Nhà thuốc bán thuốc không rõ nguồn gốc, phạt 800.000 đồng có đủ sức răn đe?

Nhà thuốc kinh doanh thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc

Ngày 4/6/2025, Thanh tra Sở Y tế TPHCM công bố xử phạt 18 nhà thuốc vì vi phạm nghiêm trọng, bao gồm kinh doanh thuốc không rõ nguồn gốc, không có giấy đăng ký lưu hành hoặc giấy phép nhập khẩu. Điển hình, cơ quan chức năng phát hiện nhà thuốc Funny Pharma (Quận 1) bán thuốc chữa bệnh không rõ nguồn gốc, trong đó có kháng sinh phổ biến như Cefixim và Augmentin 625. Nhà thuốc của công ty dược Minh Khang (quận 10) phải tiêu hủy 20 loại thuốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Còn tại Hà Nội, trước đó cơ quan chức năng cũng đã phát hiện nhà thuốc Đức Anh (số 8 Huỳnh Thúc Kháng kéo dài, Đống Đa) kinh doanh thuốc giả Nexium 40mg (Esomeprazol) trị đau dạ dày và Diamicron 60mg (Gliklazid) điều trị tiểu đường.

Cán bộ Công an tỉnh Thanh Hóa đang kiểm tra số thuốc giả bị thu giữ vào tháng 4/2025. Ảnh: CATH.

Cùng thời điểm, Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc, Mỹ phẩm, Thực phẩm Hà Nội phát hiện lọ thuốc Theophylline Extended Release 200mg tại nhà thuốc An An (Hà Đông) không có thông tin đăng ký lưu hành, không nhãn phụ tiếng Việt, vi phạm nghiêm trọng quy định về nhãn mác.

Theo thống kê năm 2024, hệ thống kiểm nghiệm nhà nước đã lấy hơn 43.000 mẫu thuốc, dược liệu, mỹ phẩm trên thị trường để kiểm tra chất lượng. Kết quả, 228 mẫu không đạt, trong đó 98 mẫu là thuốc tân dược. Tỷ lệ thuốc giả dao động từ 0,04-0,06%, tuy nhỏ nhưng tiềm ẩn nguy cơ lớn.

Trong 23 mẫu nghi ngờ thuốc giả, 11 mẫu đông dược bị trộn tân dược như paracetamol, diclofenac mà không ghi rõ trên nhãn. Các hoạt chất tân dược giả phổ biến gồm cefixim, cefuroxime, mebendazole, salbutamol, và tetracyclin – đều là những thuốc thiết yếu trong điều trị nhiễm khuẩn, hen suyễn, và ký sinh trùng.

Nguy hiểm lớn, chế tài nhẹ, xử phạt tiền có đủ sức răn đe?

Bên lề cuộc họp của Bộ Y tế với các bộ, ngành và địa phương về vấn đề thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) tổ chức vào tháng 5, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thuốc sản xuất bất hợp pháp vẫn có thể lưu hành trên thị trường là do chế tài xử lý đối với các trường hợp vi phạm chưa đủ sức răn đe.

Ví dụ, giá trị của một hộp thuốc giả bị phát hiện có thể chỉ ở mức vài trăm nghìn đồng, do đó, mức xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định 117 chỉ từ một đến vài triệu đồng.

Các thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc tại một nhà thuốc. Ảnh: Cục Quản lý Dược.

Trong vụ việc ở TPHCM, trường hợp cụ thể như nhà thuốc Nguyên Khôi (Củ Chi) chỉ bị phạt 800 nghìn đồng dù kinh doanh thuốc không rõ nguồn gốc.

Nhà thuốc Minh Châu Một Tám ( Quận 6, TPHCM) kinh doanh 10 loại thuốc không rõ nguồn gốc nhưng mức phạt chỉ là 32 triệu đồng.

Trong đợt kiểm tra vừa qua tại TPHCM, cơ sở bị phạt cao nhất là Công ty TNHH thương mại Minh Khương (Quận 1) là 150 triệu đồng, quá thấp so với mức độ nghiêm trọng của hành vi.

Hậu quả của thuốc giả không chỉ dừng ở việc điều trị kém hiệu quả, thậm chí còn nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Trao đổi với PV VietNamnet, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh (Hội Bệnh lý Mạch máu Việt Nam) cho rằng, thuốc giả có thể che giấu triệu chứng, khiến bệnh nặng thêm mà không được phát hiện kịp thời.

Nhiều loại thuốc giả sản xuất thủ công, trộn thảo mộc không rõ nguồn gốc, bột màu, thậm chí kim loại nặng, gây tổn thương gan, thận, thần kinh nếu tích tụ lâu dài.

Đáng lo ngại, thuốc xương khớp giả thường chứa corticoid liều cao, tạo cảm giác giảm đau tức thời nhưng dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như suy tuyến thượng thận, tăng huyết áp, tiểu đường, thậm chí suy tim.

Với kháng sinh giả như Cefixim hay Tetracyclin, người bệnh đối mặt nguy cơ nhiễm khuẩn không kiểm soát, dẫn đến viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, thậm chí tử vong.

Phản hồi về VietNamNet, bạn đọc Bùi Xuân Dũng đề xuất: Nhà thuốc bán thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ cần chuyển cơ quan công an điều tra để xác định xem thuốc nhập lậu hay có đường dây sản xuất thuốc giả, phải xử lý nghiêm, ngăn chặn kịp thời.

Bạn đọc Chử Văn Huy cho rằng: Cứ bán thuốc không có nguồn gốc rõ ràng là cần khởi tố điều tra truy tận gốc nơi sản xuất, cung cấp để xử lý thật nghiêm minh. Thuốc giả gây hại trực tiếp lên sức khỏe người dân nên càng cần xử lý nghiêm khắc.

Bạn đọc này còn cho rằng, để giải quyết vấn đề, Cục Quản lý Dược cần tăng cường giám sát chuỗi cung ứng, yêu cầu nhà thuốc tuân thủ nghiêm quy định truy xuất nguồn gốc và lưu giữ hóa đơn. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận biết thuốc giả, kiểm tra kỹ nhãn mác, số đăng ký, và chỉ mua thuốc tại các cơ sở uy tín.

Các cơ quan chức năng cũng nên ứng dụng công nghệ, như mã QR truy xuất nguồn gốc, để minh bạch hóa thông tin thuốc.

“Cuộc chiến chống thuốc giả là nhiệm vụ khó khăn và lâu dài. Cần cả hệ thống chính trị vào cuộc, cùng với sự tỉnh táo và hợp tác của người dân”, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược nói.

Phương Thúy