Nhân ngày 20/10, lắng nghe chia sẻ của PGS Lê Minh Thùy - thành viên Ủy ban Women in Microwaves 2025

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy (sinh năm 1983), hiện là Trưởng nhóm Nghiên cứu Tần số vô tuyến, Phòng thí nghiệm Cảm biến, Trường Điện – Điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội).

Với hơn 100 công bố khoa học quốc tế, nữ giảng viên cao cấp của Đại học Bách khoa Hà Nội đã tham gia phản biện và giữ vai trò chủ tọa tại nhiều hội nghị và tạp chí IEEE uy tín. Đồng thời, cô còn là Ủy viên Ban chấp hành kiêm Phụ trách của IEEE AP-S/MTT Joint Vietnam Chapter và thành viên Ủy ban Women in Microwaves (IEEE WiM). Năm 2025, cô Thùy nhận được giải thưởng Women in Technology & Innovation Awards" (giải thưởng nhằm vinh danh và cổ vũ phụ nữ làm việc trong lĩnh vực Công nghệ – Đổi mới sáng tạo, đặc biệt là những người có thành tích nổi bật trong STEM (Khoa học – Công nghệ – Kỹ thuật – Toán) và công nghệ chiến lược do Australia-Vietnam Strategic Technologies Centre tổ chức.

Đặc biệt, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy vinh dự là một trong những tấm gương tiêu biểu tham dự Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VIII năm 2025.

Nhân Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã có cuộc trò chuyện với Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy để lắng nghe những chia sẻ về câu chuyện phía sau hành trình nghiên cứu khoa học và niềm tin rằng đam mê cùng sự bền bỉ có thể đưa phụ nữ Việt Nam vươn xa trên con đường tri thức.

Dấu ấn trong nghiên cứu về Tần số vô tuyến và Internet vạn vật

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy tốt nghiệp kỹ sư ngành Điện, chuyên ngành Kỹ thuật đo và Tin học công nghiệp vào năm 2006 tại Đại học Bách khoa Hà Nội. Cô tiếp tục theo học thạc sĩ ngành Kỹ thuật Đo lường và Điều khiển tự động, chuyên ngành Đo lường và các hệ thống điều khiển tại trường và được cấp bằng vào năm 2009.

Năm 2014, cô bảo vệ thành công luận án tiến sĩ ngành Điện - Điện tử - Tự động hóa và Xử lý tín hiệu, chuyên ngành Quang học và sóng vô tuyến tại Đại học Grenoble INP (Cộng hòa Pháp).

Cô Lê Minh Thùy được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh phó giáo sư ngành Điện tử vào năm 2022.

Chia sẻ về cơ duyên gắn bó với lĩnh vực khoa học kỹ thuật, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy cho hay: “Ngay từ thời sinh viên, tôi đã bị cuốn hút bởi thế giới “vô hình” của sóng điện từ, một lĩnh vực tưởng chừng rất trừu tượng nhưng lại hiện diện khắp mọi nơi, là nền tảng của mọi kết nối không dây trong thế giới hiện đại.

Sự tò mò đó đã đưa tôi đến với ngành kỹ thuật điện tử và tần số vô tuyến (RF), rồi dần trở thành niềm đam mê lớn theo tôi suốt hành trình học tập và nghiên cứu”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy - Trưởng nhóm Nghiên cứu Tần số vô tuyến, Phòng thí nghiệm Cảm biến, Trường Điện – Điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội). Ảnh: hust.edu.vn.

Hướng nghiên cứu chính của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy gồm anten, mạch tần số vô tuyến (Radio frequency - RF), thu hoạch năng lượng, truyền năng lượng không dây, cảm biến thông minh và Internet vạn vật (IoT).

Về thành tựu nghiên cứu khoa học, cô Thùy từng chủ nhiệm của 2 đề tài cấp Bộ, 3 đề tài cấp cơ sở, 1 đề tài quốc tế đã nghiệm thu, trong đó có 4 đề tài xuất sắc vượt mức đăng ký, tiêu biểu là các đề tài: “Nghiên cứu kỹ thuật nạp năng lượng sử dụng công nghệ sóng điện từ, ứng dụng trong thiết kế các nút cảm biến không dây tự chủ năng lượng”; “Nghiên cứu thiết kế hệ thống định vị dựa trên công nghệ sóng điện từ cự ly ngắn ứng dụng trong quản lý và giám sát vị trí các thiết bị từ xa”, “Định vị đối tượng trong môi trường hẹp dựa trên sóng điện từ”; “Một số biện pháp nâng cao độ tin cậy của mạng không dây, ứng dụng trong hệ thống chiếu sáng công cộng và công nghiệp”.

Đồng thời, cô đã công bố hơn 100 bài báo khoa học trong nước và quốc tế, nhiều bài đạt giải bài báo xuất sắc tại các hội nghị quốc tế như: Wireless Power Transfer Conference (WPTC) năm 2020; Advanced Technologies for Communications (AYC) năm 2020 và 2023, Industrial Networks and Intelligent Systems (INISCOM) năm 2021; International Symposium on Computer Architecture (ISCA) năm 2024. Bên cạnh đó, cô còn sở hữu 3 bằng sáng chế về anten cho mạng 3G/4G/5G.

Một buổi seminar định kỳ của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy và nhóm nghiên cứu tại phòng nghiên cứu Cảm biến thông minh. Ảnh: hust.edu.vn.

Về hoạt động giảng dạy và đào tạo, bên cạnh là giảng viên cơ hữu tại Trường Điện - Điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội), cô Thùy từng là nghiên cứu sau tiến sĩ tại Phòng nghiên cứu Ăng-ten milimét, Đại học Kỹ thuật Nagoya (Nhật Bản); giảng viên mời giảng tại Viện nghiên cứu XLIM, Đại học Poitier (Pháp) và Đại học Soongsil (Hàn Quốc); phó giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Công nghệ Sydney (Úc).

Ngoài ra, cô cũng sử dụng thành thạo tiếng Anh và tiếng Pháp phục vụ chuyên môn, hướng dẫn 10 sinh viên quốc tế từ Đại học Grenoble (Pháp) sang thực tập tại phòng nghiên cứu Cảm biến, Đại học Bách khoa Hà Nội (từ năm 2016 đến nay).

Với những nỗ lực trong công tác giảng dạy và đóng góp trong nghiên cứu khoa học, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy đã nhận nhiều giải thưởng danh giá, gồm: bằng khen Giảng viên tiêu biểu của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2024; danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Bộ các năm 2017, 2020, 2023; giải thưởng Sáng tạo Châu Á của Quỹ toàn cầu Hitachi năm 2023; Fellowship APEC Women in Research (Úc, 2022) và gần đây nhất là giải thưởng Women in Technology&Innovation (2025).

Năm 2023, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy nhận giải thưởng Sáng tạo Châu Á của Quỹ toàn cầu Hitachi. Ảnh: NVCC.

Khát vọng xanh và kết nối liên ngành, hướng đến nông nghiệp 5.0

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy chia sẻ, trong những năm tháng gắn bó với giảng đường Đại học Bách khoa Hà Nội, cô luôn trăn trở với một câu hỏi: “Làm sao để khích lệ sinh viên đam mê nghiên cứu khoa học và áp dụng công nghệ cao để giải quyết các vấn đề tồn tại hiện nay trong cuộc sống của chúng ta?”.

Chính câu hỏi ấy đã trở thành động lực để cô Thùy cùng đồng nghiệp và sinh viên miệt mài tìm lời giải, đưa những thành tựu của ngành Tự động hóa trong lĩnh vực Internet vạn vật (IoT) và truyền thông không dây hiện đại ra khỏi phòng thí nghiệm đến tận các cánh đồng, nhằm nâng cao năng suất, giảm sức lao động cho nông dân và hướng tới phát triển bền vững cho nông nghiệp Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.

“Tôi không lớn lên từ đồng ruộng, nhưng khi trở thành một nhà giáo, một nhà nghiên cứu, tôi nhìn thấy rõ những thách thức của nông nghiệp Việt Nam, đó là làm sao để có sản lượng cao, xuất khẩu lớn, nhưng giảm nhân công, số hóa quy trình canh tác và giảm phát thải khí nhà kính nhờ tận dụng được sức mạnh của công nghệ.

Tôi luôn quan niệm rằng nếu tri thức chỉ ở lại trong phòng thí nghiệm thì chưa đủ, tri thức phải ra đời sống, phải giải quyết những vấn đề thiết thực của xã hội. Và đó là lý do nhóm nghiên cứu “những cô gái trong lòng đất” của thầy và trò khoa Tự động hóa, Trường Điện - Điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội) ra đời”, cô Thùy bày tỏ.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy cho biết thêm, các sinh viên của nhóm nghiên cứu đã tích cực trao đổi cùng chuyên gia nông nghiệp từ Học viện Nông nghiệp Việt Nam để thiết kế một mạng cảm biến không dây giám sát liên tục từ xa các thông số của đất trên ruộng, đặc biệt là độ ẩm trong lòng đất dưới độ sâu vài chục cm xung quanh các rễ cây để đưa ra quyết định tưới chính xác giúp tiết kiệm nước và năng lượng cho hệ thống tưới.

Dự án này đã mang về Giải thưởng Sáng tạo châu Á của Quỹ Toàn cầu Hitachi năm 2023 cho nhóm nghiên cứu.

Từ kết quả nghiên cứu cảm biến độ ẩm trong lòng đất, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy cùng các cộng sự trong nước và quốc tế tiếp tục tiến xa hơn với dự án EMERALD – hệ thống năng lượng xanh đa nguồn cho nông nghiệp bền vững.

Cô Thùy thông tin thêm, đây là dự án tích hợp IoT, trí tuệ nhân tạo, truyền thông tiên tiến 5G/6G và năng lượng tái tạo giải quyết toàn diện bài toán số hóa nông nghiệp, canh tác xanh nhờ dùng phân sinh học được tạo ra từ việc đốt rơm rạ sau thu hoạch.

Bước đầu nghiên cứu của dự án giúp giảm khí thải nhà kính tới 50% và tăng sản lượng so với canh tác truyền thống mà không phụ thuộc vào điện lưới nhờ giải pháp thu hoạch năng lượng đa nguồn (nhiệt thải, sinh khối, mặt trời, sóng RF…) để cấp nguồn cho hệ thống IoT. EMERALD đang được thử nghiệm ngay tại các vùng trồng lúa ở miền Bắc Việt Nam.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy bày tỏ: “Nếu có ai hỏi điều gì khiến tôi tự hào nhất, câu trả lời chắc chắn sẽ không nằm ở những công bố khoa học quốc tế hay các giải thưởng danh giá, mà là ở những thế hệ sinh viên đã trưởng thành.

Với tôi, giảng đường là nơi khởi nguồn tri thức và khát vọng đổi mới. Sinh viên là bạn đồng hành để kiến tạo nên những công trình ý nghĩa. Khoa học là cây cầu để giáo dục gắn với đời sống, từ thành phố đến cánh đồng, từ mục tiêu Net Zero đến hành động cụ thể.

Tôi luôn tâm niệm rằng, nghề giáo là hành trình thắp sáng đổi mới, từ giảng đường đến phòng thí nghiệm, từ phòng thí nghiệm tới cánh đồng. Vì vậy, tôi luôn mong mình có thể truyền cảm hứng cho sinh viên, để từ giảng đường, các em sẽ mang tri thức lan tỏa đến cộng đồng, để cánh đồng Việt Nam trong kỷ nguyên số xanh và bền vững.

Các em rồi cũng sẽ trở thành những ngọn đèn xanh, mang theo kiến thức đã học, những công trình đã miệt mài nghiên cứu để chiếu sáng không chỉ trên dải đất hình chữ S, mà còn lan tỏa ánh sáng tri thức đến nhiều quốc gia trên thế giới”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy cùng sinh viên tại lễ tốt nghiệp. Ảnh: NVCC.

Chia sẻ thêm về những dự án đang “ấp ủ”, cô Thùy cho biết, hiện tại nhóm nghiên cứu đang tập trung phát triển các thiết bị IoT tự cấp nguồn, sử dụng năng lượng thu hoạch được từ môi trường nhằm phục vụ mục tiêu số hóa trong nông nghiệp bền vững và y tế thông minh.

Một trong những dự án trọng điểm là hệ thống cảm biến thông minh thu năng lượng từ nhiều nguồn (ánh sáng, nhiệt, rung, sóng RF...) để giám sát phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa. Đây là bước tiến hướng đến nông nghiệp 5.0 và giảm thiểu phát thải methane (mê-tan), một thành phần chính trong khí nhà kính.

Song song với đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy cũng theo đuổi các hướng nghiên cứu mới về vật liệu linh hoạt và anten thông minh để phát triển thiết bị đeo thân thiện với môi trường, hỗ trợ theo dõi sức khỏe cho người già và bệnh nhân mãn tính.

“Chúng tôi gọi đó là những “trợ lý sức khỏe” nhỏ gọn, bền vững và tự chủ năng lượng. Tôi tin rằng giao điểm giữa RF – IoT – AI và năng lượng xanh chính là tương lai của các hệ thống thông minh phục vụ con người”, nữ giảng viên Đại học Bách khoa Hà Nội nhận định.

Giữ được niềm vui trong từng vai trò là bí quyết để cân bằng giữa gia đình và công việc

Sau hơn một thập kỷ gắn bó với giảng dạy và nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy thấu hiểu rõ những thử thách mà phụ nữ phải đối mặt khi bước chân vào con đường này. Thế nhưng, theo cô Thùy, đó cũng chính là nơi phụ nữ có thể khẳng định giá trị riêng nếu được trao cơ hội và tin tưởng đúng mức.

“Lĩnh vực khoa học, kỹ thuật và công nghệ đúng là còn ít phụ nữ tham gia, nhưng tôi luôn tin rằng những phẩm chất vốn có của nữ giới như tư duy hệ thống, sự kiên trì và tinh tế lại là các yếu tố đặc biệt giúp họ tạo nên dấu ấn trong nghiên cứu. Hiện nay, ngày càng có thêm nhiều nhà khoa học nữ đang dẫn dắt các hướng đi mới trong RF, AI, IoT, công nghệ y sinh hay khoa học sự sống.

Và để nâng cao vị thế của phụ nữ trong nghiên cứu khoa học, bên cạnh các chính sách học bổng, quỹ nghiên cứu, rất cần những chương trình mentoring, kết nối quốc tế và truyền cảm hứng. Khi phụ nữ được trao cơ hội thể hiện, họ không chỉ đóng góp cho tri thức mà còn lan tỏa niềm tin và khát vọng cho các thế hệ sau”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy cho hay.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy (thứ ba từ trái sang) tại Hội nghị Nữ khoa học toàn quốc lần thứ III. Ảnh: NVCC.

Năm 2025, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy trở thành thành viên của Ủy ban Women in Microwaves. Đối với cô Thùy, đây không chỉ là sự ghi nhận những nỗ lực cá nhân, mà còn là cơ hội để kết nối và học hỏi trong cộng đồng nhà khoa học nữ toàn cầu.

Cô Thùy chia sẻ: “Tôi luôn mong muốn có thể góp tiếng nói của Việt Nam vào mạng lưới này, để đồng nghiệp và sinh viên của tôi thấy rằng luôn có một cộng đồng đang đồng hành và hỗ trợ phía sau họ.

Hiện, tôi đang cùng những người đồng nghiệp trong khu vực ASEAN triển khai các chương trình WiM, bao gồm hội thảo, mentoring và kết nối sinh viên với đội ngũ nhà khoa học quốc tế. Tôi tin rằng khi phụ nữ hỗ trợ lẫn nhau, sức mạnh của tri thức và sự đồng cảm sẽ tạo nên những thay đổi tích cực và lâu dài”.

Giữa những bận rộn của công việc nghiên cứu và giảng dạy, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy tiết lộ bí quyết để có thể dung hòa vai trò của một nhà khoa học nhưng cũng là người vợ, người mẹ trong gia đình.

Cô Thùy cho rằng, không có công thức cố định nào cho sự cân bằng hoàn hảo. Với cô, mỗi ngày là một bài toán “tối ưu đa mục tiêu”, giữa công việc, gia đình và cả việc chăm sóc chính bản thân mình.

Điều quan trọng nhất là giữ được niềm vui trong từng vai trò. Niềm vui khi thấy sinh viên trưởng thành và bay xa, niềm vui khi các kết quả nghiên cứu được ghi nhận và ứng dụng, niềm vui khi con cái lớn lên trong môi trường yêu thương và niềm vui giản dị khi cả gia đình quây quần bên bữa cơm mỗi tối.

"Tôi hiểu rằng, phía sau hành trình của mỗi người phụ nữ luôn có những “bàn tay” thầm lặng sẻ chia và nâng đỡ. Với tôi, đó là gia đình, là người bạn đời luôn tôn trọng lựa chọn của tôi, cùng tôi giữ lửa trong cả công việc và cuộc sống. Chính sự đồng hành ấy giúp tôi có thêm nghị lực để vượt qua những thử thách và tiếp tục cống hiến”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thùy bày tỏ.

Phương Thảo