ vài phút sau khi ông sơ tán, đám cháy đã được tuyên bố là cấp độ 4 – cấp độ cao thứ hai trong thang báo động 5 năm cấp ở Hong Kong. Đến khoảng 18 giờ cùng ngày, đám cháy được tuyên bố báo động ở cấp độ 5.

7 trong 8 khối nhà thuộc khu chung cư Wang Fuk Court bị cháy. Ông Vạn là một trong số rất nhiều người dân bị ảnh hưởng được chuyển đến nơi ở tạm thời, với nỗi lo lắng, đau buồn và tuyệt vọng.

"Không còn nhà để về. Chúng tôi không còn gì, kể cả quần áo” – ông nói.

Câu hỏi và điều tra

Tính đến sáng 29-11, vụ cháy đã làm 128 người thiệt mạng, 78 người bị thương. Khoảng 200 người vẫn đang mất tích và con số thương vong dự kiến còn tăng lên. Lực lượng cứu hộ đang đi vào các khu chung cư bị cháy để tìm kiếm các nạn nhân.

Một số người cho biết trước khi vụ cháy xảy ra, cư dân đã cảnh báo về tính an toàn của quá trình cải tạo chung cư và kêu gọi chính quyền hành động.

Trên một nhóm Facebook được cho là dành dành cho cư dân của khu chung cư Wang Fuk Court, một số người cho biết họ đã bày tỏ lo ngại về vật liệu lưới xây dựng bao quanh tòa nhà từ tháng 10-2024.

Một số tài khoản cho biết họ đã báo cho cơ quan lao động Hong Kong về việc nguy cơ hỏa hoạn có thể xảy ra. Một tài khoản khác nói rằng cơ quan lao động đã đưa ra cảnh báo cho các nhà thầu sau khi kiểm tra bất ngờ tại hiện trường.

Trả lời CNN, cơ quan lao động Hong Kong cho biết họ đã tiến hành 16 cuộc kiểm tra an toàn tại khu chung cư Wang Fuk Court từ tháng 7-2024 đến tháng 11-2025, "bao gồm việc xem xét liệu tấm phủ bảo vệ thi công (thường được gọi là lưới che giàn giáo) – được lắp đặt trên các giàn giáo của các tòa nhà trong khu chung cư – có đáp ứng các yêu cầu của cơ quan này hay không".

"Cuộc kiểm tra gần đây nhất được thực hiện vào ngày 20-11, sau đó cơ quan lao động một lần nữa gửi văn bản nhắc nhở các nhà thầu về sự cần thiết phải thực hiện các biện pháp phòng cháy chữa cháy phù hợp" – cơ quan này cho biết.

Quy định về an toàn giàn giáo tre của Hong Kong yêu cầu tất cả lưới che giàn giáo phải là vật liệu chống cháy. Theo CNN, quy định này không được xem là luật nhưng nếu vi phạm và dẫn đến thiệt hại, tòa án có thể viện dẫn quy định này.

Các quan chức và cảnh sát cũng cho biết họ nghi ngờ các vật liệu xây dựng được tìm thấy tại các căn hộ bao gồm lưới bảo vệ, vải bạt và tấm phủ nhựa không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn.

Họ cũng tìm thấy các tấm xốp – một vật liệu dễ cháy chặn cửa sổ của nhiều căn hộ. Ông Vạn cũng cho biết ông từng nhìn thấy tấm xốp như vậy trong cầu thang tòa chung cư ông sống.

Nhiều cư dân cũng đặt câu hỏi về tốc độ sơ tán và hiệu quả của hệ thống báo cháy. Vào tối 26-11, một cư dân cho biết không có ai đến căn hộ của cô để yêu cầu cô sơ tán khi đám cháy bắt đầu.

Lực lượng cứu hộ tại hiện trường vụ cháy. Ảnh: SOUTH CHINA MORNING POST

Một cư dân khác cho biết gia đình ông ngửi thấy mùi lửa và nghe thấy tiếng giàn giáo tre cháy, đổ bên ngoài tường tòa nhà, nhưng chuông báo cháy của tòa nhà không reo.

Ủy ban Chống Tham nhũng Độc lập của Hong Kong hôm 27-11 thông báo họ đã thành lập một nhóm chuyên trách để điều tra các hành vi tham nhũng có thể xảy ra liên quan dự án cải tạo khu chung cư Wang Fuk Court. Ngoài ra, chính quyền Hong Kong cũng thông báo tất cả khu nhà ở đang trong quá trình cải tạo lớn sẽ được kiểm tra an toàn.

Những cư dân dễ bị tổn thương

Khu chung cư Wang Fuk Court nằm tại một khu phố được nhiều người yêu thích vì có nhiều phố đi bộ, đường dành cho xe đạp rộng rãi.

Wang Fuk Court cũng là một phần trong chương trình nhà ở xã hội của chính quyền Hong Kong, nhằm cho thuê hoặc bán nhà ở giá rẻ cho các gia đình có thu nhập thấp.

Theo CNN, Hong Kong thường xuyên được xếp hạng là một trong những thị trường bất động sản đắt đỏ nhất thế giới, nên những căn hộ thuộc khu nhà ở xã hội này được rất nhiều người dân quan tâm. Nhu cầu các căn hộ này cao đến mức các người dân phải đặt hàng mấy năm mới có thể có cơ hội mua được một căn hộ.

Tính đến năm 2024, gần 45% dân số Hong Kong – tương đương 3,3 triệu người – sống trong các loại hình nhà ở xã hội.

Đến nay, số liệu cụ thể về những người bị ảnh hưởng trong vụ cháy vừa qua vẫn chưa được thống kê. Tuy nhiên, số liệu dự đoán cho thấy nhiều người bị ảnh hưởng là những người cao tuổi.

Những cư dân bị ảnh hưởng do vụ cháy. Ảnh: SOUTH CHINA MORNING POST

Ông Vạn và vợ đều ngoài 40 tuổi. Ông sống trong một căn hộ ban đầu do cha mẹ ông mua. Ông cho biết hầu hết hàng xóm của ông đều lớn tuổi hơn ông nhiều.

Theo ông Vạn, trong số những người mới mua được nhà trong khu chung cư này, những người trẻ nhất cũng đã ngoài 60 tuổi.

Một cư dân họ Nguyên cho biết ông rất lo lắng cho cha mẹ mình vì họ đã ngoài 70 tuổi và sống trong một căn hộ riêng biệt, nhưng cùng tầng với nhà của ông tại khu chung cư. Chiều 26-11, ông Nguyên vội vã chạy về khu chung cư khi nghe tin nơi này bị cháy, nhưng ông không được phép vào tòa nhà.

Kể từ đó đến nay, ông vẫn chưa nghe được tin tức gì về cha mẹ mình.

KHOA ĐIỀM