Nhà Trắng công bố chi tiết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại cuộc gặp ở Busan, Hàn Quốc, ngày 30-10. Ảnh: THX

Theo thông báo của Nhà Trắng, Mỹ sẽ giảm 10% thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, qua đó đưa tổng mức thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc từ 57% xuống còn khoảng 47%. Bên cạnh đó, Mỹ sẽ giảm thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng liên quan đến fentanyl từ 20% xuống còn 10%.

Chính phủ Mỹ nhất trí tạm dừng một năm đối với "danh sách đen" mở rộng của Bộ Thương mại cấm các công ty mua hàng hóa công nghệ Mỹ, trong đó có thiết bị sản xuất bán dẫn, vốn nhằm ngăn chặn việc lợi dụng các công ty con và các công ty khác để "lách" các biện pháp kiểm soát xuất khẩu. Ngoài ra, Mỹ cũng sẽ tạm dừng một năm đối với các khoản phí cảng mới áp dụng cho các tàu do Trung Quốc đóng, sở hữu và mang cờ nước này.

Thông báo của Nhà Trắng cũng nêu rõ phía Trung Quốc nhất trí tạm dừng một năm đối với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với khoáng sản đất hiếm và nam châm. Trung Quốc cũng sẽ cấp giấy phép chung cho việc xuất khẩu đất hiếm, gali, germani, antimon và than chì. Nhà Trắng nhận định điều này đồng nghĩa với việc loại bỏ trên thực tế các biện pháp kiểm soát mà Trung Quốc áp dụng từ tháng 4-2025 và tháng 10-2022.

Trung Quốc đồng ý thực hiện các biện pháp tiếp tục cho phép các cơ sở của nhà sản xuất chip Nexperia ở Trung Quốc sản xuất, qua đó tiếp tục cung cấp các dòng chip truyền thống quan trọng ra thị trường thế giới. Bắc Kinh cũng sẽ bãi bỏ các biện pháp đáp trả cuộc điều tra theo Mục 301 của Mỹ về ngành hàng hải, logistics và đóng tàu của Trung Quốc, và loại bỏ các biện pháp trừng phạt áp dụng đối với các thực thể trong ngành vận tải biển.

Trung Quốc cũng nhất trí đình chỉ tất cả các loại thuế đối ứng với hàng hóa Mỹ được công bố kể từ ngày 4-3 vừa qua, trong đó có thuế quan đối với lúa mì, ngô, bông, đậu nành, thịt lợn, thịt bò... Bắc Kinh cũng sẽ đình chỉ hoặc dỡ bỏ tất cả các biện pháp phi thuế quan đối phó với Mỹ được áp dụng kể từ ngày nói trên, đồng thời chấm dứt các cuộc điều tra liên quan đến chống độc quyền và chống bán phá giá nhằm vào các doanh nghiệp Mỹ trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn.

Theo thông báo, Chính phủ Trung Quốc cam kết mua ít nhất 12 triệu tấn đậu nành Mỹ trong mùa vụ năm nay và tối thiểu 25 triệu tấn mỗi năm trong 3 năm tới, nối lại việc nhập khẩu một số sản phẩm khác, trong đó có gỗ.

Tác động với châu Âu

Thỏa thuận "đình chiến" thương mại giữa Tổng thống Mỹ Trump và người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc đã mang lại một khoảng thời gian "thở phào nhẹ nhõm" quý giá cho các công ty châu Âu, vốn đang bị cuốn vào cuộc chiến này. Trung Quốc ngày 1-10 cũng xác nhận việc tạm hoãn một năm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm sẽ áp dụng đối với cả Liên minh châu Âu (EU). Thời gian tạm dừng áp dụng kéo dài trong một năm.

Theo tài liệu, Trung Quốc hiện chiếm 98% lượng nam châm vĩnh cửu đất hiếm của EU. Việc Trung Quốc áp đặt hạn ngạch xuất khẩu các nguyên liệu thô và vi mạch gần đây đã tác động tiêu cực ngay lập tức đến ngành công nghiệp châu Âu, đặc biệt là các nhà sản xuất ô-tô. Việc tạm dừng kiểm soát xuất khẩu trong một năm đã cho EU thêm thời gian để đưa kế hoạch đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình vào hành động, tận dụng các liên minh như tại G7 với Canada, Anh, Italy, Pháp và Đức nhằm thoát khỏi sự kìm kẹp của Trung Quốc.

Giới quan sát nhận định việc Bắc Kinh mở rộng phạm vi tạm hoãn sang cả EU là một tín hiệu mang tính xây dựng trong quan hệ thương mại với châu Âu, đồng thời phản ánh nỗ lực của Trung Quốc nhằm tránh để căng thẳng kinh tế leo thang trên diện rộng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc tạm dừng chỉ mang tính "giải pháp tình thế", khi Bắc Kinh vẫn giữ quyền khôi phục lại các hạn chế xuất khẩu nếu căng thẳng địa chính trị - thương mại gia tăng. Trong bối cảnh đó, EU đang đẩy mạnh triển khai Đạo luật Nguyên liệu Chiến lược, nhằm đa dạng hóa nguồn cung bằng cách mở rộng khai thác trong nội khối và thúc đẩy hợp tác với các đối tác khác.

Ngoài ra, nhà phân tích cấp cao Jeremy Chan từ Eurasia Group cảnh báo rằng sự tan băng giữa hai cường quốc Trung- Mỹ có nguy cơ làm cho lợi ích của châu Âu bị gạt sang một bên. Ông Chan nói với tờ Politico: "EU chỉ là yếu tố thứ yếu, có thể là yếu tố thứ ba hoặc không được cả Washington và Bắc Kinh xem xét trong các cuộc đàm phán này". Điều này cho thấy, theo nhận định của Ignacio Garcia Bercero, cựu giám đốc bộ phận thương mại của Ủy ban châu Âu, EU cần xây dựng kênh đối thoại riêng với Trung Quốc thay vì chỉ ngồi chờ xem diễn biến.

AN BÌNH