Nhiều vi phạm trong trưng bày, mua bán sản phẩm thuốc lá

Điều 25 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định rõ: Doanh nghiệp, đại lý buôn bán, đại lý bán lẻ thuốc lá phải có giấy phép bán thuốc lá theo quy định của Chính phủ; người chịu trách nhiệm tại điểm bán của đại lý buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; đại lý bán lẻ, điểm bán lẻ không trưng bày quá một bao, một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá... Tuy nhiên, theo ghi nhận của các địa phương, quy định này vẫn đang bị vi phạm công khai.

Nhiều cửa hàng, quán cà phê vẫn vi phạm quy định pháp luật về trưng bày các sản phẩm thuốc lá.

Tại nhiều cửa hàng, quán cà phê, điểm bán lẻ xăng dầu hay tiệm tạp hóa ven đường, thuốc lá được bày biện ngay trước mắt khách hàng, nằm cạnh quầy tính tiền hoặc treo dọc theo các kệ hàng dễ thấy. Không ít điểm còn trưng bày nhiều loại, bao thuốc khác nhau, kèm theo bảng giá, thậm chí quảng cáo bằng hình ảnh bắt mắt. Việc làm này không chỉ vi phạm quy định của pháp luật mà còn gây tác động tiêu cực đến người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ - nhóm đối tượng dễ bị thu hút bởi hình ảnh và sự hiện diện dày đặc của sản phẩm.

Theo các chuyên gia y tế, mỗi hình thức trưng bày hay quảng bá gián tiếp đều góp phần duy trì sự hấp dẫn của thuốc lá, làm giảm hiệu quả của các biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá. Khi thuốc lá được trưng bày công khai ở nơi mua sắm, vô tình trở thành hình thức quảng cáo, kích thích sự tò mò, nhất là đối với thanh thiếu niên.

Theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, hành vi trưng bày quá số lượng quy định hoặc quảng cáo thuốc lá có thể bị phạt từ 3-5 triệu đồng. Mặc dù đã có quy định về mức xử phạt, tuy nhiên việc kiểm tra, xử lý vi phạm vẫn còn buông lơi. Một phần do lực lượng kiểm tra, xử lý tại địa phương còn mỏng và chưa có quy định cụ thể rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ xử phạt trong lĩnh vực này. Mặt khác, vì lợi nhuận từ kinh doanh thuốc lá, nhiều cơ sở vẫn cố tình lờ đi các quy định của pháp luật và tiếp tục vi phạm.

Bác sĩ Hồ Thanh Đảm, Trưởng khoa Truyền thông giáo dục sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau, cho biết: "Việc trưng bày thuốc lá công khai không chỉ vi phạm quy định mà còn vô tình tạo ra hình thức quảng cáo ngầm, khiến sản phẩm trở nên quen thuộc, dễ tiếp cận, đặc biệt với giới trẻ. Hình ảnh thuốc lá xuất hiện thường xuyên ở các điểm bán góp phần duy trì thói quen hút thuốc trong cộng đồng, cản trở nỗ lực giảm tỷ lệ người hút".

Thời gian qua, Cà Mau có nhiều nỗ lực trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá, nhất là đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng.

Thời gian qua, Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá tỉnh có nhiều nỗ lực trong phòng, chống tác hại thuốc lá tại địa phương. Đặc biệt, công tác truyền thông phần nào thay đổi nhận thức của những người kinh doanh, mua bán và sử dụng thuốc lá. Một số cơ sở kinh doanh thực hiện nghiêm túc quy định trưng bày và mua bán sản phẩm thuốc lá. Đa phần vi phạm xảy ra ở các điểm bán nhỏ lẻ, tạp hóa, quán cà phê..., tuy nhiên, lại gây ảnh hưởng rất lớn đến nỗ lực phòng, chống tác hại thuốc lá của tỉnh.

Thực thi hiệu quả Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan quản lý mà còn đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội. Khi người dân hiểu, cơ sở kinh doanh tuân thủ và chính quyền giám sát chặt chẽ, sẽ là bước tiến thực sự hướng tới môi trường không khói thuốc, vì sức khỏe cộng đồng.

Lê Kim