Nhiều trường công lập ở Hà Nội vẫn quá tải sĩ số, có nên mở rộng đào tạo song bằng?

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã tổng kết đề án thí điểm và đề án kéo dài thí điểm Chương trình đào tạo song bằng (tích hợp chương trình giáo dục quốc gia Việt Nam với Chương trình quốc tế Cambridge). Trên cơ sở đó, Sở dự kiến sẽ mở rộng ở nhiều trường công lập tại Hà Nội.

Vấn đề này đang nhận được sự quan tâm lớn từ lãnh đạo các cơ sở giáo dục phổ thông. Trong đó, nhiều ý kiến băn khoăn về khả năng triển khai chương trình song bằng khi gắn với điều kiện thực tế còn quá tải sĩ số.

Nhiều trường công lập vẫn đang quá tải sĩ số

Theo thông báo tuyển sinh lớp 1 năm học 2025-2026 của Trường Tiểu học Nguyễn Trãi (phường Khương Trung, Hà Nội), nhà trường tuyển 450 chỉ tiêu cho 10 lớp - trung bình 45 học sinh/lớp.

Ảnh chụp màn hình

Bên cạnh đó, căn cứ vào Kế hoạch số 09/KH-PGDĐT ngày 26/3/2025 của Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân (cũ) về số lượng và phân tuyến tuyển sinh vào lớp 1 năm học 2025-2026, rất nhiều cơ sở giáo dục tiểu học có chỉ tiêu trên 40 học sinh/lớp.

Cụ thể, Trường Tiểu học Nguyễn Trãi có chỉ tiêu 450 học sinh/10 lớp (tương đương trung bình 45 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Đặng Trần Côn có chỉ tiêu 315 học sinh/7 lớp (tương đương đương 45 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Thanh Xuân Nam có chỉ tiêu 360 học sinh/8 lớp (tương đương đương 45 học sinh/lớp), Trường Tiểu học Kim Giang có chỉ tiêu 450 học sinh/10 lớp (tương đương đương 45 học sinh/lớp), Trường Tiểu học Nhân Chính có chỉ tiêu 270 học sinh/6 lớp (tương đương đương 45 học sinh/lớp), Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung có chỉ tiêu 360 học sinh/8 lớp (tương đương đương 45 học sinh/lớp), Trường Tiểu học Khương Đình có chỉ tiêu 450 học sinh/10 lớp (tương đương đương 45 học sinh/lớp).

Một lớp học tại Trường Tiểu học Nguyễn Trãi (phường Khương Trung, Hà Nội) phải kê bàn học lên gần sát mép bàn giáo viên vì đông học sinh. Ảnh: Nam Hòa

Không gian phía cuối lớp cũng khá chật chội. Ảnh: Nam Hòa

Còn tại trường Tiểu học Hoàng Liệt (phường Hoàng Liệt, Hà Nội), theo hiệu trưởng nhà trường chia sẻ hiện trường có 40 lớp với sĩ số trung bình từ 40-50 học sinh/lớp.

Trong khi đó, Khoản 1, Điều 16, Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT ban hành điều lệ trường tiểu học quy định rõ: "Mỗi lớp học có không quá 35 học sinh do một giáo viên chủ nhiệm phụ trách".

Việc trường công lập ở Hà Nội quá tải sĩ số đã diễn ra nhiều năm qua. Điều đó đặt ra băn khoăn khi trường lớp còn quá tải sĩ số như vậy, liệu việc mở rộng triển khai đào tạo chương trình song bằng với trường công lập có khả thi?

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Bích Hạnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hoàng Liệt cho rằng chủ trương triển khai chương trình song bằng là rất tốt, bởi điều này sẽ giúp học sinh có điều kiện phát triển ngoại ngữ, chuẩn bị cho quá trình hội nhập sau này.

Tuy nhiên, hiệu quả của việctriển khai chương trình song bằng phụ thuộc nhiều vào điều kiện thực tế của từng trường. Với những trường đã có nền tảng tốt về giảng dạy tiếng Việt, cơ sở vật chất đảm bảo, đội ngũ giáo viên đầy đủ và nằm trong khu vực có mặt bằng dân trí cao thì việc áp dụng chương trình song bằng chắc chắn sẽ đạt hiệu quả cao.

Ngược lại, đối với những trường còn khó khăn về điều kiện dạy học, cơ sở vật chất hạn chế, đội ngũ giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu, cũng như học sinh đến từ nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn thì việc triển khai sẽ gặp không ít thách thức.

“Trường Tiểu học Hoàng Liệt hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế: diện tích hẹp, cơ sở vật chất chưa đáp ứng, đội ngũ giáo viên vừa phải điều chuyển sang Trường Tiểu học Bùi Quốc Khái (mới thành lập tại phường Hoàng Liệt) nên chưa đảm bảo tỷ lệ, cộng thêm mặt bằng dân trí tại địa bàn chưa đồng đều, nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn, cha mẹ ít có điều kiện quan tâm sâu sát đến việc học của con.

Tất cả những yếu tố này khiến việc triển khai chương trình song bằng tại nhà trường khó đạt được hiệu quả như mong muốn. Theo quan điểm cá nhân tôi, những trường đạt chuẩn quốc gia, trường xuất sắc cấp thành phố hay trường tư thục chất lượng caosẽ phù hợp hơn đểgiảng dạychương trình song bằng.

Những đơn vị này thường có hệ thống phòng học đầy đủ, cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ giáo viên giỏi và nền tảng học sinh tốt, do đó chương trình song bằng sẽ phát huy hiệu quả, tạo tiền đề thuận lợi cho học sinh khi bước vào bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông và sau này là hội nhập quốc tế”, cô Hạnh cho hay.

Cũng theo Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hoàng Liệt, nhà trường vẫn có kế hoạch tiếp tục đề xuất bổ sung giáo viên và nâng cấp cơ sở vật chất. Đối với đội ngũ giáo viên, trường vẫn đang được bổ sung từ các nguồn khác nhau, bao gồm điều động từ các trường khác hoặc tuyển dụng giáo viên hợp đồng, để bảo đảm đủ nhân sự phục vụ dạy học.

Một lớp học tại Trường Tiểu học Hoàng Liệt (phường Hoàng Liệt, Hà Nội). Ảnh: website nhà trường

Trong khi đó, căn cứ vào Kế hoạch số 126/KH-UBND ngày 31/3/2025 của Ủy ban nhân dân quận Hoàng Mai (cũ) về việc giao chỉ tiêu và phân tuyến tuyển sinh lớp 1 năm học 2025-2026, nhiều cơ sở giáo dục tiểu học trên địa bàn có chỉ tiêu trung bình trên 40 học sinh/lớp.

Cụ thể, Trường Tiểu học Định Công chỉ tiêu 420 học sinh/10 lớp (tương đương 42 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Giáp Bát 288 học sinh/7 lớp (tương đương 41 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Tân Định chỉ tiêu 420 học sinh/10 lớp (tương đương 42 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Tân Mai chỉ tiêu 530 học sinh/13 lớp (tương đương hơn 40 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Đại Từ chỉ tiêu 425 học sinh/9 lớp (tương đương 47 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Chu Văn An chỉ tiêu 625 học sinh/13 lớp (tương đương 48 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Hoàng Liệt chỉ tiêu 461 học sinh/10 lớp (tương đương 46 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Linh Đàm chỉ tiêu 594 học sinh/12 lớp (tương đương hơn 49 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Yên Sở chỉ tiêu 465 học sinh/10 lớp (tương đương hơn 46 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Thanh Trì chỉ tiêu 469 học sinh/10 lớp (tương đương hơn 46 học sinh/lớp); Trường Tiểu học Lĩnh Nam chỉ tiêu 390 học sinh/9 lớp (tương đương 43 học sinh/lớp)...

Cùng chia sẻ về vấn đề này, thầy Ngô Văn Nghĩa - Hiệu trưởng Trường trung học phổ thông Nguyễn Quốc Trinh (xã Ngọc Hồi, Hà Nội) khẳng định giáo dục là quốc sách hàng đầu và hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu. Việc học sinh cần trang bị kỹ năng và trình độ ngoại ngữ cao là không thể thiếu.

Dù vậy, khi triển khai các chương trình tiên tiến như song bằng tại trường công, khó khăn rõ rệt nhất chính là sĩ số lớp học đang quá tải. Việc triển khai chương trình này đòi hỏi sự tương tác cao và quản lý chặt chẽ nên nếu triển khai trong một lớp học quá đông học sinh sẽ gặp trở ngại lớn.

Thêm vào đó, trình độ ngoại ngữ của học sinh có sự chênh lệch đáng kể giữa các lớp, thậm chí giữa các khu vực trên địa bàn thành phố, gây khó khăn cho việc đồng bộ hóa chất lượng giảng dạy. Chính vì thế, để triển khai thành công cần có sự quyết tâm, đồng thuận của gia đình, nhà trường và xã hội.

Thách thức từ việc tích hợp chương trình, năng lực tiếng Anh đầu vào của học sinh

Thực tế, trong bối cảnh sĩ số học sinh tại trường công đang ở mức quá tải, việc mở rộng đào tạo song bằng còn gặp nhiều thách thức. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên vẫn chưa thể đáp ứng. Nhiều trường đã triển khai chương trình song bằng hầu hết là liên kết với một đơn vị thứ 3 để thực hiện.

Chính vì thế, không ít ý kiến cho rằng, việc cung cấp các dịch vụ giáo dục chất lượng cao như chương trình quốc tế Cambridge nên để khối tư thục triển khai. Còn với trường công lập cần tập trung trước hết vào nhiệm vụ đảm bảo giáo dục đại trà.

Nói về thách thức nếutriển khaichương trình song bằng tại trường, cô Nguyễn Thị Tươi - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Trung Giã (xã Trung Giã, Hà Nội) cho biết, trước hết khó khăn nằm ở đội ngũ giáo viên. Phần lớn giáo viên của trường chưa đáp ứng được yêu cầu giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh.

Tiếp đó, trình độ tiếng Anh đầu vào của học sinh còn thấp. Nhiều em chưa được trang bị nền tảng ngôn ngữ vững chắc từ bậc học trước, dẫn đến việc nếu tiếp cận các môn học hoàn toàn bằng tiếng Anh sẽ trở nên khó khăn.

Một lớp học tại Trường Trung học phổ thông Trung Giã (xã Trung Giã, Hà Nội). Ảnh: website nhà trường

Với những nội dung cơ bản, học sinh vẫn cần nhiều thời gian để hiểu và theo kịp tiến độ chương trình. Hiện tại, sĩ số trung bình một lớp ở trường là khoảng 45 học sinh.

Về cơ sở vật chất, trường đang trong quá trình xây dựng mới và dự kiến khoảng một năm học nữa mới hoàn thành. Khi dự án hoàn tất, điều kiện sẽ được cải thiện, nhưng hiện tại nếu triển khai chương trình đào tạo song bằng thì chưa đáp ứng được yêu cầu.

Còn theo thầy Nguyễn Cao Cường - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Thái Thịnh (phường Đống Đa, Hà Nội), việc triển khai chương trình song bằng là một hướng đi mang tính thời đại, phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước cũng như định hướng phát triển giáo dục, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, tạo nền tảng hình thành công dân toàn cầu.

Nhưng khó khăn lớn nhất nằm ở việc tích hợp chương trình. Chương trình song bằng cần được thiết kế sao cho hài hòa với Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, tránh tình trạng học sinh bị quá tải khi phải học song song hai chương trình.

Đây là điểm mà các cơ quan quản lý, nhà trường và đơn vị tổ chức cần nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả. Ngoài ra, việc triển khai cũng có sự khác biệt giữa các khu vực.

Ở các quận nội thành, nhu cầu học song bằng rất cao và điều kiện tiếp nhận cũng thuận lợi. Trong khi đó, ở một số khu vực ngoại thành, do hạn chế về cơ sở vật chất, đội ngũ và sự đồng bộ nên việc triển khai trên diện rộng sẽ gặp nhiều trở ngại.

Nam Hòa