Nhà thơ Trương Anh Tú: Trong thơ luôn có tiếng lòng về Tổ quốc

Nhà thơ Trương Anh Tú.

Nhân dịp giới thiệu tập thơ Trắng mây tóc mẹ của mình, được Nhà xuất bản Kim Đồng ấn bản, nhà thơ Trương Anh Tú đã dành cho Đồng Nai cuối tuần những điều mình muốn gửi gắm thông qua văn chương.

Thơ ca như lẽ tự nhiên đến từ muôn vị đời sống

Thưa nhà thơ Trương Anh Tú, con đường đến với thơ ca của ông có gì đặc biệt?

- Gia đình tôi vốn rất yêu thơ ca. Và thơ đến với tôi như một lẽ tự nhiên, từ lúc còn đi học đã thích. Đến sau này, khi ra nước ngoài làm việc thì tôi viết nhiều hơn và bắt đầu có những tác phẩm đầu tay được công bố trên báo chí từ những năm 1990, như một nhu cầu tự thân. Thơ ca và âm nhạc với tôi chính là tiếng lòng, là cảm xúc, là tâm hồn. Tôi là dân kỹ thuật và sau những giờ làm việc thì về nhà, thơ ca như liều thuốc chữa lành tâm hồn, cân bằng lại cuộc sống và qua đó bày tỏ tiếng lòng của mình từ những gì mắt thấy, tai nghe hằng ngày.

Ông quan niệm thế nào giữa văn chương và hiện thực cuộc sống?

- Với tôi, chất liệu của văn chương chính là cuộc sống. Hiện thực cuộc sống như thế nào sẽ góp phần xây dựng nên văn chương trong thời đại ấy. Nếu nhà văn không gắn mình với hơi thở cuộc sống đương đại mà mình tham gia sẽ rất khó để có được những tác phẩm hay. Với tôi, thực tại đời sống mới chính là khởi nguồn tốt đẹp cho cảm hứng sáng tạo thi ca. Tiếng nói thời đại tức là viết và nghĩ về những điều đang sống bằng hơi thở của đời sống. Hãy viết bằng mồ hôi, bằng bàn tay của người lao động. Mở lòng viết những cái mà đời sống đang cần chúng ta, viết để mang đến những tinh thần tốt đẹp cho đời sống.

Với những người viết văn, làm thơ như chúng tôi thì điều quan trọng là viết nên tác phẩm có ý nghĩa của đời sống, phải giúp đời sống và con người đi đến những điều tốt đẹp. Cuối cùng là góp phần làm cho xã hội tốt đẹp hơn, nhân văn hơn.

Để làm được như vậy không dễ. Ông có điều gì muốn chia sẻ với người viết, đặc biệt là những người viết văn trẻ hôm nay?

- Một người muốn viết hay, cần nuôi dưỡng tình yêu với cuộc sống. Mà muốn nuôi dưỡng tình yêu đó, họ cần tin vào chính nghĩa, cũng như cần nhìn thật xa, thật rộng, thật sâu vào dòng chảy đời sống xung quanh, hòa mình với thiên nhiên và con người. Từ đó, người viết sẽ hình thành được thứ ngôn ngữ riêng, tâm hồn riêng của mình.

Thông qua chữ nghĩa, nhà văn truyền thông điệp của mình muốn nói đến với xã hội. Nhờ văn chương chúng ta lại hiểu được xã hội nhiều hơn. Những hiện thực của xã hội phản ánh vào văn chương không chỉ là bê nguyên xi mà có chọn lọc, thông qua lăng kính của mỗi người. Gạn lấy những gì tinh túy, để tác phẩm bay lên cùng với đời sống, để mang lại những thông điệp trí tuệ, tình cảm cho con người bằng vẻ đẹp nghệ thuật đích thực. Đây là điều mà các bạn trẻ cần quan sát, viết chúng ra bằng những tâm tư, suy ngẫm, tình cảm của riêng mình, chắc chắn sẽ thành công.

Tổ quốc luôn ở trong tim

Sống ở nước ngoài hơn 30 năm, từ lúc còn rất trẻ nhưng ông luôn nặng tình với quê hương thông qua những vần thơ của mình, nhờ đâu Trương Anh Tú giữ được sự thuần khiết ấy?

- Tôi rời Việt Nam năm hơn 20 tuổi và đã sống ở Đức hơn 30 năm. Nghĩa là thời gian sống ở Đức gần gấp đôi thời gian ở Việt Nam. Dù ở đâu, làm gì thì cảm giác là người Việt Nam hoàn toàn tự nhiên, mình sinh ra, lớn lên, Việt Nam là Tổ quốc, như là người mẹ của mình.

Sống ở nước ngoài, có độ lùi về không gian để nhìn về Tổ quốc, tôi càng nặng tình với quê hương, đất nước. Dù ở đâu tôi cũng cảm thấy Tổ quốc luôn ở trong tim. Đi đâu trên mặt đất này khi ngoảnh lại tôi luôn thấy sau lưng mình là Tổ quốc, là quê hương thân thuộc.

Năm nay, đất nước chúng ta vừa chứng kiến 2 sự kiện là đại lễ kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 80 năm Quốc khánh, chúng ta đã được thấy sự hiệu triệu của lòng dân qua những sự kiện ý nghĩa này.

Tôi cũng như đa phần những người Việt xa quê luôn hướng về Tổ quốc với tất cả tình yêu và những trăn trở. Chúng ta làm gì, chúng ta ở đâu không quan trọng, chúng ta hãy hướng về những điều tốt đẹp nhất về con người và Tổ quốc. Đất mẹ và Tổ quốc vì thế luôn là điều quan trọng hàng đầu, chứa đựng bao nhiêu cống hiến, hy sinh của các thế hệ người Việt.

Đất nước, như chúng ta thấy đang đổi mới và phát triển từng ngày, ông kỳ vọng gì về sự phát triển ấy?

- Đó là một điều rất đáng mừng, Việt Nam đã và đang vươn lên mạnh mẽ về mọi mặt, hội nhập với quốc tế. Tôi mong đất nước mình sẽ tiếp tục “quốc tế hóa” trên nhiều lĩnh vực, để ngày càng hội nhập, phát triển với thế giới, để những người con đất Việt dù ở đâu cũng tìm thấy bên mình là Tổ quốc.

Ông vừa có dịp giới thiệu tập thơ Trắng mây tóc mẹ đến với độc giả tại Đường sách Thành phố Hồ Chí Minh. Tập thơ được Nhà xuất bản Kim Đồng tái bản chỉ vài tháng sau khi in lần đầu tiên, cảm xúc của ông ra sao?

Nhà thơ Trương Anh Tú ký tặng sách cho độc giả nhân buổi giới thiệu tập thơ Trắng mây tóc mẹ.

- Tôi rất vui khi những tác phẩm của mình được độc giả trong nước đón nhận, được các tờ báo mời cộng tác, mong đợi. Thật hạnh phúc khi rất nhiều bài thơ của tôi đến được với bạn đọc ở mọi lứa tuổi. Và tôi tin rằng, bạn đọc ở mọi lứa tuổi có thể tìm thấy ý nghĩa, niềm vui, những thông điệp trong các bài thơ ấy tùy theo khả năng ngôn ngữ, cảm nhận của mỗi người.

Trắng mây tóc mẹ cũng là bài thơ chủ đề của tập thơ. Bài thơ không chỉ nói về tình thương bằng xương bằng thịt về mẹ mà qua đó, tôi chia sẻ về người mẹ Tổ quốc. Đối với tôi, thơ ca vừa là người mẹ bằng xương bằng thịt vừa là người mẹ Tổ quốc. Trắng mây tóc mẹ được coi là thơ cho thiếu nhi nhưng ai cũng là độc giả của nó và ngoài thơ cho thiếu nhi thì tôi cũng viết nhiều về những chủ đề khác nữa. Qua văn học, thơ ca, có dịp gặp gỡ bạn bè quốc tế và khi những tác phẩm của mình được giới thiệu ở các trường đại học thì đó cũng là dịp giới thiệu về văn hóa, đất nước, Tổ quốc Việt Nam. Đó là niềm hạnh phúc không dễ gì có được.

Xin cảm ơn ông!

Vương Thế (thực hiện)