Nhiều cải tiến giúp người dân thi sát hạch lái xe ôtô thuận tiện hơn

Sẽ chỉ còn 3 bài thi sát hạch lái xe ôtô

Mới đây nhất, nhiều người dân đang học thi bằng lái xe ôtô thở phào nhẹ nhõm vì sắp thoát khỏi nỗi ám ảnh rớt oan uổng kéo dài hơn 3 năm qua. Đó là việc bài thi bằng phần mềm mô phỏng tình huống giao thông trên máy tính, một trong bốn bài thi bắt buộc trong sát hạch lái xe ôtô, đã được Cục Cảnh sát giao thông đề xuất loại bỏ trong dự thảo sửa đổi Thông tư 12/2025/TT-BCA. Có thể nói, đây là một bước cải tiến rất thiết thực của ngành Công an dựa trên thực tế quản lý công tác sát hạch lái xe và lắng nghe ý kiến của người dân.

Cổng thông tin điện tử Cục Cảnh sát giao thông đã công bố dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 12/2025 quy định sát hạch cấp GPLX; cấp, sử dụng GPLX quốc tế. Điểm đáng chú ý nhất là Bộ Công an đề xuất bỏ quy định về bài thi mô phỏng các tình huống giao thông trên máy tính. Đây là nội dung bắt buộc với các hạng B, C1, C, D1, D2, D, BE, C1E, CE, D1E, D2E, DE.

Học viên chuẩn bị phần thi lái xe trên đường trường

Theo dự thảo, Bộ Công an đề nghị xóa bỏ quy định tại khoản 2 Điều 4 của Thông tư 12/2025, nghĩa là không còn yêu cầu thí sinh làm bài thi bằng phần mềm mô phỏng tình huống giao thông trên máy tính. Dự thảo này cũng sửa đổi quy định về việc xét công nhận kết quả sát hạch. Cụ thể, thí sinh sẽ được công nhận đạt kỳ thi nếu hoàn thành 3 nội dung là thi lý thuyết, thực hành lái xe trong hình và thực hành lái xe trên đường. So với quy định hiện hành yêu cầu thí sinh phải vượt qua cả bài thi mô phỏng tình huống giao thông mới được công nhận kết quả, đề xuất mới đã lược bỏ một nội dung thi, giúp quy trình sát hạch đơn giản hơn. Nếu được thông qua, người học lái xe chỉ cần thi 3 bài thay vì 4 bài như hiện nay.

Trở lại với "lịch sử" môn thi có tỷ lệ thi rớt cao bất thường với hàng chục ngàn thí sinh mỗi năm trong 3 năm qua. Năm 2021, Bộ GTVT ban hành Thông tư 01/2021/TT-BGTVT quy định bổ sung vào kỳ thi sát hạch bằng lái xe ôtô phần thi trên phần mềm mô phỏng các tình huống giao thông trên máy tính, áp dụng từ ngày 01/6/2022. Theo quy định này, người học lái xe sẽ phải đạt 4 bài sát hạch mới được cấp bằng lái gồm: lý thuyết, phần mềm mô phỏng tình huống giao thông trên máy tính, thực hành lái xe trong hình, lái xe trên đường giao thông công cộng, thay vì 3 bài như trước đó.

Cảnh sát giao thông giám sát thi sát hạch giấy phép lái xe

Phần mềm mô phỏng do Cục Đường bộ đầu tư với chi phí khoảng 3 tỷ đồng, đưa ra có 120 tình huống giao thông, được áp dụng vào chương trình dạy và học lái ôtô. Theo Bộ GTVT, quá trình xây dựng phần mềm mô phỏng các tình huống giao thông, Bộ này đã nghiên cứu kinh nghiệm của một số nước như Anh, Nhật Bản, Singapore... để xây dựng 120 kịch bản tình huống gây mất an toàn giao thông xảy ra trong thực tế. Qua mô phỏng, người học nghiên cứu, nhận biết, phán đoán và đưa ra phương án xử lý bảo đảm lái xe an toàn. Mục đích của phần mềm mô phỏng là để người học nhận biết các tình huống tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông thường gặp và những nguy cơ tiềm ẩn tai nạn đang phát triển khi tham gia giao thông ở các điều kiện, môi trường giao thông trên đường bộ khác nhau.

Mạnh dạn bỏ bài thi mô phỏng bất hợp lý

Tuy nhiên, không như kỳ vọng được Bộ GTVT đặt ra, chỉ vài tháng khi áp dụng, hàng loạt trung tâm sát hạch lẫn sở GTVT địa phương đồng loạt phản ánh tình trạng thí sinh rớt quá nhiều. Cuối năm 2023, Sở GTVT TPHCM đã có văn bản báo cáo Cục Đường bộ về tình hình đào tạo, sát hạch giấy phép lái xe (GPLX). Theo đó, có đến 45% thí sinh không thể vượt qua các kỳ thi sát hạch cấp giấy phép lái xe và đa số bị rớt ở bài thi phần mềm mô phỏng. Còn trên bình diện cả nước, theo số liệu của Bộ GTVT năm 2022, có khoảng 1,5 triệu người học lái ôtô nhưng chỉ khoảng 50% vượt qua kỳ thi sát hạch. Thậm chí, có trường hợp hiệu phó một trường tiểu học ở Hà Nội đã trượt tới... 16 lần ở phần thi mô phỏng.

Hàng ngàn thí sinh bị đánh rớt ở phần thi mô phòng tình huống giao thông trên máy tính

Vấn đề nằm ở chỗ phần mềm mô phỏng này đòi hỏi người thi bấm phím chính xác tới từng phần trăm giây như chơi game mới đạt yêu cầu. Trong khi đó, cấu trúc nội dung phần mềm có nhiều điểm bất hợp lý, thiếu tính thực tế, không giúp gì cho người học về cách xử lý tình huống khi lái xe thật trên đường. Thậm chí, ngay cả giáo viên dạy lái xe mà thi thử trên phần mềm mô phỏng này cũng rớt tới 30%.

Không ít thí sinh đậu 3 bài thi lý thuyết, thực hành và đường trường, nhưng bị rớt ở bài thi mô phỏng, trong khi nếu thi 3 môn như cũ thì họ đã thi đậu và có bằng lái. Việc dùng một phần mềm như chơi game để thi sát hạch lái xe ôtô chỉ khiến người học đối phó bằng cách học mẹo mà không giúp nâng cao kỹ năng lái xe thực tế.

Báo cáo của nhiều sở GTVT địa phương gửi Bộ GTVT giai đoạn 2023 - 2024 nhấn mạnh, cần xem lại việc áp dụng phần mềm mô phỏng vì đánh đố người thi và kiến nghị chỉ nên đưa vào chương trình giảng dạy để nâng cao kỹ năng lái xe cho học viên, không đưa vào phần sát hạch lái xe bắt buộc. Một số đại biểu Quốc hội cũng đã đưa ý kiến cử tri đề nghị bỏ phần thi này tại các kỳ họp Quốc hội.

Dù đã được đưa ra phiên bản nâng cấp năm 2024, chất lượng phần mềm mô phỏng vẫn không cải thiện do bản chất cách "thi như chơi game" không thay đổi. Bất hợp lý này kéo dài và lại có thêm hàng ngàn người bị đánh rớt cho đến nay mới được sửa tận gốc nhờ đề xuất bỏ phần thi mô phỏng của Bộ Công an.

Thi lái xe trong sa hình

Thi xong có ngay bằng lái điện tử trên VNeID

Ngoài đề xuất thay đổi về bỏ bài thi mô phỏng, kể từ khi tiếp nhận công tác sát hạch và cấp GPLX, với Thông tư 12/2025, Bộ Công an đã có nhiều cải tiến về quy trình, thủ tục về cấp, đổi bằng lái để thuận tiện hơn cho người dân. Lấy ví dụ việc cấp bằng lái sau khi thi đậu sát hạch trong thời hạn 7 ngày làm việc, Giấy phép lái xe điện tử được tích hợp vào hệ thống dữ liệu điện tử, tài khoản định danh điện tử trong thời hạn 3 ngày làm việc.

Mới đây, quy trình này lại được cải tiến thêm. Theo Bộ Công an, kể từ ngày 15/11, nếu người dự thi sát hạch lái xe đã cài đặt và kích hoạt đồng thời hai ứng dụng là VNeID (mức 2) và VNeTraffic, thì sau khi việc sát hạch kết thúc, GPLX điện tử sẽ được cấp và hiển thị trên VNeTraffic chỉ sau khoảng hai tiếng. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu tài xế đã đỗ bài sát hạch, chỉ hai tiếng sau có thể lái xe ra đường mà không phải chờ hàng tuần hay hàng tháng tới khi có bằng lái bản cứng mới có thể lái xe như trước đây. Cũng liên quan đến cấp GPLX, trước đây ngành GTVT quy định GPLX quá hạn dù chỉ một ngày cũng phải thi lại phần thi lý thuyết mới được đổi bằng lái mới. Còn theo Thông tư 12/2025, việc đổi GPLX quá hạn sử dụng dưới một tháng thì không phải thi lại lý thuyết, điều này được các tài xế rất đồng tình ủng hộ.

Cũng từ khi Bộ Công an quản lý sát hạch GPLX, từ tháng 9/2025, tất cả kỳ thi sát hạch lái xe trên cả nước sẽ thống nhất áp dụng bộ đề 600 câu hỏi mới. Bộ đề được đánh giá sát thực tế, loại bỏ tình trạng học mẹo, đồng thời bổ sung nhóm câu điểm liệt để nâng cao ý thức an toàn khi tham gia giao thông. Theo Cục Cảnh sát giao thông, bộ đề mới được cải tiến toàn diện về nội dung và cấu trúc nhằm nâng cao chất lượng đầu ra, đồng thời chấm dứt tình trạng học đối phó, học mẹo kéo dài những năm qua.

TÂN PHONG