Nhật Bản lập kỷ lục 100.000 cụ trăm tuổi: Đâu là bí quyết trường thọ?

Nhật Bản tiếp tục tạo nên kỳ tích mới khi ghi nhận gần 100.000 cụ sống thọ trên trăm tuổi, tính đến tháng 9/2025.

Tháng 9 này, nhân Ngày kính trọng người cao tuổi vừa diễn ra, Nhật Bản thông báo chính thức ghi nhận gần 100.000 người từ 100 tuổi trở lên, con số cao kỷ lục và cũng là năm thứ 55 liên tiếp tăng trưởng. Với 99.763 cụ trăm tuổi, đất nước Mặt trời mọc tiếp tục giữ vững vị trí quốc gia có nhiều người sống thọ nhất thế giới.

Đáng chú ý, phụ nữ chiếm tới 88% trong tổng số này. Người cao tuổi nhất hiện nay là cụ Shigeko Kagawa, 114 tuổi, nguyên là bác sĩ, trong khi cụ ông cao tuổi nhất là Kiyotaka Mizuno, 111 tuổi. Thành tích này vừa khẳng định vị thế của Nhật Bản trên bản đồ tuổi thọ thế giới, vừa đặt ra nhiều câu hỏi về bí quyết sống thọ và bài học rút ra cho các quốc gia khác.

Người cao tuổi Nhật Bản tập thể dục nhân Ngày kính trọng người cao tuổi của nước này, Ảnh: Reuters

Những yếu tố làm nên tuổi thọ ấn tượng

Tuổi thọ cao của người Nhật Bản không chỉ là kết quả của y học hiện đại, mà là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố từ lối sống, văn hóa đến môi trường xã hội. Các chuyên gia đã chỉ ra 7 “bí quyết vàng” sau:

1. Chế độ ăn cân bằng, giàu thực vật

Ẩm thực Nhật Bản nổi tiếng lành mạnh, chú trọng cá, rau củ, các sản phẩm từ đậu nành như đậu phụ, miso, cùng rong biển và nấm. Thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn chỉ chiếm một phần nhỏ trong khẩu phần. Người dân duy trì nguyên tắc hara hachi bu, tức là ăn đến 80% no rồi dừng lại, giúp kiểm soát cân nặng và giảm bệnh tật.

2. Tỷ lệ tử vong thấp từ một số bệnh hiểm nghèo

So với nhiều quốc gia phương Tây, Nhật Bản có tỷ lệ tử vong thấp hơn từ các bệnh tim mạch, ung thư vú và tuyến tiền liệt. Chế độ ăn giàu omega-3, ít chất béo bão hòa và kiểm soát muối được cho là yếu tố quan trọng bảo vệ hệ tim mạch.

Chế độ ăn của người Nhật làm giảm các bệnh tim mạch.

3. Mối quan hệ xã hội và ý nghĩa sống

Khái niệm ikigai - lý do để sống mỗi ngày - được xem là chìa khóa tinh thần của người dân đất nước Mặt trời mọc. Các cụ cao tuổi vẫn duy trì công việc, sở thích, chăm lo gia đình hoặc tham gia cộng đồng. Mạng lưới xã hội gắn bó mang lại sự kết nối và niềm vui sống cho người cao tuổi Nhật Bản.

Mạng lưới xã hội gắn bó mang lại sự kết nối và niềm vui sống cho người cao tuổi Nhật Bản.

4. Duy trì vận động hàng ngày

Người Nhật không chỉ tập luyện thể dục mà còn vận động tự nhiên trong sinh hoạt: đi bộ, làm vườn, sử dụng phương tiện công cộng, hay tập luyện các bài tập nhẹ nhàng. Nhờ đó, họ giữ được sự dẻo dai và hạn chế tình trạng suy yếu ở tuổi già.

Hoạt động thể chất gắn liền với đời sống thường ngày của người cao tuổi Nhật Bản.

5. Hệ thống y tế và môi trường sạch

Nhật Bản sở hữu hạ tầng y tế vững mạnh, chú trọng phòng bệnh và khám sức khỏe định kỳ. Cùng với đó là môi trường trong lành, nguồn nước sạch, hệ thống xử lý rác thải hiệu quả. Tất cả góp phần tạo nên điều kiện sống thuận lợi để kéo dài tuổi thọ.

6. Yếu tố di truyền

Một số nghiên cứu ở Okinawa - nơi nổi tiếng có nhiều cụ trăm tuổi - cho thấy sự hiện diện của các biến thể gene giúp chống lão hóa, bệnh tật và duy trì chuyển hóa hiệu quả. Các nghiên cứu biểu sinh (nghiên cứu về những thay đổi trong chức năng gen có thể di truyền và không di truyền nhưng không làm thay đổi trình tự ADN) cũng chỉ ra mức viêm thấp là một chỉ báo của việc người Nhật “lão hóa thành công”.

7. Tư duy và văn hóa

Trong xã hội Nhật Bản, người cao tuổi luôn được tôn trọng, được ghi nhận vai trò trong cộng đồng và mọi người đều có thái độ tích cực với tuổi già. Tinh thần an nhiên, chánh niệm, cùng việc duy trì sự hữu ích trong gia đình và xã hội giúp họ giữ sức khỏe tinh thần ổn định.

Tích cực lao động tạo nên nền tảng giúp người Nhật chạm ngưỡng 100 tuổi trong sự dẻo dai và minh mẫn.

Bài học vượt ra ngoài biên giới

Thành tựu về tuổi thọ của Nhật Bản không chỉ dừng lại ở những con số ấn tượng. Đó là một “nghiên cứu điển hình” cho thế giới về sự kết hợp hài hòa giữa việc lựa chọn lối sống, văn hóa, sinh học và hệ thống xã hội trong việc kéo dài tuổi thọ cũng như tuổi khỏe mạnh.

Thông điệp gửi tới thế giới khá rõ ràng: hãy sống thanh đạm, ăn uống cân bằng, duy trì kết nối xã hội, ngủ đủ giấc, vận động thường xuyên, và tìm kiếm niềm vui cũng như mục đích sống mỗi ngày. Quá trình lão hóa không phải lúc nào cũng nhẹ nhàng, nhưng Nhật Bản chứng minh rằng với sự chuẩn bị và lựa chọn đúng đắn, tuổi già có thể đồng nghĩa với sự mạnh mẽ, bền bỉ và vui vẻ hơn.

Hồng Nhung