Nhìn lại hoạt động tư vấn phát hành trái phiếu của Công ty Cổ phần Chứng khoán Dầu khí (PSI)

Với tình trạng 69 doanh nghiệp chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo thông cáo báo chí của Bộ Tài chính ngày 7.4.2023, kéo theo tình trạng Người Sở hữu trái phiếu (Trái chủ) phải đi kiện, đòi tiền … gây ảnh hưởng trật tự trị an xã hội và niềm tin của nhà đầu tư. Trong thời gian qua Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã có những động thái và chỉ đạo tích cực trong việc hỗ trợ thị trường và doanh nghiệp.

Tuy nhiên xét lại việc phát hành và phân phối Trái phiếu doanh nghiệp không chỉ là hoạt động của Tổ chức Phát hành – Doanh nghiệp và Nhà đầu tư (Tổ chức – Cá nhân) mà còn có sự tham gia của các Công ty Chứng khoán, trong vai trò là đơn vị tư vấn, đại lý phát hành, phân phối, lưu ký và đại diện người sở hữu trái phiếu. Vậy trách nhiệm của Công ty chứng khoán ở đâu khi xảy ra sự việc không đáng có nêu trên

Trong nghiệp vụ tư vấn phát hành, Đơn vị tư vấn – Công ty chứng khoán sẽ tư vấn cho doanh nghiệp về khối lượng trái phiếu phát hành, kỳ hạn, lãi suất để đảm bảo nhu cầu sử dụng vốn của doanh nghiệp cũng như phân tích tài chính, dòng tiền, tài sản bảo đảm để bảo vệ khoản đầu tư của Trái chủ. Nhưng khi đơn vị tư vấn có năng lực chưa đủ đáp ứng yêu cầu của nghiệp vụ hoặc cố tình chỉnh sửa sai thông tin, sẽ dẫn đến tình trạng doanh nghiệp sử dụng dòng vốn sai mục đích, không đúng kế hoạch, dẫn đến không có khả năng thanh toán Trái phiếu đến hạn.

Báo Đại biểu Nhân dân sẽ đi cùng với bạn đọc, phân tích năng lực của các Công ty Chứng khoán trong công tác tư vấn phát hành Trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian qua.

Công ty Cổ phần Chứng khoán Dầu khí – PSI

Công ty Cổ phần Chứng khoán Dầu khí được thành lập và hoạt động từ năm 2006, là công ty thành viên của Tập đoàn Dầu khí, Ngân hàng PVCombank và cổ đông chiến lược SMBC Nikko (Nhật Bản). Trụ Sở hiện tại của công ty tại Tầng 2 Tòa nhà Hanoitourist, số 18 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Theo danh sách do Hiệp hội Trái phiếu Việt nam cung cấp, PSI tư vấn phát hành cho 27 lô trái phiếu với tổng trị giá 12.451 tỷ đồng trong năm 2021-2022, cụ thể như sau:

Danh sách trái phiếu do PSI tư vấn phát hành

Ngày 21.2.2023, PSI thông báo sự kiện vi phạm gói trái phiếu NVLH2123009, và dẫn tới vi phạm chéo hai gói NVLH21232014 và NVLH2224006. Đây là 3 gói Trái phiếu do PSI tư vấn phát hành cho Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc NoVa. Tính đến thời điểm hiện tại, Trái chủ của 3 lô Trái phiếu này vẫn chưa nhận được tiền gốc của mình. Phía Tổ chức Phát hành - Novaland đang rất tích cực đàm phán với Trái chủ.

Với sự khó khăn của thị trường Bất động sản nói chung, các doanh nghiệp bất động sản do PSI tư vấn như Hưng Thịnh Investment, Hải Phát, Tiến Phước, Trung Nam, Galactic, An Khải Hưng ... cũng đang có công văn đến Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội về việc chậm trả gốc, lãi cho Trái chủ. Gói Trái phiếu của Unity (công ty con của Novaland) cũng đang ghi nhận lỗ 124 tỷ đồng tại thời điểm cuối năm 2022.

Gói Trái phiếu của Bất Động sản Đại Hùng gặp trục trặc trong quá trình chuyển tiền cũng đang chậm thanh toán cho Trái chủ tại kỳ trả lãi thứ 2 trong năm 2022. Cùng lý do với Gói Trái phiếu của Trung Nam tại PSI.

Đáng lưu ý, tháng 6.2022 PSI tư vấn phát hành thành công 2 gói Trái phiếu cho CTCP Thương Mại Đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu (PSH) với tổng trị giá 800 tỷ đồng. Chỉ ít ngày sau đó, PSH bất ngờ công bố lỗ 263 tỷ đồng trong BCTC Quý 2.2022.

CTCP Thương Mại Đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu (PSH) báo lỗ hàng trăm tỷ đồng trong quý 2.2022 ngay sau khi PSI tư vấn phát hành thành công 2 lô trái phiếu trị giá 800 tỷ đồng.

Sự việc khiến cho nhiều trái chủ của PSH ngỡ ngàng vì thời điểm khi quyết định xuống tiền thực hiện đầu tư công ty đang làm ăn có lãi (cụ thể lãi 339 tỷ đồng ghi nhận vào 31.12.2021) nhưng ngay sau đó công ty lại báo lỗ. Tính đến thời điểm cuối năm 2022, PSH vẫn ghi nhận lỗ 236 tỷ đồng, việc này tương đương với PSH sẽ khó khăn trong việc trả gốc và lãi trong thời gian tới.

Trong 27 gói Trái phiếu doanh nghiệp do PSI tư vấn, ngoài các gói trái phiếu của TIKI (đã đáo hạn và thanh toán đầy đủ), Kinh Bắc (mua lại trước hạn), Mavin Austfeed (đang trả lãi đều đặn) và 02 gói trái phiếu của chính PSI, các gói Trái phiếu còn lại đều đang gặp vấn đề tài chính và khả năng thanh toán. Theo PSI, đối với các gói trái phiếu do đơn vị tư vấn phát hành, PSI luôn nỗ lực làm việc với tổ chức phát hành để bảo đảm quyền lợi cho các trái chủ.

Về hoạt động kinh doanh của PSI, năm 2022 công ty ghi nhận lợi nhuận đạt 26,5 tỷ đồng, giảm 24,5% so với năm 2021. Chi tiết hơn, doanh thu từ hoạt động môi giới giảm mạnh từ 128 tỷ đồng năm 2021 xuống còn 69 tỷ đồng năm 2022. Đồng thời số dư kỹ quỹ của khách hàng để giao dịch chứng khoán cũng giảm từ 548 tỷ đồng (2021) xuống 377 tỷ đồng (2022).

Phạm Bách