Nhiều đề xuất mới nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai

Về quy định cơ quan, người có thẩm quyền phải ghi giá đất và chi phí xây dựng hạ tầng (nếu có) trong quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn hoặc điều chỉnh thời hạn sử dụng đất… trong dự thảo Nghị quyết, đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn Đà Nẵng) cho rằng, quy định này đang tạo ra độ trễ lớn trong tiến độ giao đất cho nhà đầu tư.

Đại biểu đề nghị xem xét bỏ quy định bắt buộc phải ghi giá đất và chi phí hạ tầng ngay trong quyết định giao đất, cho thuê đất. Quy định nên theo hướng ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất trước; việc xác định giá đất, chi phí hạ tầng và các thủ tục tài chính liên quan được thực hiện song song trong giai đoạn sau.

Đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn Đà Nẵng) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

“Nhà đầu tư chỉ được nộp tiền và nhận bàn giao đất trên thực địa sau khi hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo kết quả cơ quan có thẩm quyền xác định. Cách tiếp cận này vừa bảo đảm ngân sách, vừa giảm một nửa thời gian hành chính, không làm phát sinh rủi ro pháp lý và tạo hiệu ứng tích cực trong cải thiện môi trường đầu tư”, đại biểu Trần Chí Cường kiến nghị.

Đại biểu cũng đề nghị không quy định cứng nội dung này trong Nghị quyết của Quốc hội mà giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm linh hoạt, phù hợp với năng lực của hệ thống định giá đất và yêu cầu cải cách thủ tục hành chính trong từng giai đoạn.

Về quy định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đại biểu cho biết, việc Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 3 để tháo gỡ khó khăn, tránh kéo dài tiến độ dự án là cần thiết; tuy nhiên, Nhà nước chỉ hỗ trợ công tác thu hồi đất và phải bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân.

Do đó, đại biểu Trần Chí Cường đề nghị lựa chọn phương án 2 trong dự thảo Nghị quyết. Theo đó, nếu tổng chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thấp hơn mức bình quân 1m2 đất theo giá thỏa thuận, người bị thu hồi đất được nhận phần chênh lệch; nhà đầu tư chi trả phần chênh lệch còn thiếu và được tính vào tổng chi phí của dự án.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng) phát biểu thảo luận. Ảnh: Như Ý

Bày tỏ sự nhất trí với phương án 2 như đại biểu Trần Chí Cường, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng) cho rằng, phương án này bảo đảm quyền lợi chính đáng của người bị thu hồi đất. Đối với các dự án đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất, cơ chế thanh toán phần chênh lệch giúp người dân nhận mức bồi thường không thấp hơn mặt bằng giá thỏa thuận; bảo đảm công bằng, hạn chế khiếu nại. Phần chênh lệch do nhà đầu tư chi trả và được tính vào chi phí dự án, không làm tăng gánh nặng cho ngân sách.

Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất tại Điều 4, đại biểu cho rằng, khoản 8 quy định việc vi phạm pháp luật đất đai và kết quả xử lý vi phạm của người sử dụng đất phải được công khai trên cổng thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh, của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Tuy nhiên, dự thảo đang yêu cầu công khai tất cả các vi phạm mà không phân loại tính chất, mức độ, hậu quả.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc kỹ lưỡng quy định này; đồng thời nghiên cứu bổ sung cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân, quy định rõ phạm vi, điều kiện, thời hạn công khai và biện pháp bảo mật thông tin để phù hợp với pháp luật hiện hành.

Đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn Phú Thọ) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn Phú Thọ) quan tâm đến nội dung thu hồi đất, trong đó Điều 3, điểm b, khoản 2 quy định, trường hợp dự án thực hiện thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất mà đã đạt trên 75% diện tích và trên 75% số người sử dụng đất đồng thuận, HĐND cấp tỉnh xem xét thông qua việc thu hồi phần diện tích còn lại để giao, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Theo đại biểu, quy định này rất khó khả thi với nhiều lý do; trong đó, lý do chọn tỷ lệ 75% chưa được giải thích rõ và cần làm rõ việc khảo sát, đánh giá của Ban soạn thảo xem có bao nhiêu dự án đáp ứng được, đồng thời hai điều kiện, hoặc chỉ đáp ứng một trong hai điều kiện.

Cùng với đó, việc xác định tỷ lệ người sử dụng đất đồng thuận gặp vướng mắc trong trường hợp người được giao quyền sử dụng đất đã mất. Hiện trong chấp thuận chủ trương đầu tư không quy định thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận; nếu áp dụng theo dự thảo thì nhiều dự án thuộc diện thỏa thuận bồi thường sẽ phải điều chỉnh lại quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư…

Đại biểu Trần Văn Tiến cho rằng, các dự án đã được cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đều là dự án cần thiết. Vì vậy các dự án có sử dụng đất nên do Nhà nước tổ chức bồi thường, thu hồi, không nên phân biệt dự án bồi thường theo Nhà nước hay dự án thỏa thuận bồi thường.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy (Đoàn Gia Lai) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Quan tâm đến quy định giao đất, cho thuê đất theo tiến độ thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (khoản 1, Điều 4), đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy (Đoàn Gia Lai) đề nghị ban soạn thảo cân nhắc quy định giao đất, cho thuê đất theo tiến độ thu hồi đất vì thực tiễn cho thấy nhiều bất cập.

Việc chia nhỏ tiến độ giao đất theo từng phần thu hồi dẫn đến tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, khó quản lý, kéo dài thời gian triển khai dự án, phát sinh thêm thủ tục hành chính và gây khó khăn trong xác định nghĩa vụ tài chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Đại biểu cho rằng quy định tương tự từng được áp dụng trước đây nhưng đã bị loại bỏ do không hiệu quả, tạo vướng mắc trong bồi thường, giải phóng mặt bằng và hoàn thiện hồ sơ pháp lý. Vì vậy, chỉ nên xem xét giao đất, cho thuê đất theo tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong trường hợp dự án đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt tiến độ thu hồi đất rõ ràng, nhằm bảo đảm tính khả thi, thống nhất và thuận lợi trong quản lý nhà nước về đất đai.

Về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Điều 3), đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy thống nhất với phương án 2 và đồng tình với các ý kiến của một số đại biểu phát biểu trước, đặc biệt là đại biểu Trần Văn Tiến. Đại biểu đề nghị làm rõ căn cứ đưa ra tỷ lệ 75% và xác định loại dự án áp dụng quy định này, bởi mỗi dự án có quy mô, diện tích khác nhau.

Đại biểu Đoàn Gia Lai cũng nhấn mạnh việc xem xét tỷ lệ 25% không đồng thuận cũng rất quan trọng do đây là nhóm tiềm ẩn nguy cơ gây bất ổn xã hội, an ninh trật tự, phát sinh khiếu nại, khiếu kiện liên quan đến đất đai.

Đình Hiệp