Nhật Bản xác định 6 lĩnh vực mũi nhọn trong chiến lược công nghệ mới

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Với việc chỉ định các công nghệ có mức độ quan trọng cao về an ninh kinh tế là “công nghệ chiến lược quốc gia”, Chính phủ Nhật Bản xác định 6 lĩnh vực thuộc công nghệ chiến lược quốc gia gồm: trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ lượng tử, bán dẫn và viễn thông, công nghệ sinh học, nhiệt hạch hạt nhân, không gian vũ trụ. Theo đó, Chính phủ Nhật Bản sẽ tập trung phân bổ ngân sách cho việc nghiên cứu và áp dụng các ưu đãi về thuế với mục tiêu là thúc đẩy đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ có mức độ cạnh tranh quốc tế cao và hỗ trợ từ khâu khởi nghiệp đến thương mại hóa.

Việc lựa chọn các lĩnh vực ưu tiên sẽ do Văn phòng Nội các và Hội đồng An ninh Quốc gia (NSS) chủ trì, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (METI) và Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao và Khoa học công nghệ (MEXT) sẽ tham gia xây dựng các chương trình hỗ trợ.

Trong 16 lĩnh vực được coi là “công nghệ mới nổi và công nghệ nền tảng” đóng vai trò quan trọng đối với an ninh kinh tế, Chính phủ Nhật Bản tập trung lựa chọn những lĩnh vực dự kiến có đổi mới kỹ thuật lớn trong thập niên 2030 trở đi. Các nội dung này sẽ được phản ánh trong Kế hoạch cơ bản về khoa học công nghệ và đổi mới (cho giai đoạn 5 năm), sẽ được hoàn thiện trong tài khóa 2025.

Một phương án hỗ trợ đang được xem xét là mở rộng ưu đãi của chế độ thuế đối với nghiên cứu và phát triển, cho phép các doanh nghiệp và trường đại học được khấu trừ một phần chi phí nghiên cứu khỏi thuế thu nhập doanh nghiệp. Những trường hợp hợp tác với các tổ chức nghiên cứu có năng lực cao sẽ được áp dụng mức khấu trừ lớn hơn. Chính phủ và liên minh cầm quyền hướng đến thực hiện điều này trong cải cách thuế năm tài khóa 2026.

Do nhiều công nghệ mới nổi vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và có mức độ rủi ro cao nên khó thu hút đầu tư tư nhân. Tỷ lệ hỗ trợ của chính phủ trong tổng chi nghiên cứu và phát triển của khu vực tư nhân tại Nhật Bản chỉ ở mức 7,7%, thấp hơn mức trung bình 11,3% của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD).

Các lĩnh vực như AI, công nghệ mới nổi và công nghệ vũ trụ giữ vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế. Ngoài ra, tính “lưỡng dụng” cũng khiến các lĩnh vực này gắn trực tiếp với quản lý khủng hoảng và an ninh quốc gia. Nhiều nước đang xác định và hỗ trợ các “công nghệ chiến lược”, nên Nhật Bản cũng sẽ thúc đẩy sự hợp tác giữa khu vực công và tư nhân.

Văn phòng Nội các dự kiến triển khai hỗ trợ rộng rãi cho 6 lĩnh vực trên, không chỉ thúc đẩy đầu tư mà còn tăng cường đào tạo nhân lực, thúc đẩy hợp tác giữa doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu, hỗ trợ khởi nghiệp, phát triển hệ thống quản trị và mở rộng hợp tác với các quốc gia cùng chí hướng.

Phạm Tuân (TTXVN)